شهر دوستدار کودک سرگردان میز مدیران شهری تبریز

به گزارش خبرنگار ایلنا از تبریز، کودکان عامل پیوند نسل‌ها در جوامع و اصلی‌ترین مسیر انتقال سنت‌ها، فرهنگ‌ها، اعتقادات، باورها، پیشینه‌های هویتی و... در هر جامعه هستند و با توجه به نقش محوری کودکان در انتقال فرهنگ و تاریخ ملتها، مدیریت شهری باید برای تبدیل شهر به منطقه امن زندگی نسل‌های جدید و شهر دوستدار کودک برنامه‌های کاربردی تعریف کند.

در تاریخ 20 ژوئن 2020 مصادف 3 تیر ماه 1399 سایت فارسی زبان منتسب به یونیسف نوشت: 12 شهر اِوز، بندرعباس، تبریز، تهران، رشت، سمنان، شیراز، کرمان، گرگان، مشهد، همدان و یزد به عنوان شهرهای منتخب برای پایلوت شهر دوستدار کودک در ایران انتخاب شدند که با همکاری مشترک بین یونیسف و وزارت کشور اجرا می‌شود.

این سایت در تعریف شهر دوستدار کودک آورده است: شهر دوستدار کودک، شـهر یـا اجتمـاع محلـی اسـت کـه در آن نظرهـا، نیازهـا، اولویت‌هـا و حقـوق کـودک، بخشـی جدایی‌ناپذیـر از سیاسـت‌ها، برنامه‌هـا و تصمیم‌هـای عمومـی باشـد. چشم‌انداز ابتکار شهر دوستدار کودک یونیسف این است که «همـه کـودکان و جوانـان بایـد بتواننـد از کودکـی و جوانـی خـود لـذت ببرنـد و از طریـق احقـاق برابـر حقـوق خـود در شـهر و اجتماع محلی‌شان، توانایی‌های بالقوه خود را به طور کامل به فعل درآورند.» این ابتکار، با حمایت دولت‌های ملی و محلی، سازمان­ های مردم‌نهاد، بخش خصوصی، رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و با همکاری یونیسف، بیش از ۳۰ میلیون کودک را در۳ هزار شهر و جامعه محلی در بیش از 40 کشور تحت پوشش قرار داده است.

این سایت همچنین، در تاریخ 12 تیر 1399 کتابچه جوایز الهام‌بخش ابتکار شهرهای دوستدار کودک (نمونه اقدامات شهرهای دوستدار کودک از ایران ) را منتشر کرد که شامل ۱۴ نمونه از اقدامات ۹ شهر ایران در «کتابچه جوایز الهام‌بخش ابتکار شهرهای دوستدار کودک» آورده شده است، اما جای تاسف اینکه باز هم در لیست عملکردهای ماندگار و شاخص هیچ نامی از تبریز نبود.

همچنین 6 نمونه از پروژه‌های شهرهای دوستدار کودک از ایران موفق به گذراندن مرحله بررسی اولیه توسط کارشناسان یونیسف شدند. پروژه‌های مذکور به ترتیب ذیل است: پروژه داخ‌بان (برنامه شمول و انسجام اجتماعی برای کودکان مهاجر در یزد)، پویش آموزش شهروندی برای مدیریت پسماند مغازه‌داران (با همکاری یک مدرسه طبیعت) از یزد، ابتکار شهردار مدرسه از تهران، پروژه بخش کودکان و مادران کتابخانه اندیشه شهر اوز، برنامه مشارکت معنی‌دار کودکان مشهد و دوستی بیشتر با طبیعت از شیراز.
در تبریز اما مدیران شهری با گذشت 3 سال از این اعلام این طرح همچنان در مرحله برگزاری جلسات و هماهنگی‌های اولیه درگیرند.

*****

13 مرداد سال گذشته، محمد عزتی، معاون شهرسازی و معماری شهردار تبریز پس از گذشت یک سال از این انتخاب، مدعی شد: « تبریز در بین تمامی شهرهای فعال در حوزه شهر دوستدار کودک همچون تهران و اصفهان به عنوان پایلوت دوره آموزش اجرایی شهر دوستدار کودک انتخاب شده»، که قرار بود این دوره به صورت کارگاهی در روزهای ۲۲ الی ۲۴ شهریور و توسط اساتید خارجی و بین‌المللی برگزار و تمامی هزینه‌های آن نیز توسط یونیسف پرداخت شود.

وی با اشاره به فرهنگ‌سازی در زمینه شهر دوستدار کودک عنوان کرد: «فرهنگ‌سازی خوبی در بین مدیران اجرایی شهرداری صورت گرفته، به طوری که هم اکنون مسابقه‌ای در بین شهرداران مناطق برای احداث پارک کودک آغاز شده است.» اما شهروندان هیچ خروجی قابل مشاهده‌ای از این رقابت چالش برانگیز ندیدند!

