ارتودنسی چیست؟ انواع + مزایا و معایب آن

در صورتی که فردی دندان های نامرتب، روی هم رفته، با فاصله داشته باشد و یا اینکه مبتلا به ناهنجاری های فکی مثل جلوآمدگی یا عقب رفتگی فک باشد؛ می توان به کمک ارتودنسی این ناهنجاری های را درمان کرد. 

در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر درباره اینکه ارتودنسی چیست؟ چه مزایا و معایبی دارد؟ و انواع ارتودنسی کدامند، آشنا شوید.

ارتودنسی دندان چیست؟

ارتودنسی یک روش تخصصی برای مرتب کردن دندان ها و درمان ناهنجاری های دندانی است. از آنجا که این درمان، یک درمان تخصصی است نیاز است که حتما برای درمان به متخصص ارتودنسی (ارتودنتیست) مراجعه کنید.

متخصص ارتودنسی کیست؟

متخصص ارتودنسی در غرب تهران یا هر شهر و منطقه دیگری، دندانپزشکی است که پس از پشت سر گذاشتن دوره 6 ساله دندانپزشکی عمومی، می بایست 3 الی 4 سال هم دوره تخصص ارتودنسی را پشت سر بگذارد.

متخصص ارتودنسی آموزش های لازم را درباره کنترل، پیشگیری و درمان انواع ناهنجاری های دندانی و فکی را پشت سر گذاشته است. ایشان به تمامی روش های ارتودنسی دندان اعم از ارتودنسی ثابت و متحرک تسلط دارد و به نسبت نوع و شدت ناهنجاری دندانی از یکی از این روش ها برای درمان ناهنجاری های دندانی و فکی استفاده می کند. 

از ارتودنسی برای درمان چه مشکلاتی استفاده می شود؟

متخصصین ارتودنسی از درمان های ارتودنسی به منظور درمان مشکلات زیر استفاده می کنند:

• مرتب کردن دندان های کج و روی هم رفته؛
• اصلاح فاصله بین دندانی؛
• تراز کردن لبه دندان ها روی یکدیگر؛
• درمان مشکلات فکی مثل جلو آمدگی یا عقب رفتگی فک بالا یا پایین؛

انواع ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی روش های مختلفی دارد و متخصص ارتودنسی بر اساس سن بیمار، نوع و شدت ناهنجاری و همچنین بودجه ای که برای درمان در نظر گرفته اید یکی از روش ها را انتخاب می کند. 

انواع ارتودنسی شامل موارد زیر است:

ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت به نوعی از ارتودنسی گفته می شود که می بایست تجهیزات ارتودنسی تا پایان طول درمان بر روی دندان های بیمار متصل باقی بماند و به هیچ عنوان بیمار اجازه دستکاری بریس ها را ندارد. 

البته ارتودنسی ثابت خود نیز انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

ارتودنسی فلزی

ارتودنسی فلزی یکی از قدیمی ترین و متداول ترین روش های ارتودنسی دندان است. این نوع ارتودنسی دندان، متشکل از بریس ها و سیم های فلزی است و بیمار هر چند وقت یکبار به منظور تنظیم بریس ها باید نزد متخصص ارتودنسی خود برود.

ارتودنسی سرامیکی

ارتودنسی سرامیکی نوع جدیدی از ارتودنسی ثابت است. در این روش به جای استفاده از بریس ها و سیم های فلزی از بریس ها و سیم های شفاف و سرامیکی استفاده می شود. 

ارتودنسی سرامیکی و فلزی از نظر عملکردی کاملا مشابه یکدیگر هستند و تفاوت آنها در شکل ظاهری آنها است. بریس های سرامیکی به دلیل جنس و رنگی که دارند کمتر بر روی دندان ها قابل مشاهده هستند و به آن نوعی ارتودنسی نامرئی گفته می شود. 

ارتودنسی دیمون

ارتودنسی دیمون متشکل از بریس های خود تنظیم شونده از جنس فلز یا سرامیک است. 

این نوع ارتودنسی یکی از روش های جدید ارتودنسی دندان است که به دلیل خود تنظیم بودن بریس ها، نیاز به مراجعات مکرر به متخصص ارتودنسی را کمتر می کند. 

