بریتانیا جای آمریکا را در روابط خصمانه با روسیه گرفته است

به گزارش ایلنا به نقل از گاردین، در سال‌های اخیر، بریتانیا از نظر مسکو به شر مطلوبی تبدیل شده است. این کشور به توطئه برای حملات پهپادی به فرودگاه‌های روسیه، انفجار خط لوله نورد استریم، هدایت حملات «تروریستی» در داخل روسیه و حتی مشارکت در حمله وحشتناک کنسرت داعش در مسکو در سال گذشته متهم شده است.

این هفته، اتهام جدیدی به این مجموعه اضافه شد: مقامات روسی ادعا کردند که اطلاعات بریتانیا تلاش کرده و نتوانسته خلبانان روسی را برای فرار به غرب فریب دهد.

«سرگئی لاوروف»، وزیر ‌خارجه روسیه، در مسکو به خبرنگاران گفت: «‌سرویس امنیت فدرال روسیه همه این موارد را با جزئیات کامل فاش کرد.»

وی آنچه را که او توطئه تحت حمایت بریتانیا برای فریب خلبان روسی در حال پرواز با یک جت مجهز به موشک کینژال به رومانی نامید، جایی که به ادعای او، توسط نیروهای ناتو سرنگون خواهد شد، توصیف کرد.

لاوروف با استفاده از یک اصطلاح روسی که بریتانیا را به عنوان کشوری که علیرغم اقداماتش، به نوعی همیشه بی‌عیب و نقص ظاهر می‌شود، معرفی می‌کند، افزود: «نمی‌دانم بریتانیایی‌ها چگونه خود را از این موضوع پاک خواهند کرد، اگرچه توانایی آنها در ایفای نقش غازی که از حمام بیرون می‌آید، کاملاً شناخته شده است.»

لندن دخالت در همه این توطئه‌ها را انکار می‌کند.

در حالی که مسکو به دنبال بازسازی روابط با دولت آمریکا است، بریتانیا نقشی را که زمانی برای ایالات متحده - دشمن اصلی کرملین و لولوخورخوره مورد علاقه در جنگ تبلیغاتی آن - در نظر گرفته شده بود، بر عهده گرفته است.

کاپیتان «جان فورمن»، وابسته دفاعی سابق بریتانیا در مسکو، گفت: «روسیه خود را در سطح ایالات متحده می‌داند. اکنون آن‌ها نمی‌توانند مستقیماً از ترامپ انتقاد کنند، پس شما چه کسی را برای مشکلات خود - برای تلفات در اوکراین، برای یک میلیون تلفات - سرزنش می‌کنید؟ شما نزدیک‌ترین چیز، یعنی بریتانیا را سرزنش می‌کنید. به راحتی می‌توان ما را به عنوان ریشه همه مشکلات روسیه به تصویر کشید.»

امسال، سرویس اطلاعات خارجی روسیه (SVR) اعلام کرد: «لندن امروز، مانند آستانه هر دو جنگ جهانی، به عنوان جنگ‌طلب اصلی جهانی عمل می‌کند.»

از نظر روسیه، این ردایی است که بریتانیا بیش از دو قرن است که به تن کرده و از تن درآورده است.

در طول جنگ سرد، ایالات متحده در اصطلاح ک‌‌گ‌ب به عنوان «دشمن اصلی» شناخته می‌شد و بریتانیا با فاصله زیاد در جایگاه دوم قرار داشت. اگرچه رقابت و جاسوسی متقابل بین این دو هرگز از بین نرفت، اما در ذهن کرملین، تهدید بریتانیا تا حد زیادی یک طرح فرعی از نبرد اصلی بین مسکو و واشنگتن بود.

اما رقابت بین روسیه و بریتانیا سابقه طولانی دارد و به «بازی بزرگ» قرن نوزدهم برمی‌گردد، زمانی که روسیه امپراتوری و بریتانیا برای نفوذ در آسیای مرکزی می‌جنگیدند، جایی که امپراتوری‌های آنها در برخی نقاط تا فاصله ۲۰ مایلی از یکدیگر قرار داشتند.

دوره کوتاهی وجود داشت که امپراتوری‌ها متحد بودند، اما پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷، بریتانیا دوباره به دشمن اصلی تبدیل شد و توسط بلشویک‌های مارکسیست به عنوان قدرت پیشرو نماینده نظم قدیمی سرمایه‌داری و امپریالیستی دیده می‌شد.

ایالات متحده در این زمان صرفاً یک موضوع فرعی بود؛ به گفته «ژرژ آگابکوف»، افسر اطلاعاتی که بعداً از شوروی جدا شد، سرویس اطلاعات خارجی شوروی سابق، این کشور را از طریق دپارتمان بریتانیایی خود پوشش می‌داد، «چون یک کشور آنگلوساکسون بود و به هر حال ما را زیاد اذیت نمی‌کرد».

با این حال، حمله تمام عیار به اوکراین، روابط را به پایین‌ترین سطح خود رسانده است.

اگرچه بودجه و توانایی‌های بریتانیا بسیار کمتر از ایالات متحده است، اما بریتانیایی‌ها اغلب بسیار بیشتر از همتایان آمریکایی خود مایل به ریسک‌پذیری و فراتر رفتن از مرزها در کمک نظامی و تبادل اطلاعات به اوکراین بوده‌اند.