عزتی همچنین وعده داد: در چند حوزه اقدامات پژوهشی را آغاز کردیم و در کنار آن بعد از تهران اولین شهری هستیم که کمپین نما گذاشته‌ایم.

*****

20 آبان ماه سال گذشته، فریدون بابایی‌اقدم، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تبریز اظهار داشت: ما از چند سال پیش دنبال مناسب‌سازی شهر برای کودکان در قالب طرح شهر دوستدار کودک هستیم که توسط سازمان شهرداری‌های وزارت کشور ابلاغ شده و قابل طرح است.

بابایی اقدم که در حاشیه آیین بهره‌برداری از پارک ترافیک شهرداری منطقه ۱ سخنرانی می کرد، تصریح کرد: احداث چنین پارک‌هایی علاوه بر استفاده مستقیم توسط شهروندان، می‌تواند مجرایی ارتباطی با آموزش و پروش برای آموزش‌های شهروندی باشد و در سایه چنین آموزش‌هایی، شهروندان قانون‌مداری بار می‌آیند که می‌تواند در کاهش بار اجتماعی شهرداری مؤثر باشد.

حجت الاسلام سید کاظم زعفرانچیلر، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری، گردشگری و بهبود فضای کسب‌وکار شورای شهر تبریز هفته اول دی ماه سال گذشته، در جلسه شورای شهر تبریز، بر ضرورت تشکیل دبیرخانه جامع شهر دوستدار کودک تاکید کرد و گفت: در راستای تحقیق و گردآوری اطلاعات و شناسایی مناطق و تجمیع تجربیات شهرهای دوستدار کودک در دنیا و همچنین سازماندهی نشست‌های تخصصی، باید دبیرخانه جامع شهر دوستدار کودک تشکیل شود.

وی اظهار کرد: در حوزه شهر دوستدار کودک با دو چالش عمده مواجه هستیم که اولین مورد آن فقدان قوانین، چارچوب و استانداردهای لازم در این حوزه است که تشکیل دبیرخانه می‌تواند این چالش را رفع کند، دومین چالش ما در این حوزه بحث بودجه است که نیاز به برنامه‌ریزی اساسی در این حوزه داریم، چرا که برنامه‌ریزی دقیق ما بدون لحاظ بودجه مربوطه امری بیهوده است.

زعفرانچیلر تصریح کرد: 15 نظریه شهرسازی در حوزه شهر دوستدار کودک وجود دارد که به چهار حوزه خلاقیت، آموزش، امنیت و بازی، توجه ویژه شده است.

 وی اضافه کرد: می‌توانیم یک شورای عالی و یک مجمع عمومی برای این موضوع تشکیل دهیم که دیگر نهادها نیز در مجمع عمومی در رابطه با حمل و نقل، آموزش، فرهنگ و اجتماع، بهداشت و درمان نظرات و دیدگاه‌های خود را ارائه کنند.

اما با وجود گذشت 13 ماه از این تاریخ هیچ خبری از تشکیل دبیرخانه و شورای عالی و مجمع عمومی و... نشده است.

*****

سید کاظم زعفرانچیلر همچنین ۱۷ مهر امسال نیز‌ در جلسه علنی شورای شهر با اشاره به اینکه شورای ششم دغدغه مباحث حوزه کودکان را دارد، افزود: در همین راستا نشست تخصصی درخصوص شهر دوستدار کودک در سه حوزه شهرسازی، آموزش و ایمنی برگزار و مطالعاتی با محوریت اوقات فراغت در پارک‌های سطح شهر انجام می‌شود تا از این طریق پارک‌های مناسب برای کودکان شناسایی شود.

رئیس کمیسیون سرمایه گذاری، گردشگری و بهبود فضای کسب و کار شورای اسلامی تبریز با اشاره به آغاز اقدامات لازم در فرهنگسراهای سطح شهر برای ایجاد محیطی مناسب برای کودکان، گفت: تبدیل آمفی تئاترهای فرهنگسراها به سینما در حوزه سینمای کودک یکی از اقدامات پیش‌بینی شده است.

*****

بارقه‌های امید

بالاخره بعد از 3 سال در 29 آبان ماه امسال بالاخره شورای شهر تبریز آمادگی خود را برای تصویب لایحه‌های حمایتی تحقق شهر دوستدار کودک اعلام کرد.

در ادامه این اقدام، اداره شهر دوستدار کودک در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تبریز راه اندازی شد و در اولین جلسه شورای اجرایی شهر دوستدار کودک، محمد عزتی، معاون شهرسازی و معماری شهردار تبریز گفت: این اداره با هدف پیگیری سیستمی امورات مرتبط در این حوزه از سال ۱۴۰۰ به صورت رسمی و با مجوز وزارت کشور در چارت سازمانی این معاونت راه‌اندازی شد.

