در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
راه‌اندازی ۱۸۰۰ خانه محیط‌زیست در سطح کشور/ آموزش و پرورش باید در ارائه آموزش‌های محیط‌زیستی متحول شود
مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط‌زیست از راه‌اندازی ۱۸۰۰ خانه محیط‌زیست در سطح کشور خبر داد و گفت: اگر می‌خواهیم نسل آینده ما به موضوع محیط‌زیست نگاهی متفاوت داشته باشد و نسبت به این حوزه دغدغه‌مند باشد، باید آموزش و پرورش ما در ابعاد مختلف از جمله ارائه آموزش‌های محیط‌زیستی متحول شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ سازمان حفاظت محیط‌زیست طرح راه‌اندازی خانه‌های محیط‌زیست در سطح کشور را با هدف گسترش آموزش‌های محیط‌زیستی در میان جوامع محلی و فراهم کردن بستر جلب مشارکت‌های مردمی در راه حفاظت از محیط‌زیست آغاز کرد. در همین راستا در سال گذشته، ۱۴۰۱ خانه محیط‌زیست در روستاها، شهرهای کوچک و در سطح محلات کلانشهرها راه‌اندازی شد تا برای استفاده از ظرفیت‌های مردمی در حوزه صیانت از محیط‌زیست در میان جوامع محلی شبکه‌سازی شود و زمینه تحقق شعار «محیط‌زیست مردم‌پایه، هوشمند و فناورانه» در سطح کشور فراهم شود.
آن طور که مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرده‌اند که خانه‌های محیط‌زیست، محل‌هایی هستند که مردم با حضور در آنها مسائل و چالش‌های محیط‌زیستی منطقه محل سکونت خود را به بحث می‌گذارند و کارشناسان این سازمان و فعالان محیط‌زیست در ارائه راه‌حل‌هایی برای رفع مشکلات موجود به آنها کمک می‌کنند. همچنین در خانه‌های محیط‌زیست قرار است موضوعاتی نظیر جلب مشارکت در برنامههای سرشماری حیات وحش و اطفای حریق و ارائه آموزش‌های همگانی لازم در حوزه محیط‌زیست بخصوص برای کودکان و نوجوانان با هدف تربیت نسل محیط‌زیستی دنبال شود.
علاوه بر راه‌اندازی خانه‌های محیط‌زیست، برنامه دیگری که سازمان حفاظت محیط‌زیست در سال گذشته برای گسترش آموزش‌های محیط‌زیستی اجرا کرد، امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک با وزارت آموزش و پرورش با هدف ترویج آموزش‌های محیط‌زیستی در سطح مدارس و جلب مشارکت آحاد جامعه آموزشی کشور در امر حفاظت از محیط‌زیست بود که شهریورماه ۱۴۰۱ به امضای علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و یوسف نوری، وزیر وقت آموزش و پرورش رسید.
براساس این تفاهم‌نامه قرار شد که نهادینه‌سازی و تحقق اهداف ساحت تربیت زیستی - بدنی سند تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت مبتنی بر گسترش سرمایه‌های اجتماعی برای حفاظت خردمندانه از محیط‌زیست، افزایش سطح مشارکت اجتماعی جامعه دانش‌آموزی کشور اعم از دانشآموزان، برنامه‌‌ریزان، اولیا، معلمان و مربیان در انجام طرح‌ها و برنامههای محیط‌زیستی در راستای صیانت از محیط‌زیست و تلاش برای تربیت نسلی علاقمند، مسئولیت‌پذیر، حساس و باسواد در زمینه حفظ محیط‌زیست در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد.
