امین کیخایی در گفتگو با ایلنا مطرح کرد:
امید به حل بحران آب در سیستان و بلوچستان زنده شد
انتقال آب از سد ماشکید اولیاء
امین کیخایی گفت: در شرایطی که بحران کم‌آبی و چالش‌های مالی کشور، بسیاری از پروژه‌های زیرساختی را به رکود کشانده، پروژه انتقال آب از سد ماشکید اولیاء به شهرستان‌های مهرستان، سوران و کهیر در استان سیستان و بلوچستان با پیشرفت ۹۲ درصدی، به مرحله نهایی رسیده است.
به گزارش ایلنا، در شرایطی که استان سیستان و بلوچستان با خشکسالی‌های شدید و منابع آبی محدود مواجه است، پروژه‌های آبرسانی نقش مهمی در تأمین نیازهای حیاتی مردم ایفاء می‌کنند. در ادامه، گفتگوی ایلنا را از از روند اجرای یکی از پروژه‌های کلیدی استان سیستان و بلوچستان با امین کیخایی، مدیر امور مهندسی عمران طرح‌های خط انتقال آب زاهدان و سد ماشکید اولیاء، می‌خوانید؛
بحران آب زاهدان و راه‌حل اضطراری
امین کیخایی، در گفتگو با خبرنگار ایلنا در خصوص مراحل پیشبرد این پروژه و اهمیت آن اظهار کرد: استان سیستان و بلوچستان یکی از استان‌های خشک کشور محسوب می‌شود و میانگین بارندگی در این استان بسیار پایین‌تر از میانگین کشوری است. زاهدان با وجود اینکه منابع آبی دارد، اما در سال‌های گذشته با بحران جدی مواجه شد. چهار تا پنج سالی بود که از سمت افغانستان عملاً آبی رها نمی‌شد اما سال گذشته با احداث خط اضطراری شیرین‌سازی آب، این مشکل تا حدودی برطرف شد و فعلاً نیازهای آبی مرکز استان تأمین شده است.
بارش‌های موسمی و سدهای کوچک
کیخایی توضیح داد: در بخش‌های جنوبی استان، بارش‌های موسمی تابستانه داریم که موجب شده است چند سد کوچک با مخازن ۷۰، ۸۰، ۱۱۰ و حتی ۴۰۰ میلیون مترمکعبی ساخته شود. اما مشکل اصلی اینجاست که خطوط انتقال آب برای این سدها هنوز اجرایی نشده و پروژه‌ها نیمه‌تمام مانده‌اند.
وی در ادامه به پروژه اصلی تحت مدیریت خود پرداخت: پروژه‌ای که اکنون در دست اقدام است، مربوط به خط انتقال آب از سد ماشکید اولیاء به سه شهرستان مهرستان، سوران و کهر است. این سد از سال ۱۳۹۲ آبگیری شده بود اما پروژه انتقال آب به مناطق هدف، که در اختیار آب منطقه‌ای بود، تا سال ۱۴۰۲ پیشرفت چندانی نداشت.
کیخایی گفت: در تیرماه ۱۴۰۲، پروژه به شرکت ما واگذار شد که در آن زمان پیشرفت فیزیکی طرح حدود ۲۲ درصد بود و از مجموع ۱۰۵ کیلومتر طول خط، تنها حدود ۲۰ کیلومتر آن اجرا شده بود. طی یک سال گذشته، موفق شدیم باقی‌مانده خط یعنی ۸۰ کیلومتر را اجرا کنیم. همچنین تصفیه‌خانه پروژه را به پیشرفت فیزیکی حدود ۵۰ درصد رساندیم و ایستگاه‌های پمپاژ را نصب کردیم.
انتقال آب به سه شهرستان
او ادامه داد: اکنون توانسته‌ایم آب را به این سه شهرستان برسانیم. برای تصفیه اولیه، دو دستگاه فیلتر شنی نصب کردیم که فعلاً نیاز آبی مردم را تأمین می‌کنند. البته فاز نهایی تصفیه‌خانه در دست اجراست و با بهره‌برداری کامل، کیفیت آب بالاتر خواهد رفت.
