برگزیدگان جایزه اخلاق و نیایش معرفی شدند

به گزارش ایلنا، مراسم دهمین جایزه اخلاق و نیایش در آیینه هنر و پژوهش شامگاه روز گذشته، ۲۹ اردیبهشت‌ماه در کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

در ابتدای این مراسم اشرف بروجردی، رئیس کتابخانه ملی، گفت: ما در دهمین گردهمایی جایزه اخلاق و نیایش جمع شدیم تا بار دیگر به خود متذکر شویم هدف از آفرینش ما کمال و متخلق شدن به اخلاق الهی است. باور به وحدانیت ذات حق ما را از بردگی دیگر انسان‌ها آزاد می‌سازد. این مسئله در تعامل ما با دیگران اثر بخش است و راه رسیدن به حقیقت را هموار می‌سازد.

وی با تأکید بر اهمیت شباهت ذات انسان در متون الهی اظهار داشت: عشق به مخلوقات خدا لازمه همزیستی و تعامل با یکدیگر یا همان اخلاق است. به این ترتیب انسانی که برخوردار از عزت نفس و آزاد اندیشی است، می‌تواند الگوی اخلاق باشد. در واقع این برنامه در جهت شناساندن اخلاق‌مدارانی است که با رفتار و گفتار خود می‌توانند الگوی یک انسان کامل و یک اندیشمند بافضیلت ارزش‌ها باشند.

در ادامه مراسم احمد مسجد جامعی، نیز بیان کرد: یکی از القاب تهران در گذشته، غیر از دارالخلافه، دارالاحسان بود، زیرا تهران در مجاورت ری، قرار داشت و امامزاده قاسم، امامزاده زینعلی و عین علی در تهران از تبار امام حسن هستند. این گردهمایی بدون پشتوانه دولتی به همت اهل فرهنگ شکل گرفته و امروز ضرورت بیشتری دارد، زیرا بالاترین شکست جامعه شکست اخلاقی است و بازسازی اخلاق تعاریف جدیدی را می‌طلبد که توجه جامعه فرهنگی ما به آن ضروری است. در واقع این جوایز به معنای آن است که چهره‌هایی را نشان دهیم که در شرایط سخت و نامطلوب پرچم اخلاق را برافراشتند.

وی در ادامه گفت: در چند سال گذشته نزدیک ۱۰۰ نفر را معرفی کردیم که نمونه‌های اخلاقی هستند و این برای کسانی که به دنبال جلوه‌هایی از نورانیت اخلاق در فرهنگ و جامعه ایرانی هستند می‌تواند راهگشا باشد. به عنوان مثال دکتر معین و دهخدا بدون هیچ چشمداشتی فرهنگ معین و فرهنگ دهخدا را نوشتند. سید جعفر شهیدی دو یا سه جلد از فرهنگ معین را به پایان رساند، ولی حتی انتظار نداشتند، نشانی از او روی جلد ذکر شود و انتظار مادی هم نداشتند. آن‌ها صرفاً جهت حفظ فرهنگ و زبان ایرانی این زحمت را متقبل شدند. حال این موضوع را با شرایط امروز مقایسه کنید که به نوعی با پول می‌توان دکترا خرید و کتاب و مقاله بین‌المللی نوشت. به اعتقاد بنده این موضوعات معضل اخلاقی جدی جامعه ما به شمار می‌آید.

عبدالرضا داوری نیز در این مراسم اظهار داشت: به طور کلی فکر جایزه اخلاق و نیایش کار بسیار خوبی است، زیرا یکی از چیزهایی که بیش از همه به آن نیاز داریم اخلاق است. به نوعی وقتی اخلاق هست کسی از آن حرف نمی‌زند، چنانکه ماهی در آب به آب فکر نمی‌کند، ولی وقتی اخلاق نیست، از اخلاق حرف می‌زنند. سخن گفتن از اخلاق مشکل‌تر از سخن گفتن از هنر است. زیرا هنر به درس تبدیل شده و اخلاق به درس تبدیل نشده است. اگر اخلاق به درس تبدیل شود، نقص بزرگی در زندگی و روح و جان آدمی روی داده است.

وی ادامه داد: اخلاق را با عادات یکی ندانیم، بشر همیشه اخلاق داشته است. البته عادات اخلاقی وجود دارند و فضایل هم چیزی شبیه عادت هستند اما اگر اخلاق به عادت تبدیل شود، جوهر خودش را از دست داده است. در یونان علم اخلاق بوجود آمد. اخلاق دستور خوب زندگی‌کردن، بهترین خدمت‌ کردن به مدینه یونانی بود و اخلاق یونانی تا رنسانس هم ادامه یافت. در فرهنگ ما نیز ابن مسکویه، خواجه‌ نصیرالدین طوسی، دوانی، مهدی نراقی در علم اخلاق کار کردند. درس اخلاق کافی نیست، باید به فکر اخلاق بود. باید غمخوار اخلاق بود. غمخواری اخلاقی هم در یونان و هم در عالم اسلام بوده است. در رنسانس اخلاق صورت دیگری پیدا می‌کند که آن صورت متحول شده تاکنون ادامه پیدا کرده و به نوعی اخلاق سراسر جهان شده است. یکی از اوصاف جهان جدید، «سکولاریسم» بوده که فهم آن اندکی مشکل است. در تعاریف ارائه شده از این واژه به نظر می‌رسد سکولاریسم یک نوع نظر است که می‌توان آن را رد کرد. اما سکولاریسم یک نظر نبوده و یک امر وجودی به شمار می‌آید و از همین جهت در اخلاق اثر گذاشته است. چنانچه سکولاریسم ضد اخلاق نبوده، همانطور که ضد دین نیست.