«بوریس جانسون»، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا یکی از اولین رهبران غربی بود که پس از حمله به کی‌یف از آن بازدید کرد و در اوایل آوریل ۲۰۲۲، تنها ۱۰ روز پس از عقب‌نشینی نیروهای روسی از مواضع اطراف پایتخت، به آنجا رسید. فوریه ۲۰۲۳ بود که جو بایدن سفر خود را انجام داد. مقامات آمریکایی حمایت گسترده از اوکراین را تأیید کردند، اما از تشدید تنش‌ها نگران بودند، در حالی که جانسون مرتباً از لفاظی‌های تند در مورد شکست روسیه استفاده می‌کرد که در مسکو مورد توجه قرار نگرفت.

مقامات روسی، از جمله ولادیمیر پوتین، بارها ادعاهایی مبنی بر اینکه جانسون توافق صلح بالقوه را در بهار ۲۰۲۲ از مسیر خود خارج کرده است، مطرح کرده‌اند. به گفته مسکو، کی‌یف در اوایل جنگ آماده پذیرش شرایط بود، اما به دستور بریتانیا از آن خارج شد - نسخه‌ای از وقایع که توسط «ولودمیر زلنسکی»،‌رئیس‌جمهور اوکراین رد شد اما اکنون در رسانه‌های دولتی روسیه ریشه دوانده است.

فورمن با اشاره به سه نفر از قدرتمندترین سیلوویکی‌های روسیه، اعضای نهاد امنیتی، گفت: «آنگلوفوبیا واقعاً در سرویس‌های امنیتی، در میان افرادی مانند [نیکولای] پاتروشف، [الکساندر] بورتنیکوف و [سرگئی] ناریشکین وجود دارد.»

در میان نخبگان حاکم روسیه، اصطلاح «آنگلوساکسون‌ها» که زمانی بی‌ضرر بود، به عنوان مخفف عمیق‌ترین نگرانی‌های کرملین در مورد غرب، دوباره متولد شده است. در واژگان رسمی، این اصطلاح دیگر به یک قوم باستانی اشاره ندارد، بلکه به یک گروه ژئوپلیتیکی اطلاق می‌شود که این بار توسط لندن رهبری می‌شود و متهم به توطئه برای مهار، تحقیر و در نهایت تجزیه روسیه است.

خصومت از بالا به پایین هم سرایت کرده است. پروپاگانداهای تلویزیونی روسیه اکنون برای صدور تهدیدهای هولناک‌تر با هم رقابت می‌کنند: یکی از مجریان مورد علاقه پوتین مرتباً می‌گوید که بریتانیا می‌تواند توسط اژدر هسته‌ای جدید روسیه «در زیر آب غرق شود».

افکار عمومی نیز از این روند پیروی کرده است. طبق نظرسنجی مرکز لوادا در تابستان امسال، ۴۹ درصد از روس‌ها بریتانیا را به عنوان یکی از دشمنان اصلی کشورشان، پس از آلمان، معرفی می‌کنند.

اما فورمن گفت که به نظر می‌رسد این نفرت تا حد زیادی در خود بریتانیا مورد توجه قرار نگرفته است.

وی گفت: «آنها خیلی بیشتر از آنچه ما به آنها اهمیت می‌دهیم، به ما اهمیت می‌دهند. این یک رابطه متقابل نیست؛ یک بریتانیایی معمولی در خیابان هیچ اطلاعی از وجود این نفرت ندارد.»

آنچه به این سردرگمی می‌افزاید، پیام‌رسانی مسکو اغلب متناقض است و بریتانیا را به عنوان یک یادگار استعماری رو به زوال و همچنین قدرتی با نفوذ بیش از حد بر امور جهانی به تصویر می‌کشد.

«مایکل کلارک»، استاد مهمان مطالعات دفاعی در کالج کینگ لندن، در شماره اخیر مجله بریتیش آرمی ریویو نوشت: «رهبران شوروی در آن زمان و رهبران روسیه در حال حاضر، با این ادعا که لندن پشت هر توطئه‌ای علیه آنهاست، از بریتانیا تعریف و تمجید وارونه‌ای می‌کنند.»

وی افزود: «اطلاعات بریتانیا همچنان مایه ننگ تحلیلگران در روسیه است.»

در عین حال، همانطور که مقاله اخیر اندیشکده «اوراسیای جدید» بیان کرده است، بریتانیا در مسکو «به عنوان یک قدرت تضعیف‌شده، عروسک خیمه‌شب‌بازی ایالات متحده و جامعه‌ای در حال فروپاشی اخلاقی و اجتماعی» به تصویر کشیده می‌شود.

اما از نظر دیپلماتیک، به نظر می‌رسد مسکو به طور منحصر به فردی تمایلی به تعامل با لندن، حتی از طریق کانال‌های خصوصی، ندارد. فایننشال تایمز این هفته گزارش داد که لندن تلاش کرده است، اما موفق نشده، یک خط ارتباطی محتاطانه ایجاد کند، در حالی که کرملین نشان داده است که پذیرای برلین و پاریس است.