توضیح درباره آمایش آموزش عالی و روشن یا خاموش شدن چراغ برخی رشته‌ها در استان‌های مختلف

«قاسم عموعابدینی» معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، در مورد آمایش آموزش عالی و روندی که تاکنون طی شده است، گفت: جریان هدف‌گذاری‌های آموزش عالی مقطع به مقطع تغییر داشته، ولی انحراف از معیار رخ داده است. 

معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: در واقع معیاری تعیین کرده‌اند و بعد از مدتی انحراف از معیار رخ داده است یعنی معیاری را تعیین کرده‌اند و بعد هر بار جریانی پیش آمده که منجر به تغییر شده است. مثلا ما در زمان جنگ شرایط خاصی داشتیم یا در دوران پس از جنگ نیز به همین ترتیب مسائلی وجود داشته است. در دوره های مختلف فشارهای زیادی بوده و دانشجویان قصد تحصیل خارج از کشور داشته‌اند و همین موجب ایجاد نظام‌هایی شده است. 

عموعابدینی اضافه کرد: در این مدت به سبب علل مختلف، فضای تحصیل باز شد و کیفیت پایین آمده است. از سوی دیگر برخی دانشگاه‌ها امکانات کافی نداشته‌اند و به جای اینکه کارهای مهارتی کنند، بیشتر مبتنی بر تئوری پیش رفته‌اند. این چالش‌ها از جمله مواردی است که در حال آمایش آن هستیم. 

به گفته معاون وزیر علوم؛ در اکثر کشورهای بزرگ دنیا که دانشگاه زیاد داشتند، پس از مدتی دست به آمایش زده اند. عموعابدینی در همین زمینه توضیح داد: فرانسه، هلند، آلمان، چین، آمریکا، روسیه و… از جمله کشورهایی هستند که دست به آمایش آموزش عالی خود زده‌اند. بنابراین آمایش فقط منحصر به ما و صرفا نیاز کشور ما نیست بلکه همه کشورها از این دست اقدامات انجام می‌دهند. کشورها برای اینکه دانشگاه‌های خود را کیفی کنند و هم خروجی دانشگاه‌ها دارای علم نافع باشد دست به آمایش زده اند. 

معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری افزود: کار و اشتغال با توانمندی افراد مرتبط است؛ گاهی یک فرد کاری ایجاد می‌کند و آشنای خودش را سرکار می‌برد که توانمندی علمی هم ندارد. باید چنین مواردی را از هم جدا کرد. وظیفه ما این است که فردی را تربیت کنیم تا اگر شغلی وجود داشت، بتواند آن شغل را برای خودش بگیرد. هم اکنون افرادی داریم که مثلا لیسانس حقوق گرفته، ولی نمی‌تواند یک متن بنویسد! این شرایط درست نیست. 

عموعابدینی در مورد آمایش سرزمینی و خاموش شدن چراغ برخی رشته‌ها در بعضی از استان‌ها و تاثیر آن بر مهاجرت افراد برای تحصیل به شهرهای دیگر توضیح داد: استانداری و آموزش عالی و بنیاد ملی نخبگان در هر استانی اطلاعات مربوط به رشته‌های تحصیلی در هر استان را در فرمی که برای آن‌ها تعیین شده قرار می‌دهند و در صورتی که مطابق با آن فرم، یک رشته ۷۰ امتیاز بیاورد آن رشته تحصیلی را در هر استان یا شهری برقرار می‌کنیم و چراغش خاموش نمی‌شود و کاری به اشتغال و بیکاری نداریم به این دلیل که بحث شغل را مجموعه استان تعیین می‌کند. پس وقتی استانی می‌گوید یک رشته‌ای مورد نیاز است، ما آن را برقرار می‌کنیم. 

وی خاطرنشان کرد: برنامه ریزی شده که برخی رشته‌ها که بیشتر جنبه‌های داخلی و خانوادگی دارد، اگر از نظر اجتماعی بررسی شود و کمیته کارگروه استانی تشخیص دهد که در استان ها به آن نیاز داریم، به کار خود ادامه دهند، اما این امر نیاز به آمارها و اطلاعات و جریان مدیریتی داخل استان و شهرستان ها دارد. ما در سطح وزارتخانه خبر نداریم که در هر استان با جزئیات چه می‌گذرد، پس اختیاراتی به استان‌ها داده‌ایم و برنامه تعریف شده و مبتنی بر آن فرم تهیه شده و اگر امتیاز آن رشته مبتنی بر فرم کافی بود، آن رشته‌ برقرار می‌شوند. 

معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اظهار کرد: کمیته‌های بررسی شاید مبتنی بر آماری که تهیه کرده‌اند، اعلام کنند که یک رشته‌ای متقاضی دارد و استان هم به آن نیازمند است، اما پس از اینکه چراغش روشن شد، در عمل ببینیم فقط دو متقاضی داشته است! به هر حال نوعی آزمایش لازم است و نتایج نشان می‌دهد که ما در خصوص یک رشته چگونه باید تصمیم بگیریم، ولی در نهایت به هیچ عنوان ما رشته‌ای را حذف نمی‌کنیم بلکه چراغ ادامه فعالیت آن‌ها را متناسب با اعلام نیاز و متقاضی، روشن و خاموش می‌کنیم.