ابعاد و دلایل ایجاد شکاف میان سطوح بالای طالبان/ سناریوی ایالات متحده برای فعال کردن تحرک داعش در افغانستان

«محمدهاشم عصمت‌اللهی» تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان در تشریح دلایل ایجاد شکاف میان سطوح طالبان پس از انتقاد وزیر دفاع این جریان از مقامات ارشد کابل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: پس از سخنان اخیر ملایعقوب (سرپرست وزارت دفاع و فرزند ملا عمر) در مورد اتفاقات اخیر در ولایت بغلان، بسیاری از تحلیلگران و ناظران بین‌المللی معتقدند که میان طالبان و مقامات ارشد این گروه، یک اختلاف مشخصی به وجود آمده اما در این میان باید توجه داشت که اختلافات در طالبان از گذشته تاکنون وجود داشته است. این اختلاف‌ها روزی میان طالبان با طالبان و روزز دیگر میان عناصر شبکه حقانی با طالبان بروز و ظهور میکرد و حالا هم همان روند قدیم ادامه دارد. این در حالیست که باید به وضعیت فعلی افغانستان هم اشاره کرد؛ چراکه داعش در شرایط کنونی اقدام به ترورهایی می‌کند که امنیت عمومی را به خطر انداخته است.

وی ادامه داد: تروهای داعش در زمانی انجام می‌شود که عموماً و اصولاً طالبان اعلام کرده بود که تامین امنیت افغانستان را به عهده خواهد گرفت که متاسفانه این وعده به درستی محقق نشده است. معتقدم که به هیچ وجه نمی‌توان گفتمان داعش و طالبان را با یکدیگر در یکجا جمع کرد. داعش در شرایط کنونی افغانستان توسط ایالات متحده به صورت هدفمند و مهندسی شده تقویت می‌شود و دلیل واشنگتن هم کشاندن وضعیت امنیتی و سیاسی افغانستان به سمت و سویی دیگر است. توجه کنید که مرزهای شمالی و غربی افغانستان از گذشته توسط القاعده ناامن می‌شد و حالا هم داعش به عنوان یک عنصر مخرب و مخل امنیت در حال تخریب امنیت افغاستان است. همین موضوعات باعث شده تا فشار داخلی و خارجی و در نهایت اختلافات در طالبان افزایش پیدا کند. در این میان بحث نشانه‌گذاری آمریکا در افغاستان را هم نباید از نظر دور نگه داشت.      

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شدند و حالا سازمان سیا و مابقی ارگان‌های امنیتی و اطلاعاتی غرب در حال صحنه‌گردانی هستند. آمریکا در شرایط کنونی باتلاق‌سازی افغانستان را دنبال می‌کند و به نظرم طالبان هم این موضوع را به خوبی درک کرده است. در این میان گفته شده که امارات و قطر هم قرار است در تامین امنیت مرزهای افغانستان و فرودگاه‌های این کشور نقش عملی و فعال به عهده بگیرند و به همین جهت باید گفت که تهدیدهای داعش هم بیشتر خواهد شد. طالبان باید درک کند که از سوی غرب و داعش در حال تضعیف شدن است و قرار نیست که کشورهای همسایه افغانستان این جریان را تضعیف کنند. به نظرم وزیر دفاع طالبان باید این مسائل و سناریوها را به خوبی درک کند؛ چراکه بقای طالبان هم در فهم این مساله است و تعمیق مشکلات می‌تواند آنها را در کابل با بن‌بست‌های متعدد روبه‌رو کند.

عصمت‌اللهی در پایان و با اشاره به تهدید داعش برای طالبان خاطرنشان کرد: بحران‌های فعلی در افغانستان از سوی داعش و آمریکا کاملاً قابل رصد و رویت است. این جماعت عملاً مشی تکفیر را در دستور کار دارند ولی از منظر ساختار در افغانستان ضعیف هستند. در مقابل ساختار ئ سازمان طالبان در افغانستان نسبت به داعش محکم و منسجم‌تر است. بخشی از طالبان صرفاً فرآیند سیاسی را دنبال می‌کنند و برخی دیگر بخش نظامی و زیرمجموعه‌های آن را به رسمیت می‌شناسند و به همین جهت همچنان اختلافات میان سطوح مختلف این جریان را به چشم می‌بینیم که نشان از به خطر افتادن انسجام این جریان دارد. بنابراین آنچه در افغانستان باید به عنوان تهدید مطرح شود، یک سناریوی امنیتی – اقتصادی است که یک سر آن داعش و سر دیگر آن، آمریکا قرار دارد.