انتقال خط دوم "طالقان" پاسخی فوری به بحران آب تهران

 احسان استحمامی، مدیر امور مهندسی پروژه خط دوم طالقان در شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در گفتگو با ایلنا با تأکید بر وخامت شرایط آبی تهران اظهار کرد: سد طالقان یکی از اصلی‌ترین منابع آب شرب تهران است که در فاصله ۶۵ کیلومتری پایتخت واقع شده است. این سد هم آب‌ریز خوبی دارد و هم ظرفیت مناسبی برای ذخیره‌سازی آب است. اما اوضاع سدهای تهران مناسب نیست و متأسفانه تا یک ماه آینده احتمال وخامت بیشتر نیز وجود دارد.

او با اشاره به افت فشار و قطعی‌های اخیر در مناطق مختلف تهران گفت: این بار مثل همیشه نیست. تنش آبی بسیار جدی است و شاید در ۶۰ سال گذشته تهران چنین بحرانی را تجربه نکرده باشد. همکاران ما در شرکت‌های آب و فاضلاب و آب منطقه‌ای تهران واقعاً شبانه‌روزی در تلاشند.

تأمین پایدار آب در گرو همکاری همگانی

استحمامی با اشاره به نقش سایر نهادهای مرتبط با مدیریت منابع آب تهران گفت: یک بخش از تأمین آب شرب تهران از طریق چاه‌ها صورت می‌گیرد که در حوزه مسئولیت شرکت آب و فاضلاب تهران است و بخش دیگر مربوط به مدیریت منابع آب سطحی است که توسط شرکت آب منطقه‌ای تهران انجام می‌شود. همکاران ما در این مجموعه‌ها تلاش می‌کنند تا با مدیریت دقیق منابع، چه سطحی و چه زیرسطحی، تأمین آب منازل شهروندان تهرانی به‌صورت پایدار ادامه یابد.

او تأکید کرد: همه تلاش‌ها بر این است که به سمت قطعی آب نرویم، اما واقعیت این است که در فصل گرما مصرف افزایش می‌یابد و این شرایط از همه شهروندان تهرانی می‌طلبد که در مدیریت مصرف آب جدی‌تر وارد شوند. پیش‌بینی ما این است که دو تا سه هفته بسیار سخت را در پیش داشته باشیم. 

خط دوم در امتداد خط اول؛ ۶۲ کیلومتر توسعه حیاتی

وی افزود: پروژه خط دوم طالقان در ادامه خط اول اجرا می‌شود. خط نخست که از سال ۱۳۸۰ وارد مدار شده، با قطر ۱۸۰۰ میلی‌متر از مخزن زیاران ـ که در فاصله ۹ کیلومتری سد طالقان قرار دارد ـ آغاز شد  و به طول ۶۲ کیلومتر تا آب‌گیر بیلقان امتداد دارد. در حال حاضر دو مصرف‌کننده اصلی از این خط بهره‌مند هستند؛  شهرهای تهران و کرج، که هر کدام حدود ۲.۵ مترمکعب بر ثانیه آب برداشت می‌کنند.

ظرفیت انتقال دو برابر می‌شود؛ ۵ مترمکعب برای تهران و کرج

او در ادامه گفت: خط دوم که اکنون در حال اجراست، با قطر بزرگ‌تر ۲۰۰۰ میلی‌متر، در حدود ۸۰ درصد مسیر، کنار خط قدیم پیش می‌رود.

به گفته استحمامی، این پروژه باعث خواهد شد ظرفیت انتقال از سد طالقان به دو برابر برسد. یعنی ۵ مترمکعب بر ثانیه به ظرفیت فعلی افزوده خواهد شد که از این میزان، ۲.۵ مترمکعب به استان البرز و ۲.۵ مترمکعب دیگر به تهران اختصاص می‌یابد. موجودی آب فعلی مخزن طالقان بیش از ۲۰۰ میلیون مترمکعب تخمین زده می‌شود، که اهمیت تقویت ظرفیت انتقال را دوچندان می‌کند.

زمان‌بندی  پیشبرد پروژه تا روز پایانی

استحمامی با اشاره به سختی‌های اجرای پروژه گفت: این پروژه یکی از سخت‌ترین اقداماتی است  که شرکت آب‌نیرو در حوزه آب انجام داده است و در طول مسیر ۶۲ کیلومتری با معارضین زیادی مواجه بودیم؛ از مناطق نظامی، صنعتی، ویلایی، شهری، تا مناطق حساس مانند کردان، کوهسار و خود شهر کرج.

وی افزود: با وجود این چالش‌ها، تاکنون حدود ۵۲ کیلومتر از خط لوله اجرا شده و هدف اول پروژه ـ رساندن خط به انشعاب کرج در کیلومتر ۵۴.۲۰۰ ـ در آستانه تحقق است.

او افزود: «با تکمیل فاز اول در پایان مرداد، آب از خط جدید به کرج تزریق خواهد شد و سهم تهران از خط قدیم طالقان که قبلاً ۲.۵ مترمکعب بر ثانیه بود، به ۵ مترمکعب افزایش می‌یابد؛ یعنی حدود ۲۱۶ هزار مترمکعب در شبانه‌روز.

مدیر پروژه ادامه داد: فاز دوم نیز در اواسط مهر ماه به پایان خواهد رسید و با رسیدن خط به کیلومتر ۶۲ (محل آبگیر بیلقان)، عملاً دو خط مجزا با ظرفیت کامل ۵ مترمکعب بر ثانیه در مدار قرار خواهند گرفت.

