قائم‌مقامی در گفت‌وگو با ایلنا:
اسرائیل به دلیل جنایات در غزه با حضور نیروهای ترکیه مخالف است /بازی آنکارا با تل‌آویو در۲ مسیر موازی
کارشناس مسائل ترکیه گفت: اسرائیل معتقد است حضور ترکیه و کشورهای مسلمان در غزه می‌تواند منجر به افشای جنایات جنگی و مستندسازی کشتارها شود.
علی قائم‌مقامی، کارشناس مسائل ترکیه در تشریح دلایل مخالفت اسرائیل با استقرار نیروهای ترکیه در غزه در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: ریشه این اختلافات به این موضوع برمی‌گردد که ترکیه اعلام کرده آماده اعزام نیروی نظامی خود به غزه است، هرچند جزئیات و نحوه اجرای این تصمیم هنوز مشخص نیست. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، اظهار کرده که کشورش آماده انجام هرگونه مأموریت در ارتباط با غزه بوده و همچنین، یاشار گولر، وزیر دفاع ترکیه هم اعلام کرده که نیروهای مسلح این کشور برای اجرای مأموریت‌های امنیتی در چارچوب عملیات غزه آمادگی کامل دارند. با این حال، اعزام نیرو به غزه منوط به تصویب قطعنامه‌ای از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد است؛ موضوعی که با مخالفت جدی اسرائیل روبه‌رو شده و این در حالیست که تل‌آویو قاطعانه با هرگونه قطعنامه‌ای که مجوز حضور نیروهای خارجی در غزه را صادر کند، مخالفت می‌کند.
وی ادامه داد: در این میان وزیر دفاع ترکیه، تأکید کرده که آنکارا آمادگی خود را برای مشارکت در مأموریت امنیتی در غزه به ناتو اعلام کرده و حتی این موضوع را با برخی کشورهای دیگر مانند فرانسه نیز در میان گذاشته است. طبق گزارش‌ها، چند کشور از جمله ترکیه، قطر، ایالات متحده، اندونزی، عربستان سعودی، مصر و فرانسه تمایل خود را برای مشارکت در مأموریت‌های امنیتی و انسان‌دوستانه در غزه اعلام کرده‌اند. با این حال، اسرائیل با استقرار نیروهای بین‌المللی در منطقه به‌شدت مخالف است؛ زیرا معتقد است چنین حضوری می‌تواند منجر به افشای جنایات جنگی و مستندسازی کشتارها در غزه شود، به‌ویژه اگر نیروهایی از کشورهای مسلمان مانند ترکیه و اندونزی در آن شرکت داشته باشند. از سوی دیگر، ترکیه علاوه بر نیروی نظامی، از طریق نهاد مدیریت بحران خود نیز قصد دارد وارد میدان شود و این سازمان گروهی متشکل از ۸۱ نفر را برای اعزام به غزه آماده کرده، اما اسرائیل تاکنون اجازه ورود آنها را نداده است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: همچنین، ترکیه یکی از دیپلمات‌های خود را به‌عنوان مسئول هماهنگی کمک‌های بشردوستانه به مردم غزه منصوب کرده که وظایف او شامل شناسایی نیازهای انسانی در غزه، هماهنگی با آژانس‌های سازمان ملل، همکاری با نهادهای دولتی ترکیه در میدان، و رایزنی با کشورهای همسایه مانند اردن برای ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه است. او همچنین مأموریت دارد بیماران را برای درمان به ترکیه یا سایر کشورها منتقل کند، خدمات بهداشتی و پزشکی ارائه دهد، و برنامه‌ریزی لازم برای اسکان خانواده‌های بی‌خانمان غزه را انجام دهد. بر اساس این طرح، ترکیه احتمالاً شهرک‌های موقت و کمپ‌های اسکان اضطراری در غزه ایجاد خواهد کرد. در مقابل، اسرائیل با حضور نیروهای ترکیه در هر شکل (نظامی یا غیرنظامی) مخالفت می‌کند. تحلیلگران معتقدند یکی از دلایل اصلی این مخالفت، موضع عمومی مردم و احزاب سیاسی ترکیه در حمایت از فلسطین و مخالفت شدید با رژیم صهیونیستی است؛ تا جایی که بسیاری از احزاب ترکیه، حتی حزب جمهوری‌خواه خلق، خواستار اعزام نیروی نظامی به غزه برای جلوگیری از ادامه کشتار غیرنظامیان توسط ارتش اسرائیل شده‌اند.
وی افزود: افکار عمومی ترکیه نیز از دولت خود می‌خواهد تا از کاروان‌های بشردوستانه مانند «کاروان آزادی» که پیش‌تر با حمله اسرائیل مواجه شد، حمایت کرده و از طریق نیروی دریایی از ورود کمک‌های انسانی به غزه پشتیبانی کند. چنین فضایی موجب نگرانی اسرائیل شده است، زیرا حضور نیروهای ترک (به‌ویژه نیروهای اطلاعاتی یا عملیاتی وابسته به فرماندهی عملیات ویژه ترکیه) می‌تواند تهدیدی جدی برای منافع امنیتی تل‌آویو باشد. در این راستا اسرائیل بیم دارد که حضور ترکیه در غزه، حتی در قالب مأموریت صلح، به درگیری مستقیم یا رقابت اطلاعاتی میان دو طرف منجر شود. با وجود این، ترکیه تأکید دارد که در چارچوب ناتو تجربه حضور در بیش از ۱۵ کشور را در قالب مأموریت‌های صلح دارد و بنابراین، مشارکت در عملیات غزه نیز می‌تواند در همین چارچوب صورت گیرد. در همین زمینه، عبدالله دوم، پادشاه اردن، نیز از آمادگی کشورش برای مشارکت در چنین طرحی خبر داده است.
قائم‌مقامی گفت: اگرچه ترکیه از نظر سیاسی و نظامی تمایل دارد در غزه حضور داشته باشد، اما مخالفت شدید اسرائیل مانع تحقق آن شده است. اردوغان پیش‌تر از طرح موسوم به «طرح صلح ترامپ» برای غزه حمایت کرده بود، اما این طرح که شامل ۲۰ بند بود در عمل بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد به نفع اسرائیل تدوین شده بود و هیچ اشاره‌ای به تشکیل دولت فلسطینی در آن نشده بود. تنها در دو بند، به‌طور ضمنی به موضوع فلسطین اشاره شده بود، در حالی که اسرائیل به‌صورت صریح به‌عنوان طرف اصلی به رسمیت شناخته شده بود. ترکیه با وجود انتقادات، همچنان در چارچوب سیاست «دو دولت» از راهکار صلح سخن می‌گوید و به‌نوعی موجودیت اسرائیل را پذیرفته است. در همین راستا، وزارت خارجه و سازمان اطلاعات ترکیه (میت) با مقام‌های اسرائیلی و آمریکایی در ارتباط مستمر هستند و گفت‌وگوهای دیپلماتیک پشت‌پرده درباره غزه و فلسطین را ادامه می‌دهند. به این ترتیب، ترکیه در دو مسیر موازی حرکت می‌کند؛ از یک‌سو در عرصه عمومی با لحن تند علیه اسرائیل سخن می‌گوید و از سوی دیگر در سطح دیپلماتیک به رایزنی‌های پنهان با تل‌آویو ادامه می‌دهد. همین تناقض، در عین حال که ترکیه را به یکی از بازیگران کلیدی بحران غزه تبدیل کرده، موجب پیچیدگی بیشتر در روابط آن با اسرائیل و آمریکا نیز شده است.