راه‌اندازی ۱۴۰۱ خانه محیط‌زیست در سال ۱۴۰۱ و ۴۰۰ خانه در سال ۱۴۰۲
در همین راستا، سید ابوالقاسم موسوی، مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره مهمترین اهداف اجرای طرح راه‌اندازی خانه‌های محیط‌زیست در سال ۱۴۰۱ اظهار داشت: پیش از دوره کنونی مدیریت سازمان، خانه‌های محیط‌زیست به شکل فعلی در سطح کشور وجود نداشت، اما در برخی شهرهای کشور شاهد موارد مشابهی بودیم، مثلا شهرداری‌ها اقدام به راه‌اندازی خانه محله کرده بودند یا تشکل‌های محیط‌زیستی خودشان مراکزی را تحت عنوان خانه تشکل یا خانه محیط‌زیست دایر کرده بودند. اما آنچه در دوره کنونی به عنوان خانه‌های محیط‌زیست راه اندازی شده است، با مدل‌های مشابه این خانه‌ها در گذشته تفاوت دارد و اهداف متفاوتی را دنبال می‌کند.
وی افزود: در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ ایده طرح راه‌اندازی خانه‌های محیط‌زیست در دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط‌زیست شکل گرفت؛ مهمترین هدف ما از این اقدام نیز مردمی‌سازی مشارکت در حفظ محیط‌زیست است تا بتوانیم در راستای عملی‌سازی شعار مردم‌پایه بودن محیط‌زیست که سال‌هاست سر داده می‌شود، عمل کنیم. در همین راستا در سال گذشته طرح راه‌اندازی خانه‌های محیط‌زیست با کمک خود مردم و مسئولان محلی، دهیاران، فرماندران، آموزش و پرورش و ... آغاز شد و هرکدام از شهروندان یا دستگاه‌های محلی که در این طرح مشارکت کردند، خودشان فضایی را در اختیار سازمان محیط‌زیست قرار دادند تا خانه‌های محیط‌زیست در شهرها و روستاهای مختلف دایر شود.
این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید کرد: از زمان شروع اجرای طرح خانه‌های محیط‌زیست تا امروز، خوشبختانه به قدری استقبال از این طرح خوب بوده است که در پنج ماه اجرای طرح در سال گذشته و چند هفته‌ای که از آغاز سال جدید می‌گذرد، یک هزار و ۸۰۰ خانه محیط‌زیست در سراسر کشور افتتاح شده است. یعنی در سال گذشته ۱۴۰۱ خانه محیط‌زیست در سطح کشور دایر شد و در همین چند هفته نخست سال ۱۴۰۲ نیز توانسته‌ایم حدود ۴۰۰ خانه محیط‌زیست جدید را در شهرها و روستاهای مختلف راه‌اندازی کنیم.
مهمترین اهداف طرح راه‌اندازی خانه‌های محیط‌زیست در سطح کشور
موسوی در تشریح مهمترین اهداف طرح راه‌اندازی خانه‌های محیط‌زیست در سطح کشور گفت: یکی از مهمترین اهداف ما در این طرح، افزایش شناخت مردمی نسبت به محیط‌زیست و لزوم مشارکت برای حفظ آن است؛ در این راستا از مریبان، فعالان محیط‌زیست و اعضای تشکل‌های زیست‌محیطی دعوت می‌کنیم تا در خانه‌های محیط‌زیست در کنار کارشناسان خود سازمان قرار بگیرند و هم به سوالات زیست‌محیطی مردم پاسخ دهند و هم ضمن تشکیل جلسات گروهی با جوامع محلی، شناخت آنها از محیط‌زیست پیرامون خودشان را بالا ببرند. در این جلسات، چالش‌های محیط‌زیستی موجود در شهرها و روستاهای مختلف و دغدغه‌های مردم در حوزه محیط‌زیست در هر محل بیش از پیش احصا خواهد شد و در نتیجه، مسئولان محیط‌زیستی شهرها و استان‌ها می‌توانند پیگیری‌های بهتری را برای حل مشکلات مردم انجام دهند.
مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: از گذشته در میان جوامع محلی، تیم‌هایی از همیاران محیط‌زیست برای اطفای حریق، سرشماری حیات وحش و کنترل و پایش مناطق حفاظت‌شده شکل گرفته بود و از این به بعد قرار است فعالیت‌های این تیم‌ها در خانه‌های محیط‌زیست ساماندهی شود. همچنین در این خانه‌ها امکاناتی فراهم شده است که برای عموم شهروندان بخصوص دانشآموزان فیلم‌ها و کلیپ‌هایی در راستای ترویج آموزش‌های محیط‌زیستی پخش شود و درباره مباحث مطرح‌شده در این فیلم‌ها و سایر موضوعات مربوط به حفاظت از محیط‌زیست، به جوامع محلی بخصوص کودکان و نوجوانان آموزش داده شود.
