یادداشتی از حسن هانی زاده:
اف-۳۵، کارت آمریکا برای گسترش پیمان ابراهیم در منطقه؟
کارشناس مسائل منطقه طی یادداشتی نوشت: پیمان ابراهیم بیش از آنکه ماهیتی نظامی داشته باشد، دارای ابعاد سیاسی و تبلیغاتی است، در حالی که فروش اف-۳۵ عمدتاً با اهداف و منافع اقتصادی دنبال میشود.
حسن هانی زاده، کارشناس مسائل منطقه طی یادداشتی برای ایلنا به تشریح دلایل استفاده از کارت اف-۳۵ برای تحمیل گسترش توافق ابراهیم توسط آمریکا پرداخت که به شرح زیر از نظر میگذرد:
جنگنده اف-۳۵ یکی از پیشرفتهترین هواپیماهای رادارگریز و پنهانکار ایالات متحده تلقی میشود، اما پنتاگون، کاخ سفید و نهادهای مرتبط با دستگاههای نظامی آمریکا بیش از اندازه برای این هواپیما تبلیغ کردهاند؛ همانگونه که پیشتر آمریکا برای تسلیحات خود، از جمله سامانه پاتریوت و دیگر سامانههای ضد موشکی، تبلیغات گستردهای انجام داد. با این حال، در عمل و در جریان جنگ ۱۲ روزه و همچنین حملات موشکی ایران به سرزمینهای اشغالی، ناکارآمدی این سامانههای ضد موشکی آشکار شده و مشخص شد که آنگونه که تبلیغ میشد، معجزهآسا عمل نمیکنند و اف-۳۵ نیز کموبیش با همین وضعیت مواجه است.
با وجود تبلیغات گستردهای که پیرامون این جنگنده صورت گرفته و با توجه به اینکه آمریکاییها اکنون درصدد فروش این جنگندهها به کشورهایی مانند ترکیه، قطر و حتی امارات متحده عربی و عربستان سعودی هستند، یکی از موانع اصلی عملیاتی شدن این طرح، مخالفت رژیم صهیونیستی است. این رژیم با اعمال فشار بر آمریکا تلاش میکند مانع فروش اف-۳۵ به کشورهای عربی و همچنین ترکیه شود. با این حال، به نظر میرسد آمریکاییها به دلیل ضرورت جبران کسری بودجه و همچنین حجم بالای تبلیغاتی که درباره این هواپیما انجام دادهاند، در پی آن هستند که از طریق تولید انبوه اف-۳۵، آن را در سطح جهان و منطقه بهعنوان پیشرفتهترین جنگنده معرفی کنند.
این در حالی است که این هواپیما در صحنههای عملیاتی کارآمدی لازم را از خود نشان نداده و ما در جنگ ۱۲ روزه شاهد بودیم که با وجود استفاده از اف-۳۵ و همچنین هواپیماهای بی-۵۲، ایران توانست مقابله کند. در نهایت، این جنگنده قادر نیست موازنههای جنگ و قدرت را در جهان بهطور اساسی تغییر دهد.
سؤال اساسی اینجاست که آیا آمریکا میتواند از این اهرم برای سوق دادن کشورهای منطقه به سمت پیمان ابراهیم استفاده کند یا خیر. برای مثال، درباره قطر یا ترکیه، آیا این کشورها حاضرند میان این گزینهها یکی را انتخاب کنند؟ همچنین، آیا اساساً اسرائیل رضایت میدهد که چنین هواپیماهایی در اختیار دیگر کشورها قرار گیرد، یا نسخههایی با برد کوتاهتر ارائه خواهد شد؟ به بیان دیگر، این پرسش مطرح است که آیا اف-۳۵ اهرم مؤثری برای کشاندن کشورهای منطقه به سمت پیمان ابراهیم محسوب میشود یا خیر؟
باید توجه داشت که پیمان ابراهیم اساساً تفاوتهای جدی با مسائل جنگی و نظامی دارد. آمریکاییها تلاش میکنند با اعمال فشار، کشورهای عربی را بهسرعت به پیوستن به این پیمان ترغیب کنند، اما در نهایت هدف اصلی آمریکا از فروش اف-۳۵، جنبههای اقتصادی آن است؛ چراکه ایالات متحده بهشدت نیازمند جبران کسری بودجه خود است. فروش این هواپیماها نیز بهگونهای خواهد بود که مهندسی، مدیریت و بهرهبرداری آنها، حتی در صورت تحویل به کشورهای عربی، عملاً با حضور و نظارت کارشناسان آمریکایی انجام میشود.
همین موضوع نیز موجب نگرانی اسرائیل شده است. از اینرو، اسرائیلیها ترجیح میدهند بدون آنکه هزینهای پرداخت شود، کشورهای عربی به طرح صلح ابراهیم بپیوندند. در نتیجه، پیمان ابراهیم بیش از آنکه ماهیتی نظامی داشته باشد، دارای ابعاد سیاسی و تبلیغاتی است؛ در حالی که فروش اف-۳۵ عمدتاً با اهداف و منافع اقتصادی دنبال میشود.
