زنگنه در گفت‌وگو با ایلنا:
طالبان مسئول تأمین امنیت داخلی و پیرامونی افغانستان است/ سناریوی خطرناک با محوریت داعش در حال شکل‌گیری است/ همسایگان افغانستان بحران تروریستی را جدی بگیرند
کارشناس مسائل منطقه گفت: تاخت و تاز داعش در افغانستان و تهدید شیعیان این کشور به علاوه شیعیان عراق نشان می‌دهد که یک سناریوی جدید و خطرناک در حال طراحی با مبدأ کابل است.
«صباح زنگنه» نماینده پیشین ایران در سازمان همکاری اسلامی با اشاره به تهدید جدید شیعیان عراق و افغانستان توسط داعش در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: شرایطی که در منطقه وجود دارد از منظر سیاسی و میدانی نشان می‌دهد که ما با یک خلاء مشخص در این جغرافیا روبه‌رو هستیم. از زمانی که آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شدند و همین حالا که ادعای خروج از عراق را مطرح کرده‌اند، نوعی خلاء قدرت را می‌توان در منطقه شاهد بود و به نوعی اوضاع و احوال در حال پیچیده شدن است. در میانه این وضعیت، حضور طالبان در کابل آن هم با سناریوی از پیش تعیین شده موجب شد تا وضعیت بیش از گذشته در همسایگی کشورمان گُنگ و نامفهوم جلوه کند. نکته بسیار مهمی که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد این است که امنیت کل افغانستان حالا بر عهده طالبان است و تمام مردم در این کشور به انضمام همسایگان افغانستان، تامین امنیت مرزها، امنیت پیرامونی و همچنین امنیت داخلی را از طالبان می‌خواهند.
وی ادامه داد: متأسفانه طی دو هفته اخیر دو عملیات انتحاری علیه شیعیان قندوز و قندهار از سوی داعش صورت گرفت که صدها نفر کشته و زخمی شدند. همین دو عملیات و خروجی‌های آن نشان می‌دهد که این جریان دوباره در حال تجدید قوا در افغانستان است و از سوی دیگر علناً تهدید کردند که شیعیان عراق تا افغانستان را هدف عملیات‌های خود قرار می‌دهند. به همین دلیل معتقدم این تهدیدها اساساً باعث می‌شود تا یک وضعیت کاملاً خطرناک در افغانستان آن هم با محوریت شیعیان به وجود بیاید اما به نظرم اهل سنت هم در این بین با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهند شد؛ چراکه در سال‌های گذشته مشاهده کردیم که داعش، پشتون‌ها را هم هدف عملیات‌های خود قرار داد و به نظرم این موضوع تکرار خواهد شد. آنچه واضح و مشخص خواهد بود، وجود ابهام در وضعیت سیاسی و امنیتی افغانستان است که ستون فقرات تمام این مشکلات به حساب می‌آید.
این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: درست است که طالبان در کابل مستقر است و عزم مبارزه با داعش را حداقل به صورت رسانه‌ای و شعاری مطرح می‌کند اما واقعیت این است که این جریان مسئول تامین امنیت افغانستان به شمار می‌رود و در این میان شیعه یا اهل تسنن نباید با یکدیگر هیچ فرقی داشته باشد. معتقدم طالبان می‌داند که داعش چگونه و بر اساس چه تئوری‌هایی دست به انجام عملیات در سراسر افغانستان می‌زند و از سوی دیگر می‌دانند که این جریان چه اهدافی را در سراسر کشور دنبال می‌کنند. به همین دلیل طالبان نمی‌تواند اظهار بی‌اطلاعی کند و بگوید که از اقدامات داعش در سراسر افغانستان بی‌خبر است. مسأله دیگر این است که برخی از اعضای جدا شده طالبان حالا در داعش حضور دارند و می‌توان گفت که یک پتانسیل جدید به بدنه این جریان تزریق شده که اکثر آنها بومی هستند. به همین جهت معتقدم یک سناریوی خطرناک و بزرگ‌تر در حال طراحی شدن در منطقه با محوریت افغانستان است.
زنگنه افزود: اگر تمام این مؤلفه‌ها را کنار بگذاریم باید به یک نقطه بسیار مهم و اساسی توجه کنیم و آن هم حضور ۲۰ ساله سازمان سیا در افغانستان است. از سال ۲۰۰۱ که ایالات متحده به افغانستان حمله کرد تا همین حالا، شبکه‌های بسیار متعددی توسط سازمان سیا در تمام افغانستان تشکیل شد که همین حالا این شبکه‌ها در حال فعالیت به نفع ایالات متحده هستند. جامعه اطلاعاتی آمریکا به خوبی می‌داند که در افغانستان چه خبر است و دقیقاً چه اتفاقاتی در حال رخ دادن خواهد بود. بر این اساس معتقدم اینکه دیده می‌شود داعش، شیعیان عراق تا افغانستان را تهدید می‌کند به نوعی یک پیش‌درآمد برای خلق بازی بزرگ‌تر در منطقه با محوریت افغانستان است. عده‌ای دیگر معتقدند که این اقدام می‌تواند برای تحریک مجدد ایران انجام شود تا این کشور را وارد یک بحران جدید در همسایگی خود کند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: اگر کشتارها توسط داعش شدت پیدا کند و شیعیان بیشتری در عملیات‌های این جریان تروریستی کشته شوند احتمال دارد علمای شیعه فتواهایی بدهند که می‌تواند معادلات را عوض کند. بحث دیگری که به یک نگرانی اساسی تبدیل شده این است که در افغانستان علاوه بر طالبان و شبکه حقانی، جریان‌هایی مانند القاعده و داعش هم از دهه‌ها پیش حضور داشتند و دست به سلاح بودند. حالا هم این کشور توسط طالبان هدایت می‌شود که ارتباطات زیادی با تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان، چین و روسیه دارند و همین موضوع به معنای احساس تهدید از سوی این کشورها در مورد تشدید بنیادگرایی رادیکال در افغانستان است. اینکه دیده می‌شود اخیرا ازبکستان با مقامات طالبان بر سر مسائل مرزی مذاکره کرده‌اند نشان می‌دهد که آنها هم از ناحیه داعش و از ناحیه مرزهای مشترکشان با افغانستان احساس تهدید می‌کنند. بر این اساس همسایگان افغانستان باید به هر ترتیب این بحران را جدی بگیرند و برای آن برنامه مدون و مشخصی بنویسند و آن را اجرایی کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها به دنبال برهم زدن فضای امنیتی منطقه و در رأس آن افغانستان و عراق هستند و جالب اینجاست که هر دو کشوری که شیعیان آن توسط داعش تهدید شده‌‌اند (عراق و افغانستان) از جمله کشورهایی هستند که آمریکا از یکی از آنها خارج شده و قرار است به زودی از دیگری هم خارج شود. به همین جهت معتقدم یک پروژه عمیق‌تر در حال طراحی و اجرا است که حلقه اول این تهدیدها همسایگان افغانستان خواهند بود و حلقه دوم ترکیه و اروپا و در نهایت شاید منافع ایالات متحده هم در حلقه سوم مورد تهدید قرار بگیرد. به هر ترتیب سناریوی جدید ایالات متحده با تکیه بر اقدامات داعش انجام خواهد شد اما بدون تردید چین و روسیه از جمله متضررهای اصلی در این بین خواهند بود که آمریکا به سبک خودش با آنها در افغانستان تسویه حساب خواهد کرد.
