در پی رواج موسیقی فاخر و اصیل در بین کودکانیم/می‌خواهیم تیپ موسیقی کودک را تعمیم دهیم

به گزارش خبرنگار ایلنا، پنجمین جشنواره و جایزه همایون خرم (نوای خرم) به مدیریت بردیا صدرنوری از پنجشنبه هشتم آذر با حضور شرکت‌کنندگان گروه سنی کودک و نوجوان (کمتر از هجده سال) آغاز شد و جمعه ۹ آذر ادامه داشت. این جشنواره پنج‌شنبه ۱۵ و جمعه ۱۶ آذر در فرهنگسرای نیاوران نیز ادامه پیدا می‌کند. مراسم اختتامیه پنجمین جشنواره و جایزه همایون خرم (نوای خرم) نیز روز پنج‌شنبه ۲۲ آذر در تالار وحدت تهران برگزار می‌شود.

رسیدن از هزار و صد و پنجاه شرکت‌کننده به هزار و پانصد و بیست و چهار نفر

بردیا صدرنوری (مدیر پنجمین جشنواره و جایزه موسیقایی همایون خرم) در مورد افزایش تعداد شرکت‌کنندگان در این دوره نسبت به دوره پیش گفت: شما می‌دانید که ما امسال نسبت به سال گذشته چیزی حدود ۳۰ درصد افزایش تعداد شرکت‌کننده داشته‌ایم. یعنی پارسال هزار و صد و پنجاه نفر بود و امسال هزار و پانصد و بیست و چهار شرکت‌کننده و من می‌توانم به جرات بگویم که سطح نوازندگان و سطح اجراها با همین تناسب، نسبت به پارسال و سال‌های قبل بالاتر رفته است.

او در مورد تعداد کسانی که از مرحله اول (ارسال نمونه تصویری آثار) به مرحله دوم (اجرای زنده در برابر داوران که این روزها در جریان است) راه پیدا کردند، افزود: امسال رقابت بسیار شدیدتر شد، طوری که ما اگرچه معمولا در داوری‌های‌مان در دور اول که فیلم‌های ارسالی را می‌بینیم یک سوم نفرات را به مرحله دوم می‌آوریم، یعنی معمولا کار یک سوم نفرات از آن استاندارد برخوردار است که برای رقابت حضوری در برابر داوران به اجرا بپردازند، ولی امسال هر کاری کردیم نشد که کمتر از دو سوم را بپذیریم تا به مرحله دوم بیایند. یعنی از هزار و پانصد و بیست و چهار نفر، سطح اجرای هزار و بیست نفر به گونه‌ای بود که نمی‌توانستیم ردشان کنیم و به مرحله دوم آمدند تا در حدود ۴۰ ساعت داوری که ظرف مدت دو هفته برگزار می‌شود در برابر داوران به اجرا بپردازند.