وی در ادامه تاکید کرد: برنامه دیگری که قرار است از این به بعد در خانه‌های محیط‌زیست اجرا شود، برگزاری اردوهای مردمی در راستای ترویج و مشارکت در حفظ محیط‌زیست، پاکسازی عرصه‌های طبیعی و همچنین برنامه‌ریزی برای برگزاری اردوهای جهادی در راستای انجام فعالیت‌های محیط‌زیستی است. در خانه‌های محیط‌زیست به صورت جدی به دنبال آن هستیم که نسل جدید را آموزش دهیم و به دانشآموزان که در ساختن آینده کشورمان تاثیرگذار خواهند بود، بیاموزیم که باید بیشتر از نسل‌های گذشته به ملاحظات محیط‌زیستی توجه داشته باشند.
آموزش و پرورش باید خیلی جدی‌تر پای کار ترویج آموزش‌های محیط‌زیستی بیاید
موسوی درباره سایر برنامههای سازمان حفاظت محیط‌زیست برای ارائه آموزش‌های محیط‌زیستی به کودکان و نوجوانان گفت: تمام فعالیتهایی که در راستای جلب مشارکت‌های مردمی برای حفظ محیط‌زیست انجام می‌شود، برای این است که نسل جدید متوجه شوند که چه معضلاتی در حوزه محیط‌زیست کشور وجود دارد تا وقتی آنها اداره کشور را در دست گرفتند، بیشتر از ما برای جلوگیری از تخریب محیط‌زیست تلاش کنند.
مدیرکل دفتر مشارکت های مردمی سازمان محیط‌زیست ادامه داد: با توجه به ضعف‌های مهمی که در حوزه ارائه آموزش‌های محیط‌زیستی به کودکان و نوجوانان در سطح کشور وجود دارد، از آموزش و پرورش انتظار داشتیم که عملکرد بهتری در این زمینه داشته باشد، ولی متاسفانه این نهاد در گذشته در زمینه ارائه آموزش‌های محیط‌زیستی مطلوب به دانش آموزان دچار کمبودهای فراوانی بود و امروز هم اگر به دنبال ساختن یک نسل محیط‌زیستی هستیم، باید خود آموزش و پرورش برنامه‌هایی جدی را در این زمینه اجرا کند.
این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط‌زیست به امضای تفاهم‌نامه میان این سازمان و وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و گفت: علاوه بر امضای تفاهم‌نامه، اجرای طرح محیط‌یار نیز با کمک آموزش و پرورش در سطح مدارس از سال گذشته آغاز شده است و همچنین برنامه‌هایی نیز در راستای آموزش‌های محیط‌زیستی در شبکه «شاد» برگزار کرده‌ایم. ضمن این که در کنار تدریس کتاب انسان و محیط‌زیست در مقطع متوسطه، برنامه‌هایی نیز برای ارائه آموزش‌های محیط‌زیستی به مربیان پیش‌دبستانی داریم تا در این مقطع نیز مسائل زیست‌محیطی در حد فهم کودکان به آنها آموزش داده شود.
وی در پایان تصریح کرد: واقعیت این است که تمام این برنامههای آموزشی نوعی مُسکن است و اگر می‌خواهیم نسل محیط‌زیستی داشته باشیم، آموزش و پرورش باید خیلی جدی‌تر از امروز پای کار بیاید و به شکل اساسی، موضوعات مربوط به آموزش سبک زندگی سالم به دانشآموزان از جمله ارائه آموزش‌های محیط‌زیستی را در دستور کار خود قرار دهد. به عبارت دیگر، اگر می‌خواهیم نسل آینده ما به موضوع محیط‌زیست نگاهی متفاوت داشته باشد و نسبت به این حوزه دغدغه‌مند باشد، باید آموزش و پرورش ما در ابعاد مختلف از جمله ارائه آموزش‌های محیط‌زیستی متحول شود.
