در گفتوگو با ایلنا مطرح شد؛
کتاب‌های زبان آلمانی و فرانسه تولید شد، اما هیچ سفارش‌دهنده‌ای نداشتیم
برنامه اجرایی برای تدریس زبان‌های خارجه نداریم
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تاکید کرد: در هیچ نقطه کشور محرومیتی از نظر محتوای آموزشی وجود ندارد، اما رفع نابرابری امکانات آموزشی نیازمند حمایت‌های ملی و اعتبارات خاص است
حجت‌الاسلام «علی لطیفی» معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در گفتوگو با خبرنگار ایلنا درباره عدالت آموزشی در مناطق مختلف کشور با توجه به یکسان بودن کتاب‌های درسی برای سراسر کشور و تفاوت امکانات آموزشی گفت: عدالت آموزشی در مناطق مختلف، بر حسب برخورداری یا نوع برخورداری، در چند سطح راه‌حل دارد؛ یک سطح راه‌حل، برنامه درسی و یک سطح دیگرش، تأمین امکانات و منابع و تجهیزات مربوط به برنامه درسی است.
وی افزود: آن سطحی که مربوط به برنامه درسی می‌شود، این است که ما وقتی برنامه درسی مدرسه را به مناطق مختلف می‌دهیم، چارچوب انتظارات واحد را به مثابه حداقلی که همه باید داشته باشند، برایشان تأمین می‌کنیم. همچنین این امکان را فراهم می‌کنیم که اگر بخواهیم یک مجموعه برخوردار را با یک مجموعه کمتر برخوردار بسنجیم، اجحافی در حق مجموعه کمتر برخوردار نشود.
او با اشاره به تأمین حداقل منابع آموزشی اظهار کرد: در عین حال، دست آن منطقه یا آن مدرسه کمتر برخوردار را از حداقل مواد و منابع آموزشی که یکی از آن‌ها بسته‌های کتاب درسی است، پر می‌کنیم؛ یعنی این اطمینان را می‌دهیم که هیچ مدرسه‌ای، هیچ منطقه‌ای، بدون کتاب، بدون محتوای رسمی و استاندارد نیست.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در ادامه تصریح کرد: یک بخش دیگرش، از اینجا به بعد است که این مجموعه کم برخوردار همچنان فاصله‌اش با آن مجموعه برخوردار از جهت امکانات زیاد است. آن را باید چه‌کار کنیم؟ آن دیگر وظیفه و مسئولیتش، به‌عهده سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نیست، بلکه بر عهده مجموعه‌هایی است که موظف شده‌اند.
وی با اشاره به برنامه هفتم توسعه گفت: در برنامه هفتم توسعه، یکی از این برنامه‌ها اساسا تأمین یک‌سری از امکانات و تجهیزات کمک‌آموزشی، مانند لوازم‌التحریر و موارد مشابه برای مناطق کمتر برخوردار است. پس بستگی به اعتباراتی دارد که به‌صورت ملی در نظر گرفته می‌شود تا آن مجموعه‌های کم برخوردار به‌صورت خاص تقویت شوند.
لطیفی تأکید کرد: در سطح برنامه، این خیلی مهم است که ما چارچوب انتظارات را شفاف بکنیم تا این‌طور نباشد که مثلا یک مدرسه‌ای که وضعش بهتر است، چون چارچوب انتظارات شفاف نیست، تا جایی که می‌شود، سطح آموزشی که باید باشد را بالا ببرد. در سطح برنامه درسی، مهم‌ترین اتفاقی که می‌افتد، همین است. بیشتر از این، به‌عهده سازمان پژوهش که متصدی برنامه درسی است، نیست.
وی افزود: این بسته‌ای که ما الان تولید می‌کنیم، ویژگی اساسی‌اش این است که استانداردهای برنامه درسی را پاس می‌کند و ما می‌توانیم این اطمینان را داشته باشیم که در هیچ منطقه‌ای به خاطر محرومیت آن منطقه، حداقل امکانات آموزشی و کمک‌آموزشی از بین نرفته و منطقه را از این امکان محروم نکرده‌ایم. اما بیشتر از آن، علی‌القاعده نیازمند آن است که حمایت‌های خاص صورت گیرد.
