اجرای پایلوت طرح غربالگری آلزایمر در استان‌های قزوین و یزد/افسردگی از عوامل مهم و خطرساز ابتلاء به دمانس است

«افروز صفاری‌فرد» معاون پیشگیری از معلولیت‌های مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو درباره اجرای برنامه غربالگری دمانس در افراد سالمند گفت: براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی به افراد بیش از ۶۵ سال سالمند گفته می‌شود اما در کشور ما وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی سن ۶۰ سال را برای سن سالمندی تعریف کرده‌اند.

وی با بیان اینکه براساس گزارش سازمان سلامت جهانی با رشد جمعیت سالمندی در دنیا مواجه هستیم، ادامه داد: در کشور ایران هم پیش‌بینی می‌شود رشد جمعیت سالمندی رو به افزایش باشد و پیش‌بینی شده است تا سال ۲۰۵۰ .۲۶ درصد جمعیت کشور ما را سالمندان تشکیل می‌دهند که این رقم بسیار بالایی است. بنابراین باید با بیماری‌های شایع دوران سالمندی آشنا باشیم و بدانیم چه اقداماتی را باید برای این افراد انجام دهیم تا زندگی بهتری داشته باشند.

معاون پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی تصریح کرد: یکی از بیماری‌های شایع دوران سالمندی دمانس است. دمانس به دلیل تخریب وسیع نورون‌های مغزی ایجاد می‌شود و باعث افت وضعیت شناختی سالمند می‌شود. به همین دلیل حافظه فرد سالمند مختل می‌شود و حتی در جهت‌یابی، شناخت و قضاوت دچار اختلال می‌شود. همه این موارد باعث می‌شود عملکرد فردی، خانوادگی و اجتماعی فرد مختل شود و در نتیجه باعث معلولیت فرد می‌شود.

صفاری‌فرد خاطرنشان کرد: دفتر پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی برای پیشگیری از معلولیت‌های ناشی از دمانس به این موضوع ورود کرده و غربالگری دمانس را انجام دهد چراکه با هر یک سال تشخیص زودتر این بیماری باعث می‌شود ۵ سال ناتوانی فرد را به تعویق بیاندازیم و این باعث پیشگیری از معلولیت در افراد می‌شود.

وی درباره شیوع دمانس گفت: در افراد بالای ۶۵ سال ۵ درصد شیوع دمانس را شاهد هستیم اما وقتی سن افراد بالاتر می‌رود و به ۸۵ سال می‌رسد شیوع دمانس به ۴۰ درصد می‌رسد.

معاون پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی کشور با اشاره به برنامه غربالگری دمانس در سازمان بهزیستی تصریح کرد: این برنامه به صورت پایلوت قرار است انجام شود. استان‌های قزوین و یزد به عنوان استان‌های پایلوت غربالگری دمانس در نظر گرفته شده‌اند. این کار با تست‌های روانشناسی که ارزیابی شده‌اند انجام می‌شود. این غربالگری برای سنین ۶۰ تا ۷۵ سال انجام می‌شود و در صورتی که فرد مشکوک به دمانس باشد به متخصصان مغز و اعصاب یا روانپزشک ارجاع می‌شوند تا طبق پروتکلی که در سند ملی دمانس درج شده است اقدامات تشخیصی را برای فرد انجام می‌دهند و در صورتی که تشخیص نهایی برای مداخلات توانبخشی، طبی و کاردرمانی این افراد به مراکز تخصصی مربوطه ارجاع می‌شوند.

صفاری‌فرد خاطرنشان کرد: این برنامه در ابتدا برای جمعیتی که در این بازه سنی حضور داشته و تحت پوشش سازمان هستند انجام شود. بعد از آن از طریق فراخوانی که داده می‌شود و در پایگاه‌هایی که مشخص و اعلام می‌کنیم این غربالگری برای همه افراد در این استان‌ها انجام می‌شود همچنین در همکاری با نهادها و یا سازمان‌هایی مانند کانون بازنشستگان، شهرداری‌ها غربالگری برای تمام افرادی که در این سنین قرار دارند انجام می‌شود.

وی با اشاره به تغییر ساختار جوامع گفت: در همه جوامع ساختار اجتماعی جامعه تغییر کرده است با توجه به تغییر ساختار جامعه و زندگی شهرنشینی، کاهش تعداد فرزندان، مهاجرت فرزندان، افزایش سن ازدواج و… تعداد زیادی از سالمندان به تنهایی زندگی می‌کنند و تنهایی و انزوا عمدتا منجر به افسردگی فرد شده و افسردگی از عوامل مهم و خطرساز ابتلاء به دمانس است.

معاون پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: یکی دیگر از مواردی که ما در برنامه غربالگری نیز انجام می‌دهیم این است که سطح آگاهی جامعه را نسبت به بیماری دمانس، علائم هشداردهنده، عوامل خطرساز و… افزایش دهیم و بتوانیم سبک زندگی سالم را برای این افراد معرفی کنیم. ما تلاش می‌کنیم با ارتقای سطح آگاهی افراد و خانواده‌ها نسبت به این بیماری، فرهنگ‌سازی در جامعه صورت خواهد گرفت و باعث می‌شود افراد برای غربالگری دمانس به پایگاه‌های ما مراجعه کرده و شناسایی افراد در معرض خطر به موقع انجام شود.

صفاری‌فرد در پاسخ به این سوال که سالمندانی که مورد غربالگری قرار می‌گیرند پس از چه مدتی باید برای غربالگری مجدد مراجعه کنند، گفت: در مرحله اول این برنامه، ما غربالگری را برای همه انجام می‌دهیم و برای افرادی که مشکوک باشند برنامه پیشگیری داریم که به صورت ۶ ماهه و یکساله انجام می‌شود و در دو مرحله پیگیری وضعیت این افراد مجددا انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه برنامه ما به صورت پایلوت در دو استان انجام می‌شود، گفت: برای این کار آموزش لازم به پرسشگران در حال انجام است همچنین پایگاه‌هایی که این غربالگری در آنجا انجام می‌شود باید مشخص شود. بعد از این مرحله تلاش می‌کنیم در سال‌های بعدی این برنامه را در تمام استان‌های کشور انجام دهیم. قطعا بعد از تسری این برنامه در کل کشور برای تکرار این برنامه پایگاه‌هایی را فعال خواهیم کرد و غربالگری دمانس نیز مانند سایر برنامه‌های غربالگری که توسط سازمان انجام می‌شود پیش خواهد رفت.

معاون پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این سوال که آیا عوارض ثانویه برخی داروها منجر به دمانس می‌شود، گفت: مصرف برخی از داروها ممکن است باعث بروز بیماری دمانس شود، شایع‌ترین عامل دمانس بیماری آلزایمر است که ما تمرکزمان را در غربالگری‌ها بر این بیماری گذاشته‌ایم البته در برنامه غربالگری اختلالاتی مانند افسردگی نیز شناسایی می‌شوند که در خصوص آن نیز ارجاعات لازم انجام خواهد شد.