ارتودنسی لینگوال

یکی دیگر از روش های ارتودنسی ثابت، ارتودنسی لینگوال (پشت دندانی) است. از آنجا که بریس های فلزی به پشت دندان ها چسبیده می شوند و دیده نمی شوند به آنها ارتودنسی نامرئی هم می گویند. 

با این تفاسیر ارتودنسی لینگوال همان ارتودنسی فلزی است که به جای نصب به جلوی دندان ها به پشت دندان ها چسبیده می شوند. 

ارتودنسی متحرک

ارتودنسی متحرک نوع دیگری از روش های ارتودنسی دندان است، که بیمار می تواند هر زمان که بخواهد بریس های ارتودنسی را از دهان خود خارج کند.

انواع ارتودنسی متحرک عبارتند از:

الاینر (اینویزیلاین)

الاینرها که یکی از روش های رایج ارتودنسی نامرئی هستند از جنس پلاستیک شفاف هستند و زمانی که روی دندان ها قرار می گیرند، قابل مشاهده نیستد.

الاینرها از نوع ارتودنسی متحرک هستند و بیمار در زمان خوردن، آشامیدن و مسواک زدن می تواند الاینرها را از دهان خود خارج کند.

ریتینر (نگهدارنده ارتودنسی)

از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی که نوعی ارتودنسی متحرک است، پس از اتمام ارتودنسی دندان به منظور تثبیت نتیجه درمان استفاده می شود.

ارتودنسی فانکشنال

از ارتودنسی فانکشنال معمولا برای کودکانی که فک بالا یا پایین آنها فضای کافی برای رشد دندان ها نداشته باشند، استفاده می شود. استفاده از این نوع ارتودنسی متحرک نیاز به کشیدن دندان قبل و حین ارتودنسی را کاهش می دهد.

مزایای ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی دندان با درمان این مشکلات علاوه بر اصلاح طرح لبخند، افزایش زیبایی چهره و بالا رفتن اعتماد به نفس فرد، مزایای دیگری نیز به دنبال دارد. از جمله مزایای ارتودنسی دندان عبارتند از:

• مرتب کردن دندان ها؛
• درمان ناهنجاری های فکی؛
• آسان تر شدن مسواک زدن و نخ دندان کشیدن که نتیجه آن جلوگیری از بروز بیماری های دهان و دندانی مثل پوسیدگی دندان، بیماری های لثه و ... است. 
• بهبود توانایی تکلم و جویدن؛
• جلوگیری از سایش دندان ها؛

عوارض عدم انجام ارتودنسی چیست؟

متاسفانه بسیاری از افراد به دلیل هزینه بالا ارتودنسی و طولانی بودن روند درمان، تمایلی به انجام آن ندارند. این افراد معمولا به دلیل عدم انجام ارتودنسی با مشکلاتی مثل بیماری های دهان و دندان، مشکلات گوارشی و ... مواجه می شوند. از جمله مهم ترین عوارض عدم انجام ارتودنسی دندان عبارتند از:

• افزایش احتمال پوسیدگی دندان ها؛
• افزایش احتمال تشکیل پلاک و جرم های دندانی؛
• افزایش ریسک ابتلا به اختلالات مفصل گیجگاهی فکی؛
• افزایش خطر ابتلا به بیماری ‌های لثه و عفونت های دهانی؛
• ساییدگی مینای دندان ها به دلیل فشار بیش از حد؛ 
• دندان های نامرتب به دلیل عملکرد منفی که بر جویدن و هضم غذا دارند به مرور منجر به بروز مشکلات گوارشی مثل رفلاکس معده، سوء هاضمه و ... می شوند. 
• پایین آمدن اعتماد به‌ نفس به علت تلفظ نادرست کلمات یا به هم‌ ریختگی دندان ‌ها؛

مدت زمان ارتودنسی دندان چقدر است؟

ارتودنسی دندان جزو درمان های طولانی مدت در حوزه دندانپزشکی محسوب می شود. مدت زمان ارتودنسی دندان به نسبت عوامل مختلف اعم از سن بیمار، نوع و شدت ناهنجاری دندانی، روش درمانی، میزان رعایت مراقبت های حین درمان، مهارت و تخصص ارتودنتیست و ... می تواند از 6 ماه 3 سال متغیر باشد.