مکی در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد:
ابعاد دور سوم مذاکرات روسیه و اوکراین در استانبول/ امکان سنجی دیدار زلنسکی و پوتین
کارشناس مسائل اروپا گفت: سرسختی کرملین و اصرار بر دستیابی به اهداف حداکثری، فضای گفت‌وگو را همچنان قفل کرده است و در شرایط فعلی، به‌سختی می‌توان انتظار داشت که جنگ اوکراین به‌زودی پایان یابد.
مرتضی مکی، کارشناس مسائل اروپا با اشاره به دور سوم مذاکرات روسیه و اوکراین در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: مذاکرات میان روسیه و اوکراین که با میانجی‌گری ترکیه برگزار شد، بیشتر از آنکه نویدبخش صلح باشد، نشان‌دهنده تلاشی از سوی طرفین برای بهره‌برداری حداکثری از شرایط جنگی به‌منظور پیشبرد اهداف سیاسی‌شان است. سومین دور گفت‌وگوها در استانبول، با وجود اختلافات عمیق و خواسته‌های حداکثری دو طرف، بار دیگر نشان داد که مسیر صلح نه‌تنها دشوار، بلکه فعلاً دور از دسترس است. گرچه اصل مذاکره در بحبوحه جنگ امری رایج است، اما مذاکرات فعلی بیش از آنکه به حل‌وفصل مسائل بنیادین بپردازد، به موضوعات جانبی نظیر تبادل اسرا و جمع‌آوری اجساد کشته‌شدگان و ... محدود شده است. این اقدامات جنبی هرچند می‌تواند بار انسانی جنگ را اندکی کاهش دهد، اما هیچ نشانی از نزدیک‌شدن مواضع طرفین به یکدیگر ندارد. روس‌ها از همان ابتدا با فهرستی از خواسته‌های بلندپروازانه مانند عدم عضویت اوکراین در ناتو، پذیرش حاکمیت روسیه بر مناطقی که از سال ۲۰۱۴ در اشغال این کشور بوده‌اند، شناسایی رسمی جدایی چهار استان شرقی از سوی دولت کی‌یف و چشم‌پوشی اوکراین از بیش از ۲۰ درصد از خاک خود وارد مذاکرات شدند.
وی ادامه داد: چنین خواسته‌هایی حتی پیش از آغاز جنگ نیز غیرقابل پذیرش بود و اکنون، با گسترش حمایت‌های غربی از اوکراین، پذیرش آن‌ها برای دولت زلنسکی غیرممکن به نظر می‌رسد و در مقابل، اوکراین نیز مواضعی ثابت و تغییرناپذیر دارد. دولت زلنسکی بارها اعلام کرده که هیچ‌گونه توافقی که حاکمیت و تمامیت ارضی کشور را زیر سؤال ببرد، مورد قبول نخواهد بود. در این شرایط، رسیدن به یک نقطه اشتراک، حتی در حد برقراری آتش‌بس موقت، بسیار دشوار جلوه می‌کند. از نگاه اوکراینی‌ها، آتش‌بس ولو موقتی، می‌تواند فرصتی برای بازسازی قوای نظامی و کسب حمایت بیشتر از غرب باشد. حتی یک ماه آتش‌بس نیز می‌تواند فشار سیاسی و روانی شدیدی بر دولت روسیه وارد کند. بازگشت دوباره به جنگ، بدون آنکه امتیازی از آتش‌بس به دست آمده باشد، برای مسکو می‌تواند از نظر سیاسی و میدانی زیان‌بار باشد. با این حال، روس‌ها نیز به‌خوبی متوجه این نکته هستند. از همین رو، تا زمانی که توافقی جامع یا حداقل منافع تاکتیکی قابل‌توجهی برای کرملین حاصل نشود، بعید است به برقراری یک آتش‌بس حتی کوتاه‌مدت تن دهند. آنان نمی‌خواهند به اوکراین فرصتی برای تجدید قوا و احیای حمایت‌های نظامی غربی بدهند، آن هم بدون گرفتن امتیازی مشخص در مقابل.