داوری در ادامه اظهار داشت: در قرن هجدهم، کانت دو جلوه از عقل را تشخیص داد: عقلی که می‌شناسد (عقل‌ فطری) و علم جدید محصول آن عقل است و عقل عملی که در واقع آزادی و اخلاق است. عقل عملی، فرمان مطلق می‌دهد. در واقع حادثه‌ای که هرگز کانت و بزرگان اندیشه به آن رضایت نداده‌اند یک نوع جانشینی است. فهم رابطه اخلاق و سیاست مشکل‌تر از هر چیزی است. در سیاست اتفاقی افتاده که کمی مورد توجه است. اخلاق تشخیص خیر از شر و تصمیم درباره عمل است. این تشخیص کار دشواری است و موازینی برای آن تعیین می‌شود. مثلاً در جامعه ما صورت نوعی برای اخلاق «ساده‌‌زیستی»، تعیین می‌شود که اگر صرف ساده زیستی، برای اخلاقی بودن کافی باشد، نگاه اندیشه ما‌، اندیشه اخلاقی نبوده و غمخواری اخلاقی وجود نخواهد داشت.

وی همچنین در ادامه عنوان کرد: در اروپای جدید، سیاست جانشین اخلاق شده است. البته باید بگویم که بحث ما این نیست که سیاستمدار نمی‌تواند اخلاقی باشد، بحث جامعه سیاسی و جامعه اخلاقی است؛ در واقع اخلاق امر منتشر در جامعه است. وقتی صورتی از لیبرالیسم همچون خیر نمونه اخلاق شده و همه چیز با آن سنجیده می‌شود. هیچ‌کس با فهم معمولی از سیاست از فاشیسم دفاع نمی‌کند. اما اگر مثال شر، فاشیسم باشد، آنگاه خودش فراموش می‌شود. اینها ظرافت‌هایی است که ما در بحث اخلاق متوجه نمی‌شویم. اخلاق، مقام آزادی و تشخیص خیر است. تشخیصی‌ که من می‌دهم و به آن عمل می‌کنم. اخلاق، عمل است، ایدئولوژی نیست.

داوری در پایان گفت گفت: آنچه در زمانه ما اتفاق افتاده، تا حدی غربت اخلاق است. اگر اخلاقی فکر کنیم، قانون جایگاه خودش را پیدا می‌کند؛ اخلاقی فکر نکنیم، قانون از جایگاه خودش خارج می‌شود و هرج و مرج و بی‌نظمی حاکم می‌شود.

در پایان این مراسم که افرادی همچون لوریس چکناورایان، مجید مجیدی، شهیندخت ملاوردی، رضا بابک حضور داشتند، از ۱۳ اندیشمند و چهره شاخص در حوزه‌های مختلف مانند تجسمی، معماری، خوشنویسی، میراث فرهنگی و سینما و تئاتر با اهدای لوح و نشان جایزه اخلاق و نیایش تقدیر شد.

بر این اساس سید فتح‌الله مجتبایی- نویسنده، مترجم ایرانی و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان برگزیده حوزه فلسفه، آیت‌الله محمود امجد - استاد اخلاق - به عنوان برگزیده در حوزه علوم دینی، محمد صادق پیروز به عنوان برگزیده بخش کنشگر اجتماعی، محمود زند مقدم - نویسنده، مردم‌شناس و بلوچستان پژوه -به عنوان برگزیده بخش علوم اجتماعی، کریم زمانی - مولوی شناس و مترجم قران و کتب ادعیه - به عنوان برگزیده بخش ادبیات و عرفان، فریبا مقصودی - نخستین بانوی خوشنویس قرآن در جهان اسلام - به عنوان برگزیده بخش تجسمی، جعفر مدرس صادقی- نویسنده مترجم و ویراستار - به عنوان برگزیده بخش ادبیات داستانی، قاسم رفعتی - خواننده ردیف دایره موسیقی ایرانی - به عنوان برگزیده بخش موسیقی، گلاب آدینه - بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر ایران - به عنوان برگزیده بخش تئاتر، اعظم الله کاظمی - استادکار مرمتگر محوطه‌های تاریخی - مانند قلعه دختر فیروزآباد، کاخ اردشیر بابکان و پل دختر و پل کشکان خرم‌آباد به عنوان برگزیده حوزه میراث فرهنگی، عباس عبدی به عنوان برگزیده بخش مطبوعات، عبدالرسول گلبن حقیقی به عنوان برگزیده حوزه سینما و شعله بلوچ نیز به عنوان برگزیده در بخش معماری جایزه اخلاق و نیایش انتخاب و مورد تقدیر قرار گرفتند.