آیا پذیرفتن دو سومِ متقاضیان حاکی از پایین آوردن سطح توقعات نیست؟  

او در جواب اینکه اگر این انتقاد را بشنود که پذیرفته شدن دو سومِ متقاضیان برای حضور در مرحله دوم (اجرا در برابر داوران) نشان از پایین آوردن سطح توقعات از کار آن‌هاست چه می‌گوید، پاسخ داد: ما در ابتدا باید ببینیم هدف جشنواره چیست و بعد با توجه به آن، روش کار را طراحی کنیم. هدف جشنواره ما تشویق بچه‌هاست به روی آوردن به موسیقی اصیل ایرانی، موسیقی کلاسیک ایرانی، پس این هدف را فراموش نکنیم. ما به دنبال اجرای تکنیکی نیستیم. جشنواره‌هایی هستند که به دنبال این هدفند، به عنوان مثال جشنواره موسیقی جوان، که شرکت‌کننده ردیف می‌زند و باتکنیک می‌زند و ممکن است داوران، اجرایی را هم قطع کنند. بنابراین ما در ابتدا باید هدف جشنواره را ببینیم. ضمن اینکه وقتی هدف‌گذاری می‌کنید به خط استانداردی می‌رسید و تعریفش می‌کنید که داوران ما این کار را کرده‌اند. آن سطح استاندارد است که به شما می‌گوید چند نفر می‌توانند بیایند. یعنی شما کفی را در نظر می‌گیرید و هر کس که از آن کف استاندارد برخوردار باشد، می‌تواند در بخش رقابتی در برابر داوران به اجرا بپردازد. یعنی ما انتخاب را در دو مرحله انجام می‌دهیم؛ یک مرحله از روی فیلم‌ها که توضیح دادم و حال آن هزار و بیست نفر در برابر داوران به اجرای زنده می‌پردازند و اینجاست که برگزیدگان نهایی انتخاب می‌شوند که ممکن است ۷۰ نفر، ۶۰ نفر یا ۵۰ نفر باشند، بسته به نظر داوران. پس در برابر اظهارنظری که گفتید، هدف‌مان را فراموش نکنیم که «تشویق کردن» است. می‌دانید که بسیاری از شرکت‌کنندگان در جشنواره از شهرستان‌ها آمده‌اند و امکان اجرا در شهرستان‌های خود را که شهرستان‌های کوچکی هم هستند ندارند و حتی اگر شهرستان‌هایشان بزرگ هم باشد زمینه برای این بچه‌ها فراهم نیست و همین که این‌ها می‌آیند و جلوی یک سری داور فرهیخته و پیشکسوت اجرا می‌کنند و همین که روی صحنه می‌روند بسیاری از ترس‌هایشان می‌ریزد و بخش بزرگی از شرایطی را که باید به مرور تجربه کنند، تجربه می‌کنند و فکر می‌کنم پاسخ آن نظریه انتقادی می‌تواند این باشد.

باید اصل ملودی را اجرا کرد یا امکان ایجاد تغییر در تنظیم هست؟/ تشویق به گروه‌نوازی در مقابل کار انفرادی  

صدرنوری در جواب اینکه طبق آن‌چه در فراخوان آمده بود نوازندگان تمامی سازها، خوانندگان و همچنین گروه‌های موسیقی کودک و نوجوان داوطلب (کمتر از ۱۸ سال) موظف بودند به اجرای یکی از تصانیف و یا قطعات بی‌کلام روح‌الله خالقی، مجید وفادار، مهدی خالدی، علی تجویدی، همایون خرّم، حبیب‌الله بدیعی، پرویز یاحقی و اسدالله ملک که به شکل رسمی عرضه شده، به صورت تک‌خوانی، تک‌نوازی، هم‌خوانی، هم‌نوازی و گروه‌نوازی بپردازند و آیا در این میان می‌توانند به تنظیمی متفاوت از این آثار دست بزنند یا خیر، گفت: آن‌چه ما خواسته‌ایم این است که اصل کار را، یعنی اصل ملودی‌هایی را که ساخته شده لحاظ کنند اما می‌توانند روی آن خلاقیت به خرج دهند و به تنظیمی دیگر دست یابند. بنابراین ما محدودشان نکرده‌ایم که عین آن پارتیتور یا عین آن اجرا را بزنند ولی نکته‌ای که جشنواره ما به شدت به دنبال آن است تشویق بچه‌ها به جمع شدن دور هم و اجرای گروهی است. کما اینکه امسال ۱۲۶ آموزشگاه شرکت کرده‌اند، در حالی که سال گذشته حدود ۶۶ آموزشگاه بودند و در سال‌های قبل بسیار کمتر. این نشان می‌دهد که جشنواره در کار خود موفق است و آموزشگاه‌ها را تشویق می‌کند که این کارها را تمرین و تنظیم کنند. نکته‌ای که همواره در زمینه موسیقی ایرانی نقد می‌شود، تکی بودن آن است و این که تک‌نوازی است و تک‌خوانی، با اینکه ما اتفاقا معتقدیم این موسیقی می‌تواند موسیقی ارکسترال باشد و این قابلیت را دارد، کما اینکه در دوره موسیقی گلها با تنظیماتی که استاد خالقی و اساتید دیگر انجام داده‌اند این قابلیت موسیقی ایرانی را می‌بینید و بنابراین ما هم بچه‌ها را تشویق کردیم و برای اجرای گروهی‌شان امتیاز در نظر گرفتیم.