مدیر پروژه درباره وضعیت اجرایی نیز افزود: در اوج فعالیت پروژه، حدود ۴۰۰ نفر نیروی انسانی مشغول فعالیت بودند و نباید فراموش کنیم که سیستان و بلوچستان، هم به لحاظ امنیتی، استان ویژه‌ای است و هم از نظر لجستیکی شرایط سختی دارد و بیشتر پروژه‌ها در این استان نیاز به حمل و نقل هوایی دارند، چون راه‌های زمینی بسیار طولانی‌ست و گاهی رسیدن به محل پروژه بیش از ۲۴ ساعت زمان می‌برد.
از آبرسانی تا توسعه کشاورزی
وی در ادامه اظهار کرد: بین شمال تا جنوب استان سیستان و بلوچستان نزدیک به ۹۰۰ کیلومتر فاصله است، یعنی از زاهدان تا کهیر با مقیاسی در حد یک کشور کوچک روبرو هستید. همین گستردگی باعث می‌شود اجرای پروژه‌های زیربنایی مثل آبرسانی، پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر شود.
وی افزود: پروژه ما غیر از تأمین آب شرب، به توسعه کشاورزی هم کمک خواهد کرد. قبل از اجرای این طرح، مناطق هدف آب پایدار نداشتند. فقط چند حلقه چاه بود که در زمان‌های خاصی فعال می‌شدند. اما امروز با رسیدن آب، شرایط کاملاً تغییر کرده است.
پیشرفت ۹۲ درصدی؛ پایان پروژه نزدیک است
کیخایی با اشاره به روند اجرایی این پروژه گفت: این پروژه تا امروز حدود ۹۲ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است، هم تصفیه‌خانه اصلی و هم خطوط فرعی در حال تکمیل‌اند. که امیدواریم تا پایان مهر ماه یا نهایتاً آبان‌ماه امسال، هم تصفیه‌خانه و هم خط دو شهرستان کوچکتر که به‌تازگی به ما محول شده‌اند به بهره‌برداری می‌رسند. فعلاً آب با استفاده از فیلتر شنی به مردم می‌رسد تا تصفیه‌خانه آماده شود.
سد کهیر، بزرگ‌ترین در جنوب شرق
وی به پروژه‌ای دیگر در این منطقه اشاره کرد و افزود: سد کهیر، پروژه‌ای بسیار مهم است که شروع کار این سد در سال ۱۳۸۸ آغاز شد و تا سال ۱۴۰۰ حدود ۷۰ درصد پیشرفت داشت. بعد از اینکه شرکت ما از طریق وزارت نیرو مدیریت پروژه را بر عهده گرفت، ظرف پنج تا شش ماه، آن را به مرحله آبگیری رساندیم. سد کهیر با مخزن ۳۸۰ میلیون مترمکعب، بزرگ‌ترین مخزن در جنوب شرق کشور محسوب می‌شود.
وی توضیح داد: از ابتدا پروژه در اختیار آب منطقه‌ای بود، اما از سال ۱۴۰۰ شرکت آب نیرو به‌عنوان متولی جدید وارد شد. طی این مدت، با قراردادها و تعیین پیمانکاران، پروژه را پیش بردیم. این تغییر ساختار کمک کرد پروژه از رکود خارج شود.
نقش بخش خصوصی و نیمه‌خصوصی
کیخایی در پاسخ به پرسشی درباره نقش نهادهای حاکمیتی و شرکت‌های خصوصی در اجرای پروژه گفت: این پروژه‌ها عمدتاً توسط شرکت‌های خصوصی یا نیمه‌خصوصی اجرا شده‌اند. شرکت‌هایی مثل "جهاد نصر" و "کوثر" از جمله مجریان بودند. نهادهای حاکمیتی مستقیم مثل قرارگاه خاتم در این پروژه‌ها حضور نداشتند.
وی درباره سابقه شرکت آب‌نیرو به عنوان متولی پروژه افزود: رسالت اصلی شرکت آب‌نیرو در گذشته، ساخت سدهای بزرگ و نیروگاه‌های برق‌آبی بوده؛ مثل پروژه‌هایی با مخازن میلیاردی در کارون چهار، کرخه یا گتوند. اما در سال‌های اخیر و با توجه به مشکلات مالی کشور، به سمت اجرای پروژه‌های کوچکتر در مناطق محروم هم آمده‌ایم.