لطیفی درباره وضعیت تألیف و آموزش کتاب‌های زبان‌های خارجی مانند آلمانی و فرانسوی گفت: کتاب‌های درسی آلمانی در سازمان تولید شده‌اند و همین الان موجودند. اما مسئله این است که برنامه اجرایی و عملیاتی برای اینکه این کتاب‌ها بتوانند در مدارس آموزش داده شوند، وجود ندارد.
وی افزود: علت این امر این است که باید ببینیم چه تعداد دبیر داریم که بتوانند زبان آلمانی یا فرانسه آموزش بدهند؟ دانش‌آموزان چقدر این دروس را انتخاب می‌کنند؟ یا اینکه اگر در یک مدرسه تنها چند دانش‌آموز زبان آلمانی یا فرانسه را انتخاب کردند، ما می‌توانیم برای همین چند نفر دبیر بفرستیم؟ یا باید از مدارس مختلف در کنار هم جمع‌شان کنیم؟
او ادامه داد: از این رو، مشکل اصلی در آموزش زبان آلمانی و فرانسه و دیگر زبان‌های غیرانگلیسی، نبودِ یک برنامه اجرایی و عملیاتی مناسب برای آموزش این زبان‌ها در مدرسه است، نه نبود کتاب. ما کتاب را تولید کردیم، اما کتاب مصرف‌کننده‌ای نداشت. یعنی گفتیم چه کسی این را سفارش می‌دهد؟ کدام مدرسه؟ هیچ سفارش‌دهنده‌ای نداشتیم.
لطیفی تأکید کرد: پس در خصوص این موضوع، مشکل اصلی مربوط به سازمان پژوهش و تألیف کتاب نبود، بلکه در نبود یک برنامه اجرایی و عملیاتی مناسب برای این قضیه است. کماکان هم به نظر من چالش همین خواهد بود. یعنی آموزش‌وپرورش اگر بخواهد حتما به فکر اجرای جدی این برنامه باشد، اول باید ببیند چقدر عملیاتی است؟ امکان‌پذیر است؟ اصلاً دانش‌آموزان خودشان استقبال می‌کنند؟
وی خاطرنشان کرد: چون ما نمی‌توانیم الزام کنیم که مثلا یک مدرسه فقط آلمانی ارائه بدهد یا فقط فرانسه. وقتی از طرف دانش‌آموز و خانواده استقبال نباشد، وقتی نیروی انسانی متخصص در این زمینه نداشته باشیم، طبیعی است که اجرای برنامه موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
لطیفی در پاسخ به سؤال دیگری درباره طرح تربیت جنسی و احتمال گنجاندن آن در محتوای کتاب‌های درسی گفت: مسئله تربیت جنسی مسئله بسیار حساسی است. از طرفی، آموزش مهارت‌های خود مراقبتی ضروری است. از طرفی هم، یک‌سری از حوزه‌های مسئله تربیت جنسی هست که حساسیت دارد و طرح عمومی‌اش در فضای کلاس‌ها و مدارس می‌تواند با حواشی همراه باشد که آوردنش را در برنامه درسی خیلی با چالش مواجه می‌کند.
وی افزود: ما آن چیزی که به‌صورت جدی توجه داشتیم و همین الان هم در برنامه‌های درسی ناظر بر آن محتواهایی داریم، یک‌سری از مهارت‌های خودمراقبتی است.
او ادامه داد: بخشی از این آموزش‌ها نه به‌صورت محتوای آموزش رسمی، بلکه به‌صورت فعالیت‌هایی است که در قالب فعالیت‌های مشاوره‌ای با کمک مشاورین در مدارس پیگیری می‌شود. ما در حوزه «نماد» و در دفتر مشاوره، بخشی از آن چیزی که مربوط به آسیب‌های اجتماعی و مراقبت‌های مرتبط با آسیب‌های اجتماعی و آسیب‌های روانی است را ناظر به این موضوع داریم.
لطیفی تصریح کرد: اما حساسیت‌های این مسئله چالش‌هایی را دارد که نمی‌شود انتظار داشت به‌صورت یک بخش کاملا متمایز و رسمی در برنامه‌های درسی منعکس شود. اما به‌صورت تلفیقی، در حد مهارت‌های خودمراقبتی که خیلی هم ضروری است، به آن پرداخته شده است. بخش قابل‌توجهی از مهارت‌های خودمراقبتی همین الان در کتاب‌های درسی مانند کتاب سبک زندگی، وجود دارد.