او ادامه داد: این پروژه در فروردین ماه ۱۴۰۲ آغاز شد، اما تا اسفند ماه تنها ۴۰ درصد پیشرفت داشت. بعد از آن با جدیت بیشتر کار ادامه یافت و در چهار ماه گذشته توانستیم ۲۹ کیلومتر لوله ۲۰۰۰ میلی‌متری نصب کنیم که خودش یک رکورد در پروژه‌های انتقال آب محسوب می‌شود.

تزریق ۵ هزار لیتر در ثانیه؛ سهم قابل توجهی برای تهران

استحمامی با اشاره به وضعیت فعلی تأمین آب در شهر تهران گفت: در حال حاضر همکاران ما در شرکت آب و فاضلاب تهران حتی از چاه‌هایی با دبی‌های پایین ۱۰ تا ۳۰ لیتر بر ثانیه نیز برای تأمین آب بهره‌برداری می‌کنند. در این شرایط، افزایش ظرفیت انتقال به میزان ۲.۵ یا حتی ۵ مترمکعب بر ثانیه، که معادل ۵ هزار لیتر در ثانیه است، رقم بسیار قابل توجهی‌ست.

او با تأکید کرد:حدودا، مصرف آب شهر تهران در روزهای پیک تابستان به ۶۰ مترمکعب بر ثانیه می‌رسد که معادل حدود ۶ میلیون مترمکعب در شبانه‌روز است. بنابراین، سهم جدید ۲۱۶ هزار مترمکعبی که از طریق خط دوم طالقان به تهران افزوده می‌شود، اگرچه مشکل را به طور کامل حل نمی‌کند، اما کمک قابل توجهی خواهد بود.

 پروژه‌ای که با شتاب ادامه یافت

استحمامی درباره روند اجرایی پروژه نیز توضیح داد: این پروژه در بهمن‌ماه ۱۴۰۱ به شرکت ما، آب‌نیرو، به عنوان دستگاه اجرایی واگذار شد. اما با وجود آغاز رسمی عملیات اجرایی در فروردین‌ماه ۱۴۰۲، تا اسفندماه ۱۴۰۳ پروژه فقط به حدود ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی رسیده بود و به دلیل مشکلات مالی عملاً متوقف شده بود.

او افزود: از اسفند ماه ۱۴۰۳ تا امروز، تنها در مدت چهار ماه، با جدیت همکاران و برنامه‌ریزی وزارت نیرو، توانستیم حدود ۲۹ کیلومتر از خط لوله ۲۰۰۰ میلی‌متری را اجرا کنیم.

ثبت یک رکورد در لوله‌گذاری

مدیر امور مهندسی پروژه اظهار کرد: اجرای ۲۹ کیلومتر لوله‌گذاری سنگین در تنها چهار ماه، در نوع خود رکورد محسوب می‌شود با توجه به شرایط پروژه، این حجم از پیشرفت، اتفاقی بی‌سابقه در پروژه‌های انتقال آب کشور است. اگر همین روند ادامه یابد،  پروژه در تابستان امسال، در دو فاز مجزا به بهره‌برداری خواهد رسید.

مسیرهای دشوار، معارضین متعدد

استحمامی با اشاره به چالش‌های مسیر گفت: در طول ۶۲ کیلومتر با انواع معارضات روبه‌رو بودیم، مناطق نظامی، صنعتی، شهری، ویلایی، منطقه کردان، کوهسار، کرج. اما امروز دیگر معارض خاصی نداریم. همه موانع در دو سه ماه گذشته با همکاری‌ها برطرف شده‌اند.

ساخت داخلی و تأثیر نداشتن تحریم‌ها

او همچنین در مورد تاثیر تحریم‌ها و بحران جنگ اخیر روی پیشبرد کار گفت: خوشبختانه طراحی، اجرا، شیرآلات، اتصالات و تمام تجهیزات این پروژه به‌صورت کامل در داخل کشور تولید شده است و تحریم‌ها تأثیر خاصی نداشتند اما باید بگویم در جریان حملات اخیر به کرج، وقفه‌هایی در پروژه ایجاد شد، اما اکنون با ۸۵۰ نفر نیروی فعال در دو قطعه، پروژه با تمام توان در حال اجراست.

بودجه ۷ هزار میلیاردی

مدیر پروژه درخصوص وضعیت مالی طرح گفت: هزینه کلی پروژه حدود ۷ هزار میلیارد تومان برآورد شده که تاکنون ۴۵۰۰ میلیارد آن تخصیص یافته و هزینه شده. باقی‌مانده هم در حال تأمین است. با توجه به اهمیت این پروژه برای تأمین آب تهران، امیدواریم مشکلی از نظر مالی پیش نیاید.

این پروژه موقتی نیست

استحمامی در پایان تأکیدکرد: پروژه طالقان قرار نیست یک پروژه موقتی باشد. این خط به‌ صورت دائمی برای دهه‌ها به تهران و کرج خدمت خواهد کرد. خط قبلی از سال ۱۳۸۰ فعال است، این پروژه نیز در کنار آن، هم از نظر پدافندی ایمن‌تر است، هم ظرفیت را بالا می‌برد.

او هشدار داد: تهران در ششمین سال خشکسالی پیاپی است و شرایط آسان نخواهد بود. امیدواریم این پایان بحران باشد، ولی کسی نمی‌تواند مطمئن باشد. تنها چیزی که فعلاً از مردم برمی‌آید، صرفه‌جویی جدی و مسئولانه در مصرف آب است.