در کلاب‌هاوس دوستداران زاینده‌رود مطرح شد؛
به فریاد شهر موزه اصفهان برسید / جاری شدن دائمی زاینده‌رود راهکار مهار فرونشست اصفهان
اصفهان به دلیل خشکی زاینده‌رود و حفر چاه‌های عمیق رتبه نخست کشور در فرونشست را به نام خود کرده است.
به گزارش ایلنا از اصفهان، روز گذشته جمعیت امید دوستداران زاینده‌رود در کلاب هاوس وبینار فرونشست زمین، زلزله خاموش و بسیار مخرب در اصفهان برگزار کرد در این نشست مجازی اساتید و کارشناسان مختلف در باره دلایل خشکسالی در زاینده رود صحبت کردند.
«ایران با اختلاف زیاد نسبت به سایر کشورها رتبه اول فرونشست در دنیا را دارد و شهر اصفهان در داخل کشور نیز در جایگاه نخست این پدیده شوم قرار دارد.» طاهره دادخواه مجری اتاق این وبینار در کلاب هوس با بیان این مطلب گفت: طبق استاندارد جهانی بحران فرونشست 4 میلی‌متر است و ما در کشور و به‌ویژه اصفهان حدود 15 سانتی‌متر رسیده و از مرز بحران نیز گذشته‌ایم. به طوری که مدیرکل مخاطرات سازمان زمین‌شناسی کشور، اصفهان را به نماد فرونشست زمین در کشور به دلیل رسیدن به مرکز این شهر دانست.
خشکی زاینده‌رود دلیل فرونشست در اصفهان
اولین سخنران مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استان اصفهان بود که با گلایه از نمایندگان این استان گفت: از سال 1392 که این اداره در اصفهان دایر شد، اعلام کردیم که به دلیل خشکی زاینده‌رود در آینده با پدیده فرونشست زمین در دشت کاشان و آبخوان برخوار- اصفهان مواجه خواهیم شد، اما هیچ‌کدام از نمایندگان وقت استان به این موضوع توجه نکردند و حالا نیز نسبت به این موضوع بی‌تفاوت هستند.
رضا اسلامی ادامه داد: در جلسه اخیر مجمع نمایندگان استان اصفهان در مجلس، پیرامون موضوع فرونشست، تنها هشت نماینده از 21 نفر شرکت کرده و از جمع پنج‌نفره نمایندگان اصفهان فقط یک نفر در جلسه حاضر بود. یعنی مسئله فرونشست برای نمایندگان مردم اهمیتی ندارد.
وی تأکید کرد: چندین سال است تلاش می‌کنیم که بگوییم فرونشست در اصفهان به دلیل خشکی زاینده‌رود است و مسئولان تلاش می‌کنند واقعیت را کتمان کرده و شرایط شهر را گل‌وبلبل نشان دهند در حالی که با بحران فرونشست در مرکز شهر اصفهان مواجهیم.
مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استان اصفهان یادآور شد: طبق اطلس تهیه‌شده در سال 1395 دو هزار و سی کیلومتر از پهنه استان دچار فرونشست شده بود و در اسفندماه سال 98 اطلس فرونشست نشان داد این رقم به 8 هزار و 230 کیلومتر رسیده است. رقمی که برای اسفند سال 99 حدود 10 هزار کیلومتر و در سال جاری 12 هزار کیلومتر ثبت‌شده است.
افزایش سرعت فرونشست در اصفهان
اسلامی تأکید کرد: هیچ‌کدام از فرونشست‌های قبل شهرها را درگیر نکرده بود، ولی در حال حاضر شاهد ترک‌هایی با عرض 10 سانتی‌متر در سقف مسجد جامع عباسی اصفهان هستیم، به‌طوری‌که باور کردنی نیست با این سرعت فرونشست در شهر اصفهان ورود کرده باشد!
مدیریت با دعا امکان‌پذیر نیست
مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استان اصفهان اضافه کرد: آبخوان اصفهان باید تغذیه شود و زاینده‌رود یکی از اصلی‌ترین منابع تغذیه این آبخوان است که از سال 1379 خشک‌شده و مسئولان بجای مدیریت منابع آب، می‌گویند دعا کنید باران بیاید؛ دعا کنیم باد بیاید آلودگی برطرف شود و باران ببارد. مدیریت با دعا امکان‌پذیر نیست و نیازمند مدیریت علمی و اصولی هستیم.
زندگی در شهر اصفهان درخطر است
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی استان اصفهان نیز با این جمله که «زندگی در شهر اصفهان در خطر است» صحبت‌هایش را آغاز کرد و گفت: دشت اصفهان دچار فرونشست ناحیه‌ای شده و فراموش نکنیم که این فرونشست‌ها موضعی نیست، موضوعی که در جلسات و مصاحبه‌های مختلف تذکر دادیم و گوش شنوایی وجود ندارد.
حسین حجتی ادامه داد: با خشکی زاینده‌رود سال‌های قبل پسابی که در شهر اصفهان و شهرهای اقماری با چاه‌های جذبی جذب سفره آب‌ها می‌شد، دیگر به دشت اصفهان و برخورا تخصیص داده نمی‌شود و به دلیل خشکسالی و برداشت‌های بی‌رویه آب با حفر چاه عمیق، سفره‌های آب زیرزمینی خشک‌شده و فرونشست به شهر اصفهان رسیده است.
وی با بیان اینکه بازچرخابی آب در مسیر رودخانه دردی دوا نمی‌کند اظهار داشت: مناطق 2، 10 و چهارده شهر حالت بحران را پشت سر گذاشته و سازه‌هایی مثل فرودگاه شهید بهشتی دچار مشکل شده‌اند.
