شهریار؛ پلی میان نسل جوان و میراث ادبی ایران زمین

به گزارش ایلنا از تبریز،   باقر صدری‌نیا در تشریح دلایل برگزاری کنگره بین‌المللی شهریار اظهار کرد: شهریار در ادبیات ایران به خصوص در ادبیات معاصر ایران جایگاه ویژه‌ای دارد و به‌دلیل وسعت دایره اشتهار و پر آوازگی‌اش، از همه شاعران معاصر متمایز است. البته این سخن به این معنا نیست که همه اشعار شهریار امتیازی بر اشعار شاعران بزرگ معاصر دارد بلکه عمدتاکید بر وسعت دایره شهرت اونسبت به شاعران دیگر عصر است.

وی ادامه داد: در میان شاعران بعد از مشروطیت می‌توان گفت که شهریار از این حیث یگانه است. ما شاعران بزرگی وپرآوازه ای مثل ملک شعرای بهار، پروین اعتصامی، نیما یوشیج، اخوان ثالث و بسیار دیگر داشتیم ولی به‌دلایلی هیچکدام چنین اشتهاری را که شهریار ازآن برخورداربود، به دست نیاورده‌اند.

 صدری‌نیا افزود: البته شهرت شهریار تنها مربوط به سال‌های اخیر نیست و او از دوران جوانی شهرت و آوازه خاصی داشت. بطوری که ملک‌الشعرای بهار که درسال 1310 شمسی به اولین مجموعه شعری او مقدمه نوشت، او را افتخار شرق نامید و عارف قزوینی که در عصر خود شاعری تراز اول در حوزه غزل به شمارمی آمد، به تعریف و ستایش شعر شهریار پرداخت . به گفته شاعر بزرگ معاصر ما شادروان سایه، در دهه 1320 هیچ روزنامه و نشریه‌ای در تهران چاپ نمی‌شد مگر اینکه در شماره‌های نخست آن ها ، شعری از شهریار چاپ شود. علاوه بر این،درآن سال ها خوانندگان بزرگی اشعار شهریار را به ترانه خوانده بودند و این باعث شده بود که نام و آوازه شهریار در میان مردم کوچه وبازارهم  نفوذ پیدا کند.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو تاکید کرد: شهریارازجهاتی نماد ادبیات ما است ، او بیش از هر شاعر معاصر دیگری به شاعران گذشته ما شباهت دارد و به نظر من مجموعه زندگی، حال و هوا، تجربه‌هایزیستی وعوالم روحی و به طورکلی سیمای عمومی شهریار بیشتر با شاعران گذشته ما و با تصویرذهنی  که ایرانی‌ها از شاعر دارند، شباهت دارد. حتی خود شهریار نیز گویی متوجه این موضوع بوده و در شعری خطاب به سعدی سروده است «ما هم از خیل شما بودیم لیکن بی خیال/ پا به پا کردیم و بد عهدی به دنیا آمدیم» و در ادامه گفته «گرنه شمس دیگریم از کعبه ملای روم، بوسعید وقت خویشیم از خراسان آمدیم».

دبیر علمی کنگره بین‌المللی شهریار در ارتباط با روند تشکیل کمیته علمی کنگره نیز گفت: ما سعی کردیم در وهله اول کمیته علمی این کنفرانس را از برجسته‌ترین استادان دانشگاه‌های ایران از جمله دکتر انوری،دکتر پورنامداریان، دکتر امامی، دکتر توفیق سبحانی، دکتر محمد جعفر یاحقی، دکتر کزازی ،دکترحسن لی، دکتر فتوحی و بسیاری دیگرازشخصیت های علمی شناخته شدۀ دانشگاه ها ومراکز طراز اول علمی وپژوهشی تشکیل دهیم و با دانشگاه‌های مختلف دنیا نیز ارتباطات علمی خوبی برقرار کردیم و در مجموع هشت نفر از اساتید برجسته بین‌المللی و 20 نفر از اساتید صاحب‌نام داخلی، به عضویت این کمیته درآمدند.

وی تاکید کرد:در سال‌های اخیر ودرهمایش هایی که به مناسبت بزرگداشت استاد شهریار برگزار شده بود، به هیچ وجه کمیته‌ای با چنین وزن و اعتباری تشکیل نشده بود از این رو این کنگره به لحاظ انطباق با چهارچوب های علمی و دانشگاهی، ازبسیاری کنگره‌ها  وهمایش های مشابه تمایز می یابد.

وی با بیان اینکه این کنگره پیش کنگرۀ یک صد و بیستمین سالگرد درگذشت شهریار است که سال آینده برگزار خواهد شد، ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات مهم انجام شده در این کنگره، ثبت بین‌المللی آن است که می‌بایست الزامات و معیارهایی را با پارامترهای بین‌المللی تطبیق می‌دادیم تا به‌صورت بین‌المللی ثبت شود.