از آموزش هنری تا آموزش اخلاقی/همه آن‌چه غیرمستقیم صورت می‌گیرد

او در مورد سهم جشنواره و جایزه موسیقایی همایون خرم در امر آموزش گفت: ما قرار نیست در بحث آموزش به شکل مستقیم وارد شویم اما چون ایرادها و نکاتی را از نظر فنی تذکر می‌دهیم، چه قبل از جشنواره و چه بعد از جشنواره، به خصوص به آن‌هایی که تماس می‌گیرند و گمان می‌کنند نتوانسته‌اند آن طور که می‌خواستند اجرا کنند یا امتیاز بگیرند، به طور غیرمستقیم به بحث آموزش نیز وارد می‌شویم. این آموزش از آداب صحنه شروع می‌شود. امروز کسی روی صحنه آمد که بسیار خوب ساز زد ولی در حین اجرا آدامس می‌جوید! و من بلافاصله به پشت صحنه رفتم و به او گفتم خوب ساز زدی و پوششت هم منظم بود ولی داشتی آدامس می‌جویدی! بنابراین ما به آداب صحنه، آراستگی ظاهر، نحوه نشستن پشت ساز و... اهمیت می‌دهیم. استاد میلاد کیایی که از اعضای هیئت داوران ما هستند به بچه‌هایی که سنتور می‌زنند حتی در مورد نشستن پشت سنتور هم تذکر می‌دهد و به ویژه، ما بر سر کوک ساز بسیار حساسیم و در مورد این نکته هم قبل از اجرا و هم بعد از اجرا تذکر می‌دهیم. این‌ها چیزهایی است که به شکل غیرمستقیم چه از نظر فنی، چه از نظر هنری و چه از نظر اخلاقی آموزش داده می‌شود.

اجرای آثار بزرگسالان توسط کودکان و نوجوانان/خواهش بردیا صدرنوری از متخصصین موسیقی کودک

او در پاسخ به آخرین مورد، در زمینه اجرای آثار بزرگسالان توسط کودکان و نوجوانان گفت: عمده چیزی که شما در تیپ موسیقی کلاسیک یا موسیقی اصیل ایرانی می‌بینید، یعنی در قطعات بی‌کلام یا تصنیف‌هایی که بچه‌ها اجرا می‌کنند، فاخر بودن و مغنی بودن است. قطعاتی که شعری فاخر دارند و ملودی فاخر، ملودی‌هایی که الان نمی‌شنویدشان و چیزی به تنوع آن‌ها نمی‌بینید. آهنگ‌ها ساختار داشته است و تنظیم‌ها هم جای خود را داشته‌اند، اتفاقی که می‌افتد این است که یک وقتی شما می‌گویید من این ملودی را برمی‌دارم و تنظیم کودکانه می‌کنم. کما اینکه شما می‌بینید در موسیقی کلاسیک غربی مثلا سمفونی شماره ۹ بتهوون را برمی‌دارند و ساده‌سازی می‌کنند و تنظیم می‌کنند برای بچه‌ها. ما قبلا هم از متخصصین موسیقی کودک خواهش کرده‌ایم و الان باز هم از طریق شما این خواهش را مطرح می‌کنیم که اگر می‌توانند این کار را بکنند.

صدرنوری تصریح کرد: تخصص ما موسیقی کودک نیست، ما آن تیپ موسیقی را که گمان می‌کنیم سرمایه فرهنگی‌مان است در جامعه تعمیم می‌دهیم و بنابراین طبیعتا بچه‌ها همان اجراها را می‌شنوند، همان اجرای اصلی را و ما هم به آن‌ها توصیه می‌کنیم که اجرای اصلی را گوش کنند و همان را روی صحنه ببرند. خوشبختانه چند نفر از عزیزان بزرگواری که در اوایل جزو منتقدین جشنواره بودند که کودک و نوجوان باید موسیقی کودک کار کند الان که گفت‌وگوهایشان را می‌بینید تغییر عقیده داده‌اند و به این رویکرد جشنواره خرم توجه کرده‌اند و آن را پذیرفته‌اند و ما دست یاری به سمت‌شان دراز می‌کنیم که اگر واقعا می‌توانند تنظیم‌هایی کودکانه انجام دهند که برای بچه‌ها قابل فهم و درک باشد. توجه داشته باشید که ما به دنبال موسیقی کودک نیستیم. ما به دنبال رواج و تعمیم موسیقی کلاسیک، فاخر و اصیل ایرانی هستیم و فکر می‌کنیم در بین این بچه‌ها، اگر یک درصد و حتی یک دانه از طریق جشنواره شناسایی و هدایت شود جشنواره به هدفش دست پیدا کرده است.