در راستای اجرای بندهای ۶ و ۲۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها و مصوبه شورای عالی استان‌ها، شورای اجرایی شهر دوستدار کودک با هدف سیاست‌گذاری و بسترسازی در زمینه تکلیف شهرداری‌ها برای مناسب‌سازی و ایمن‌سازی فضاهای عمومی، ایجاد راه‌های امن به مدرسه، الزام استفاده از صندلی مخصوص کودک در وسایل حمل و نقل عمومی و ایجاد مراکز مخصوص رفاهی ویژه کودکان شیرخوار، توسعه خانه‌های اسباب‌بازی، حمایت از کودکان اقشار محروم، شناسایی و امکانات حمایتی مردمی از کودکان و مشارکت در برگزاری جشن‌های مرتبط با کودک در سطح شهر ایجاد شده است.

عزتی افزود: مطابق بررسی و ارزیابی های کمیته ملی شهر دوستدار کودک کشور تبریز از سال ۱۳۹۹ جزو شهرهای پایلوت کشور در این زمینه انتخاب شده است و به طبع آن بحث اعتبارات شهر دوستدار کودک نیز وارد بودجه سالانه شهرداری تبریز شده است.

معاون شهرسازی و معماری شهردار تبریز ادامه داد: چندین پارک با محوریت دوستدار کودک در سطح شهر در مرحله احداث و راه اندازی است، همچنین طبق هماهنگی و همکاری‌های صورت گرفته با معاونت‌های فنی و عمرانی، خدمات شهری، شهرداری‌های مناطق و سازمان سیما، منظر و فضای‌سبز شهری اقدامات شایسته‌ای در زمینه مناسب‌سازی و به‌سازی مبلمان و تجهیزات کلی پارک‌ها برای کودکان در دست اقدام است.

عزتی خاطرنشان کرد: خوشبختانه ساختارسازی لازم در مدیریت شهری برای تحقق اهداف شهر دوستدار کودک انجام گرفته و بایستی در ادامه برنامه‌ریزی‌های لازم با هماهنگی کلیه ارگانهای دخیل از جمله استانداری، آموزش و پرورش، بهزیستی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سمن‌ها صورت گیرد.

حال علت آغاز به کار اداره شهر دوستدار کودک بیش از یک سال پس از صدور مجوز و چارت‌سازی، و اینکه بودجه این بخش در این دو سال صرف چه اقداماتی شده، نکته‌ای جالب توجه است!

*****

11 دی ماه سال جاری محمد عزتی معاون شهرسازی و معماری شهردار تبریز از اهمیت مشارکت کودکان در اجرای پروژه‌های شهری سخن به میان آورده و اعلام کرد: در دوازدهمین جلسه شورای اجرایی شهر دوستدار کودک، مقرر شد مناطق دهگانه کلانشهر تبریز نسبت به ارایه برنامه‌هایشان در حوزه کودک و نوجوان اهتمام داشته و متقابلاً شهرداری نیز ضمن یکپارچه‌سازی این برنامه‌ها به موضوع انسان محور شدن شهر توجه داشته باشد.

وی افزود: طبق نظر اعضای شورای اجرایی شهر دوستدار کودک بر لزوم استفاده از مشارکت کودکان و نظرسنجی از آنان در اجرای پروژه‌های شهری بخصوص پروژه‌های کودک محور تاکید شد.

روح الله دهقان نژاد، رئیس کمیسیون تحقیق، نظارت، ارزیابی و حقوقی شورای شهر تبریز، درخصوص نامگذاری و انتخاب شهر دوستدار کودک به خبرنگار ایلنا گفت: شهر دوستدار کودک، دوستدار خانواده، دوستدار جوان، کهنسال و هر چه که حساب کنید باید ظرفیت‌های موجود برای چنین فرهنگهایی را برجسته کنیم و طرحهایی این چنینی را ابتدا با عقاید و باورهایمان تطبیق دهیم و بر اساس فرهنگ، مذهب و رفتارهای اجتماعیمان بررسی کرده و سپس اقدام کنیم و هرگونه رفتار و اقدام برخلاف اینها یعنی تغییر ذائقه که در نهایت به ضرر منطقه خواهد بود.

*****

اما با وجود تمام این جلسات و سخنان مدیریتی و ویترینی هیچ عملکرد جدی و قابل تاملی در شهر به چشم نمی‌خورد و بعد از گذشت 3 سال تنها تفریح کودکان تبریزی وقت گذرانی گاه و بیگاه با دستگاه ها و وسایل بازی شهربازیهای سرپوشیده بخش خصوصی شهری خاکستری است.