تجلیل از احمد مراتب و آوازخوانی سراج در ارسباران+عکس

به گزارش ایلنا، بیست و ششمین نشست آیین آواز شب گذشته (چهارشنبه 25 مهر) در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد. تجلیل از احمد مراتب (شاگرد برجسته زنده‌یاد تاج اصفهانی)، سخنرانی و آوازخوانی حسام‌الدین سراج، به همراه ارائه مبحثی فنی توسط علیرضا امینی و همچنین آوازخوانی چند خواننده دیگر از جمله برنامه‌های متنوع این نشست بود. 

در ابتدای این نشست با اعلام حمید سهرابی مجری و خواننده که کارش را با خواندن یکی دو خط آواز در دستگاه راست پنجگاه آغاز کرد، سعید ناظمی (داستان‌نویس و شاعر اصفهانی) به خوانش شعری آیینی درباره واقعه عاشورا پرداخت. در ادامه علیرضا امینی (آهنگساز و پژوهشگر موسیقی) با موضوع «آیا آواز ایرانی غم‌انگیز و غمبار است» سخنرانی کرد. او که نمونه‌های بسیاری از آوازهای آیینی گذشته و حال موسیقی ایرانی را با خود آورده بود، هر بار با بیان مطلب مورد نظرش آن را با پخش نمونه صوتی مربوطه به نمایش می‌گذاشت و مستند می‌کرد.

امینی ضمن گلایه از خوانندگان آیینی این سال‌ها که چندان به بعد هنری آثارشان توجه نشان نمی‌دهند از آوازخوانان موسیقی ردیفی و دستگاهی نیز گلایه کرد و گفت: روی صحبت من چندان با مداحان عزیز نیست که تمایل چندانی به خلق آثار تازه نشان نمی‌دهند و پیوسته دیده‌ایم که در حال تغییر اشعار آثار دیگران از بسیاری از گونه‌های موسیقایی هستند تا به نوعی لقمه‌های آماده را برداشت و به عنوان نوحه عرضه کنند؛ همه ما نمونه‌های فراوانی از این برداشت‌های بعضاً غلط و نادرست را در ذهن داریم. در واقع روی سخن من با دوستان خواننده و آوازخوان خودمان است که می‌توانند به راحتی و به خوبی با تکیه بر دانش ردیفی و البته گنجینه غنی آثار بزرگان آواز و موسیقی خودمان در هیئت‌ها و محافل عزاداری بدرخشند و دوباره همان رونق هنری و زیبا را به این دسته‌جات برگردانند. گلایه من از کم‌کاری دوستان خودمان است.

صحبت‌های امینی در پایان با اجرای آواز توسط علیرضا جعفرزاده همراه شد. آواز جعفرزاده در دشتی و دستگاه شور ارائه شد و عبدالله مهدی‌زاده (نوازنده نی) او را همراهی می‌کرد. 

اجرای بعدی به محمد میرزایی خواننده 63 ساله‌ای که به سبک ایرج می‌خواند، اختصاص داشت. میرزایی برای این اجرا از شهرستان خمین آمده بود و علی عرب خوانساری (نوازنده جوان نی و از شاگردان محمدعلی کیانی‌نژاد) او را همراهی کرد. این آواز در دستگاه همایون اجرا شد.

در بخش بعدی امینی مجددا پشت تریبون آمد و احمد مراتب و حسام‌الدین سراج را به صحنه فراخواند. سراج به عنوان خواننده‌ای از اصفهان از خاطراتش از بزرگان و قدمای موسیقی این شهر گفت و سپس مراتب نیز با بیان برخی خاطرات از استادش؛ زنده‌یاد جلال تاج اصفهانی و همچنین مرحوم ادیب خوانساری (دیگر خواننده شاخص مکتب آوازی اصفهان) گفت: توصیه مهم من به جوانان عزیزمان که اکنون در فضای موسیقی و آواز ملی ما در بخش‌های مختلف از جمله آموزش، تدریس، اجرا، ضبط و پژوهش فعالیت می‌کنند این است که با وجود ضرورت توجه به ابعاد علمی و هنری آواز از ابعاد سنتی این هنر نیز غافل نباشند. البته بر کسی پوشیده نیست که بعد علمی هر هنری بایستی به دقت مورد توجه قرار گیرد و جزئیات آن نیز به کار بسته شود اما آواز ما هنری است که در طی قرون و اعصار سینه به سینه به ما رسیده است و آنقدر این گنجینه اعم از ردیف آوازی و آثار قدما و بزرگان دقیق بوده که کسی نمی‌تواند خرده‌ای بر آن بگیرد و از نظر علمی بر آن نقدی وارد کند. برعکس این علم است که می‌بایست دقایق و ظرایف بی‌شمار و پنهان و آشکار موسیقی و آواز ما را تبیین کند و بر درستی آن صحه بگذارد. این نکته مهمی است که متأسفانه می‌بینم امروز برخی دوستان با کژبینی و نگاه نادرست و نه چندان دقیق به آن می‌نگرند و توجه لازم را به ظرافت‌های هنر مورد علاقه ما نمی‌کنند.

با پایان صحبت‌های این دو هنرمند آوازی، به دعوت امینی استادان و پیشکسوتان شناخته شده حاضر در ارسباران برای تجلیل از مراتب روی صحنه آمدند و لوح تقدیر و هدیه ویژه‌ای به این هنرمند اعطا شد. 

در ادامه محمد اسعدی (شاعر برگزیده جشنواره شعر آیینی) سروده‌اش را درباره واقعه عاشورا خواند. ذبیح‌الله کُردعلیوند (خواننده اهل لرستان) به همراه نی امیر بیات، آوازی را در دستگاه نوا اجرا کرد و در نهایت آن را به یک تصنیف آیینی پیوند داد. اجرای دیگر به سلیمان رضایی اختصاص داشت که به عنوان شاگرد برگزیده کلاس آواز استادش، سراج روی صحنه آمد و در همراهی با نی داود ورزیده در دشتی آواز خواند. آخرین اجراکننده نیز سعید خلج بود که سعد فهیمی (نوازنده نی) صدای او را که در بیات اصفهان می‌خواند همراهی کرد.

بیست و هفتمین نشست آیین آواز ساعت 18 روز سه‌شنبه 29 آبان در فرهنگسرای ارسباران برگزار می‌شود.