حجتی یادآور شد: سال‌های آینده اگر بارش هم داشته باشیم، خطر سیل را پیش رو داریم، زیرا ضریب نفوذ آب به سفره‌های زیرزمینی کاهش پیداکرده و ریزش این سفره‌ها بسیار محتمل است.
اصفهان متعلق به تمدن جهانی است
علیرضا جعفری زند باستان‌شناس نفر بعدی بود که در پنل «به فریاد شهر موزه اصفهان برسید» سخنرانی کرد: اصفهان شهری است که متعلق به تمدن جهانی است و پازل تاریخی این شهر کامل کامل است و وقتی صحبت از فرونشست می‌کنیم، نگران آثار تاریخی شاخص و غیر شاخص شهر و استان هستیم.
وی بابیان اینکه جایی در اصفهان پیدا نمی‌کنید که آثار تاریخی نداشته باشد گفت: هزاران آثار تاریخی در شهر و استان اصفهان وجود دارد که در اثر فرونشست درخطر هستند. آثار کمتر شناخته‌شده‌ای که در اکثر کوچه و خیابان‌های این شهر و استان قرار دارند و کمتر کسی از وجودشان مطلع است.
زند اضافه کرد: همیشه زاینده‌رود پر آب نبوده و سازندگان پل برای غلبه بر کم‌آبی احتمالی تخته‌بندهایی در مجاورت خواجو درست کرده بودند، زیرا ملات بکار رفته در پل‌ها آهک است و باید در مجاورت آب باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تصریح کرد: باید به جنبه میراث فرهنگی فرونشست توجه کرد، چراکه اگر آثار تاریخی و زاینده‌رود را از اصفهان بگیرید چیزی از این شهر باقی نمی‌ماند. وقتی یک نفر وارد کشور می‌شود اولین مقصد آن اصفهان است؛ حال در صورت تخریب این شهر به مهمانان خارجی چه چیزی نشان بدهیم؟ ما به گذشته تکیه کرده‌ایم و حالا داریم آن را از دست می‌دهیم.
تقسیمات زاینده‌رود تا دل خانه‌ها و مساجد
حشمت‌الله انتخابی فعالان محیط‌زیست و پژوهشگر زاینده‌رود در این وبینار برای تشریح وضعیت اسفناک موجود از صد و سی مادی اصلی زاینده‌رود صحبت کرد و گفت: تقسیمات زاینده‌رود مانند یک درخت تناور نارون بوده که علاوه بر تنه اصلی، ریشه، تنه، شاخه و سرشاخه‌های زیادی داشته و بعد از این مادی‌ها، به چندین جوی و جدول و صدها هزار واحد حقابه دار قسمت می‌شده است؛ به‌طوری‌که این مادی‌ها تا باغچه خانه‌ها و مساجد مانند مسجد لنبان و مدرسه چهارباغ آب می‌رسانده است. آبی که دیگر نیست.
وی با بیان اینکه جریان و تقسیمات آب زاینده‌رود ارزش ثبت جهانی دارد ادامه داد: آن‌قدر این مادی‌ها ریز می‌شده تا به همه جای شهر می‌رسیده و شهر را زنده و پایدار نگه می‌داشتند. پایداری زیست بوم شهر اصفهان بدون شک وابسته به جاری بودن زاینده‌رود است. ما برای اینکه شهر را نجات دهیم و به پایداری شهر برسیم باید پایداری زاینده‌رود را تأمین کنیم.
توسعه پایدار حاصل ترکیب آب وخاک است
مسئول جمع‌بندی این وبینار محمد کوشافر عضو هیات علمی دانشگاه آزاد و فعال محیط‌زیست با بیان اینکه هر روز نگران مسئله‌ای پیرامون محیط‌زیست اصفهان هستیم گفت: اگر آب از خاک جدا شود، پایداری بهم می‌خورد و فرایندهای شیمیایی و بیولوژیکی رخ می‌دهد و بعد از آن فرونشست هم تحت تأثیر جدایی آب از خاک حاصل می‌شود.
وی تصریح کرد: نگرانی ما از فرونشست فقط آثار تاریخی نیست که درخطر است، بلکه همه شهر و ساکنان آن اهمیت دارند؛ باید به‌نظام طبیعت بازگردیم؛ به بازگشت آب به خاک تا دوباره به توسعه پایدار برسیم.
کوشافر تأکید کرد: ممکن بود زمانی بگوییم فرونشست فرضیه است، ولی حالا بر اساس اندازه‌گیری‌های دقیق اداره کل زمین‌شناسی و مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی استان و بهرام نادی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد نجف‌آباد، موضوع فرونشست شهر و استان اصفهان اثبات شده است.
وی ادامه داد: پدیده فرونشست آهسته و ناپیدا در حال پیشرفت و متأسفانه شبیه به سرطان عمدتاً غیرقابل‌برگشت است. باید جلوی ادامه آن را بگیریم و راهکار اصلی ما قطعاً جاری شدن دائمی و پایدار زاینده‌رود است. اگر زاینده‌رود جاری شود باوجود زمان کم می‌توانیم از بدتر شدن شرایط جلوگیری کنیم.
این فعال محیط‌زیست ادامه داد: جاری شدن دائمی زاینده‌رود کار دولت است؛ کاری پیچیده اما شدنی است. مدیریت آب و توسعه اشکالات متعددی دارد و اصفهان متأثر از توسعه کشور به این وضعیت رسیده است. فراموش نکنیم زاینده‌رود نشانگر سلامت منطقه و اصفهان است و اگر آب جاری شود نه به‌واسطه اتفاقات اقلیمی بلکه براثر مدیریت درست می‌توان به کاهش آثار مخرب فرونشست امیدوار بود.
