فرصت تاریخی شلمچه برای تجارت ایران/ نیاز به پنجره واحد آماری داریم

مصطفی موسوی، رئیس اتاق خرمشهر و رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران در گفت‌وگو با ایلنا در مورد واردات کالا از مرز شلمچه و تاثیر آن بر تجارت کشور، گفت: شلمچه باید از یک مرز محلی به هاب تجاری و گردشگری کشور تبدیل شود. 

ظرفیت بالقوه مرز خرمشهر برای توسعه تجارت 

رئیس اتاق خرمشهر با بیان اینکه راه‌اندازی رسمی مرز شلمچه با عراق، توجه فعالان اقتصادی و کارشناسان حوزه گردشگری را به ظرفیت‌های تازه این گذرگاه جلب کرده است، گفت: بسیاری معتقدند شلمچه صرفاً یک مرز محلی نیست و می‌تواند به حلقه‌ای استراتژیک در توسعه تجارت و گردشگری ایران بدل شود. 

موسوی با تأکید بر لزوم نگاه ملی به این مرز، آن را بخشی از اهداف کلان برنامه هفتم توسعه دانست و تأکید کرد: اگر شلمچه درست مدیریت شود، می‌تواند از یک گذرگاه محدود به پایگاه دیپلماسی اقتصادی و گردشگری ایران در غرب کشور تبدیل شود.

هزینه بالای لجستیک، چالشی برای توسعه صادرات کشور 

رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران در پاسخ به این سوال که «راه‌اندازی مرز شلمچه چه تاثیری بر واردات کالا از عراق داشته و چه جایگاهی در آینده تجارت ایران با عراق خواهد داشت؟» گفت: شلمچه صرفاً یک مرز تازه نیست، بلکه حلقه‌ای از زنجیره‌ای است که ایران را به بازار عراق متصل می‌کند. امروز مشکل ما نه نبود مرز، بلکه هزینه‌های بالای لجستیک و عدم توازن میان صادرات و واردات است.

به گفته موسوی، شلمچه این قابلیت را دارد که کفه ترازو را متعادل کند چون مسیر را به بندر بصره کوتاه می‌کند و این یعنی کاهش زمان هزینه و ریسک انتقال کالا. در برنامه هفتم توسعه نیز بر افزایش ظرفیت ترانزیتی ایران تا ۲۰۰ میلیون تن تاکید شده است. بنابراین شلمچه نه‌تنها یک گذرگاه محلی، بلکه یک گره استراتژیک برای تحقق این هدف ملی محسوب می‌شود.

 توسعه مرز شلمچه طبق نقشه ملی 

رئیس اتاق خرمشهر در پاسخ به این سوال که «با فعال شدن این مرز آیا مناطق اطراف نیز شاهد ایجاد بازارچه‌های مرزی خواهند بود؟» گفت: تجربه نشان داده بازارچه مرزی اگر صرفاً محلی باشد ارزش افزوده زیادی ندارد. بنابراین باید به شلمچه به‌عنوان یک قطب خدمات مرزی چندمنظوره نگاه کرد.

موسوی افزود: بازارچه‌های استاندارد در کنار مراکز اقامتی، حمل‌ونقل، رستوران‌ها و خدمات گردشگری، چنین مدلی می‌تواند زائران عتبات و مسافران تجاری و گردشگران خرید را به‌طور هم‌زمان جذب کند. 

وی با بیان اینکه برنامه هفتم توسعه نیز صراحتاً تاکید دارد که پایانه‌های مرزی باید به مراکز توسعه منطقه‌ای تبدیل شوند، گفت: بنابراین بازارچه‌های شلمچه باید در چارچوبی ملی طراحی شوند نه صرفاً برای رفع نیاز محلی.

چالش تجارت بدون پنجره واحد آماری در مرزها 

رئیس اتاق خرمشهر در مورد حجم تجارت از مرز شلمچه، گفت: فعالیت وارداتی از این مرز آغاز شده، اما قضاوت درباره حجم آن در این مقطع زود است. در مرزهای تازه‌راه‌اندازی معمولاً حجم واقعی مبادلات بعد از یک تا دو سال تثبیت می‌شود.

وی با بیان اینکه مسئله مهم‌تر از حجم واردات و صادرات، شفافیت داده‌هاست، افزود: یکی از نقدهای ما در اتاق ایران، نبود پنجره واحد آماری در مرزهاست. اگر همان‌طور که در برنامه هفتم پیش‌بینی شده، سامانه‌های الکترونیک و پنجره واحد تجاری در شلمچه فعال شود آمار این مرز نه‌تنها شفاف خواهد شد، بلکه مبنای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد. بدون داده معتبر حتی عدد بالای تجارت هم کارکرد اقتصادی پایدار ندارد.

 شلمچه پایانه‌ای برای ورود خودروهای خاص 

رئیس اتاق خرمشهر در پاسخ به این سوال که «آیا این مرز ظرفیت واردات خودرو را هم دارد؟» گفت: از منظر زیرساختی، شلمچه توانایی واردات خودرو را دارد؛ چه از طریق جاده و چه از طریق اتصال ریلی؛ اما واردات خودرو بیش از آنکه موضوع لجستیک باشد به سیاست‌های ملی در حوزه صنعت، ارز و محیط‌زیست وابسته است. اگر بخواهیم به هدف برنامه هفتم یعنی نوسازی ناوگان حمل‌ونقل و کاهش آلایندگی برسیم، شلمچه می‌تواند پایانه‌ای برای ورود خودروهای خاص باشد مثل خودروهای کم‌مصرف یا ناوگان عمومی. بنابراین این مرز ظرفیت دارد؛ اما باید در چارچوب سیاست صنعتی کشور به‌کار گرفته شود نه صرفاً به‌عنوان فرصت کوتاه‌مدت تجاری. 

موسوی خاطرنشان کرد: شلمچه اگر درست مدیریت شود می‌تواند از یک مرز محلی به هاب تجاری و گردشگری ایران در غرب کشور تبدیل شود. این مرز باید هم‌زمان به توسعه صادرات، جذب گردشگر و تقویت اقتصاد محلی کمک کند. پیگیری اجرای دقیق برنامه هفتم توسعه، ایجاد پنجره واحد مرزی و اتصال تجارت و گردشگری در یک بسته جامع ازجمله مواردی است که باید توسط اتاق ایران پیگیری شود. در غیر این صورت فرصت تاریخی شلمچه به یک تجربه نیمه‌تمام تبدیل خواهد شد.