مشکل تأمین مالی
کیخایی با تأکید بر ظرفیت اجرایی شرکت تصریح کرد: در حوزه فنی هیچ مشکلی نداشتیم. نه در طراحی، نه در اجرا و نه در تأمین مصالح. اما اصلی‌ترین چالش، تأمین منابع مالی و نقدینگی است. اگر تأمین مالی به‌موقع انجام شود، پروژه‌ها دقیقاً در زمان‌بندی خود تمام می‌شوند و مردم سریع‌تر از آن بهره‌مند خواهند شد.
او در پاسخ به نقش دولت در این پروژه گفت: ما خودمان به‌نوعی نماینده دولت هستیم. کارفرما دولتی‌ست، شرکت دولتی‌ست و هدف هم خدمت رسانی به مردم است. به‌ویژه در دولت فعلی، تمرکز ویژه‌ای بر پروژه‌های تأمین آب شرب در مناطق محروم، مثل سه شهرستان اصلی سیستان و بلوچستان، وجود دارد.
زمان‌بندی پایان پروژه و پایداری شبکه
در پایان، کیخایی با اشاره به آینده پروژه تأکید کرد: با برنامه‌ریزی انجام‌شده، تصفیه‌خانه اصلی تا آبان‌ماه به بهره‌برداری می‌رسد که این اتفاق باعث پایداری کامل شبکه آبرسانی و دسترسی مردم به آب شرب سالم می‌شود. شرکت ما هم اکنون یکی از بزرگ‌ترین مجریان پروژه‌های آبی کشور است و با تمرکز بر مأموریت خود، تلاش می‌کند مردم مناطق کم‌برخوردار از امکانات اساسی محروم نمانند.
پیگیری شخصی وزیر نیرو و دولت
وی با اشاره به اهمیت این پروژه تصریح کرد: اهمیت این پروژه تا جایی است که وزیر نیرو شخصاً هفته‌ای سه مرتبه از پروژه بازدید می‌کند یا جلسه دارد و همین مسئله نشان می‌دهد که این پروژه نه تنها یک طرح عمرانی، بلکه یک اولویت ملی است. وزارتخانه هم هفته‌ای چند مرتبه با ما در تماس است و پیگیری می‌کند.
کیخایی ادامه داد: شرکت ما اکنون بزرگ‌ترین شرکت در زمینه ساخت و اجرای پروژه‌های تأمین آب در کشور است. در همین پروژه خاص، ۹۲ درصد عملیات تأمین آب در سه شهرستان هدف، با وجود همه مشکلات، انجام شده است.
وی افزود: با وجود تمام مشکلات کشور از جمله درگیری‌های منطقه‌ای و بحران‌های مالی، اگر موضوع تأمین مالی برای شرکت‌ها حل شود، هیچ پروژه‌ای روی زمین نمی‌ماند. توان اجرایی ما بالاست و تنها نیاز به نقدینگی به‌موقع داریم.
کیخایی با تأکید بر حمایت جدی دولت گفت: اینکه وزیر شخصاً وارد شرکت می‌شود، پیگیری می‌کند، جلسه می‌گذارد و حتی در جزئیات پروژه‌ها ورود می‌کند، نشان می‌دهد دولت کاملاً مصمم است که این پروژه سریع‌تر به نتیجه برسد. دستورات صادر شده و پیگیری‌ها خیلی دقیق در حال انجام است.
جنگ هم نتوانست پروژه را متوقف کند
او با اشاره به شرایط ویژه اخیر گفت: در جریان جنگ ۱۲ روزه اخیر، پروژه ما حتی برای یک لحظه تعطیل نشد. کارها به صورت دو شیفت ادامه داشت. در شرایطی که حتی برخی نقاط کشور دچار بمباران و ناآرامی شدند، ما کار را متوقف نکردیم. این یعنی اراده جمعی در تیم وجود داشت که مردم منتظر آب نمانند.
مهندس کیخایی در پایان افزود: هدف ما از این اطلاع‌رسانی، فقط ثبت عملکرد نیست. می‌خواهیم به مردم و رسانه‌ها بگوییم در استان‌هایی که سال‌ها محروم بوده‌اند، اتفاقات خوبی افتاده. این مصاحبه و گزارش اگر با سرعت و دقت منتشر شود، ما هم با تمام ظرفیت رسانه‌ای خود بازنشرش می‌کنیم.