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: یکی از موضوعات مورد بحث در مذاکرات اخیر، پیشنهاد اوکراین برای برگزاری نشست میان زلنسکی و پوتین تا پایان ماه آگوست بود. زلنسکی از این دیدار به‌عنوان یک فرصت سیاسی مهم یاد می‌کند؛ تلاشی برای بهره‌برداری تبلیغاتی و بین‌المللی در شرایطی که در موضع تدافعی قرار دارد. در مقابل، روس‌ها دیدار در سطح سران را تنها در صورتی منطقی می‌دانند که از پیش، مفاد یک توافق‌نامه مشخص شده و در سطوح پایین‌تر امضا شده باشد. از دید آن‌ها، برگزاری دیداری بی‌نتیجه، صرفاً یک نمایش تبلیغاتی برای طرف مقابل است و فاقد ارزش واقعی خواهد بود. در این راستا میخائیل مدینسکی، دستیار رئیس‌جمهوری روسیه و رئیس هیأت مذاکره‌کننده، صراحتاً اعلام کرده که پیش‌نیاز چنین دیداری، حصول توافق در سطح نمایندگان است؛ وگرنه هیچ دلیلی برای ملاقات پوتین و زلنسکی وجود ندارد. در چنین فضایی، چشم‌انداز دیدار دو رهبر بیش از آنکه واقعی باشد، یک بازی سیاسی و رسانه‌ای به نظر می‌رسد. در سه دور مذاکره‌ای که تاکنون برگزار شده، دو طرف حتی وارد گفت‌وگو درباره مسائل اصلی جنگ هم نشده‌اند؛ چراکه هیچ‌یک حاضر به انعطاف در مواضع اساسی خود نیستند. در واقع، مذاکره‌کنندگان صرفاً بر سر مسائل حاشیه‌ای نظیر تبادل اسرا، جمع‌آوری اجساد و اقدامات بشردوستانه گفت‌وگو می‌کنند تا مسیر دیپلماسی به‌طور کامل مسدود نشود.
وی افزود: اوکراین نمی‌خواهد وارد بازی روسیه شود، چراکه به‌خوبی می‌داند در زمین مسکو چیزی برای چانه‌زنی وجود ندارد. از سوی دیگر، روسیه نیز تلاش دارد با حفظ فشار نظامی، اوکراین را به پذیرش شرایطی که عملاً به معنای شکست و تسلیم است، وادار کند. اما چنین خواسته‌ای، نه از سوی کی‌یف و نه از طرف متحدان غربی‌اش قابل قبول نیست. در این میان، نقش آمریکا و اروپا بسیار تعیین‌کننده است. ایالات متحده و اتحادیه اروپا نه‌تنها حمایت‌های نظامی خود از اوکراین را افزایش داده‌اند، بلکه در حال پوست‌اندازی در سیاست‌های امنیتی خود هستند. شکل‌گیری پیمان‌های نظامی میان بریتانیا، فرانسه و آلمان، نشانه‌ای روشن از تغییر توازن نظامی در اروپا پس از جنگ جهانی دوم است. این در حالیست که تحریم‌های گسترده علیه روسیه، ارسال تجهیزات پیشرفته به اوکراین و اتحاد استراتژیک میان غربی‌ها، پوتین را بیش از پیش در تنگنای سیاسی قرار داده است.
مکی در پایان خاطرنشان کرد: با این حال، سرسختی کرملین و اصرار بر دستیابی به اهداف حداکثری، فضای گفت‌وگو را همچنان قفل کرده است و در شرایط فعلی، به‌سختی می‌توان انتظار داشت که جنگ اوکراین به‌زودی پایان یابد؛ به گونه‌ای که نه نشانه‌ای از تعدیل در مواضع روسیه دیده می‌شود، نه تغییری در راهبرد دفاعی اوکراین، بلکه برعکس، صف‌بندی‌های سیاسی و نظامی در حال گسترش است، تحریم‌ها شدیدتر شده‌اند و حمایت‌های نظامی غرب نیز افزایش یافته است. طرفین به‌خوبی می‌دانند که هر عقب‌نشینی، می‌تواند پیامدهای داخلی سنگینی برای‌شان داشته باشد. بنابراین، چشم‌انداز صلح، حداقل در آینده‌ای نزدیک، دور از دسترس به نظر می‌رسد. مذاکرات صلح میان روسیه و اوکراین، بیش از آنکه به حل ریشه‌های جنگ نزدیک شود، ابزاری برای حفظ ظاهر دیپلماتیک و جلب حمایت‌های بین‌المللی است. با مواضع غیرقابل انعطاف هر دو طرف، دیدار پوتین و زلنسکی نیز بعید است به نتیجه‌ای ملموس منتهی شود. آنچه در چشم‌انداز مشخص است، ادامه جنگی فرسایشی است که قربانیان آن، بیش از همه، مردم بی‌دفاع اوکراین خواهند بود.