دکتر صدری‌نیا در تشریح محورهای کنگره اظهار کرد: محورهای کنگره بین‌المللی شهریار شامل «جهان بینی و نگرش شهودی و عرفانی شهریار»، «شهریار؛ وحدت ملی و هویت ایرانی»، «شهریار؛ زبان ملی و زبان مادری»، «شهریار؛ همزیستی اقوام وملت‌ها»، «شهریار و صلح جهانی»، «بررسی ابعاد بلاغی و جمال‌شناختی شعر شهریار»، «بررسی وجوه تمایز و خصوصیات مکتب شهریار»،  «شهریار و سبک‌های شعر فارسی»، «شهریار و شعر شاعران کلاسیک زبان فارسی(فردوسی، نظامی،خاقانی، مولوی، سعدی ، حافظ و...)»، «شهریار و شعر معاصر»، «مناسبات شهریار با شاعران نوپرداز و سنت‎گرای معاصر»، «جایگاه شهریار در تاریخ شعر ترکی»، «شهریار و شعر کلاسیک ترکی»، «منظومۀ حیدر بابایه سلام و نظیرهای آن در ایران و جهان»، «بررسی و نقد ترجمه‌های فارسی حیدر بابایه سلام»، «تأثیر شهریار بر تحول شعر ترکی معاصر»، «بررسی اشعار آئینی شهریار»، «انقلاب اسلامی در شعر شهریار»، «سیمای تبریز در شعر شهریار»،« شهریار و مشاهیر تبریز»، «ظرفیت‌های نمایشی و روایی شعر شهریار»، «شهریار؛ موسیقی و موسیقیدانان»، «مردم و جامعه در شعر شهریار»، «شهریار و فرهنگ مردم» است و محور ویژه کنفرانس نیز عبارت از «آسیب شناسی و نقد مطالعات حوزۀ شهریار‌پژوهی» است.

وی در خصوص علت انتخاب «آسیب شناسی و نقد مطالعات حوزه شهریار پژوهی» به‌عنوان محور ویژه این کنگره خاطرنشان کرد: افراد مختلفی در طول 70 سال اخیر در خصوص شعر شهریار سخن گفته وآثاری منتشرکرده اند ولی متاسفانه تعداد آثار اصیل و ماندگار در حوزه شهریارپژوهی محدود بوده است، با تاکید براین محور ونقد آثار گوناگون درحوزۀ شهریار پژوهی مقصودمان این بود که حاصل این نقد ونظرها مورد استفادۀمحققان جوان باشد که دراین عرصه به پژوهش می پردازند . ازسوی دیگر تصمیم گرفتیم آثار اصیلی را که در این 70 سال اخیر نوشته شده، بررسی کنیم و یک مجموعه‌ای را که در برگیرنده آثار ومقالات مرجع دراین زمینه باشد، فراهم آوریم تا مورد استفادۀ پژوهشگران حوزۀ شهریار شناسی قرار گیرد. البته تدوین نهایی این اثر به بعد ازبرگزاری کنگره موکول شده است که امیدواریم دراولین فرصت سامان یابد.

دبیر علمی کنگره بین‌المللی شهریار  در ارتباط با مقاله‌های ارسال شده به دبیرخانه کنگره اظهار کرد: در مجموع حدود 108 مقاله به دبیرخانه کنفرانس ارسال شده که از این تعداد حدود 77 مقاله به‌صورت چکیده  و حدود 45 مقاله به صورت کامل درمجموعه های چداگانه به چاپ خواهدرسید. حدود 24 مقاله نیز برای ارائه درنشست های علمی کنگره انتخاب شده است.

وی در تشریح نحوه داوری مقاله‌ها نیز گفت: ما در مرحله اول، مقالات را در اختیار دو تن از داوران قرار دادیم و این دو داور، نمره‌ای را برای مقاله در نظر گرفتند. مقالات دارای نمره بالای 50  برای چاپ درمجموعۀ چکیده ها و مقالاتی با نمره بالای 80 برای چاپ درمجموعۀ کامل مقالات برگزیدۀ شدند.بعد از این مرحله، سه تن از اعضای کمیتۀ علمی مقالات داوری شده را مجدد بررسی کردند ودر این مرحله نیز برخی مقالات کنار نهاده شد.به هر روی سعی کردیم تاآن جا که مقدور بود مقالات را با دقت و حساسیت لازم بررسی کنیم.

دکتر صدری‌نیا همچنین در پاسخ به این سوال که برگزاری این کنفرانس چقدر می‌تواند در بین نسل جوان تاثیرگذار باشد، گفت: به نظر من این کنگره می‌تواند پل ارتباطی بین نسل جدید و فرهنگ،اندیشه  وادبیات اصیل ایران زمین باشد. چراکه ادبیات ما تبلور همه اندیشه‌های ما است و این گونه نیست که صرفا شامل اشعار تغزلی باشد. بلکه همه اندیشه‌های فکری، فلسفی، اجتماعی، سیاسی و... ما در طول تاریخ در ادبیات ما تبلور پیدا کرده است و شناخت این ادبیات به نوعی شناخت گذشته و شناخت ریشه‌های تاریخی  فرهنگ ومدنیت ماست . این کنگره در حد خود می تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد.

وی در خاتمه ضمن دعوت از همه علاقمندان به شعر و ادب فارسی و ترکی یادآور شد: صبح روز چهارشنبه 26 شهریور، دو نشست علمی در تالار خاقانی دانشکده ادبیات و سینمای دانشگاه تبریزباشرکت وسخنرانی پژوهشگران واستادان داخل وخارج کشور به طورهمزمان برگزار خواهدشد. برای این دو نشست چهار پنل و در مجموع 20 سخنرانی علمی درنظرگرفته شده است. عصر همین روزهم نشست عمومی وآئین گشایش کنگره در تالار وحدت دانشگاه تبریز برگزارخواهد شد ودرآن علاوه بر برنامه های متنوع دوسخنرانی علمی نیز ایرادخواهدشد. همچنین ساعت16:30 روز پنجشنبه 27 شهریور ماه نیز آئین اختتامیه با حضور میهمانان برجسته از سراسر کشور و کشورهای مدعو، در سالن همایش‌های بین المللی خاوران تبریز برگزار خواهد شد. درهرحال امیدواریم برگزاری این کنگره گام کوچکی درشناخت وجوه مختلف شعر،شخصیت واندیشۀ شهریارتلقی شود.