ناامنی، بی‌نظمی و کمبود نیروی کار؛ نتیجه بی‌توجهی به ساماندهی مهاجرت
هم ورود بی‌ضابطه و هم خروج بدون برنامه، کشور را در وضعیت فرسایشی قرار داده است.
به گزارش ایلنا؛ تحلیل اخیر سیوان‌لند، بازار آنلاین صنعت ساختمان، نشان می‌دهد نبود یک نظام اصولی برای مدیریت اتباع خارجی در کشور، چه در مرحله ورود و چه در خروج، نه‌تنها فرصت‌های اقتصادی مهم را از بین برده، بلکه اکنون به شکل مستقیم یا غیرمستقیم امنیت، اشتغال، و ثبات پروژه‌های عمرانی را تهدید می‌کند.
مشکلات امنیتی و بی‌نظمی حاصل از مهاجرت بی‌سامان
در ماه‌های اخیر، با افزایش گزارش‌ها از فعالیت‌های مشکوک امنیتی، اقدامات جاسوسی، قاچاق، بی‌نظمی اجتماعی و حتی تهدیدات فرهنگی و اطلاعاتی از سوی برخی افراد مهاجر، ضرورت بازنگری در سیاست‌های مهاجرتی کشور بیش از پیش احساس می‌شود.
نبود غربال‌گری، ثبت‌نام و کنترل اطلاعاتی دقیق از اتباع خارجی، سبب شده برخی افراد پرخطر در میان جمعیت مهاجر به‌راحتی وارد کشور شوند و از ساختارهای نظارتی عبور کنند.
این وضعیت، نه‌تنها برای امنیت ملی یک تهدید محسوب می‌شود، بلکه باعث گسترش بازار کار غیررسمی، رقابت ناسالم، و آسیب به نظم شهری نیز شده است.
اما اکنون؛ خروج بی‌برنامه، بحرانی دیگر در راه است
در واکنش به نگرانی‌های امنیتی، تصمیماتی درباره کاهش یا توقف حضور اتباع افغانستانی در حال طرح و اجراست. اما آنچه در این میان نادیده گرفته می‌شود، این است که خروج یک‌باره و بدون برنامه‌ریزی به همان میزان خطرناک است که ورود بی‌ضابطه.
نبود ضابطه در ورود اتباع، و اکنون نبود قاعده در تصمیم برای خروج آنها، کشور را با تهدیدی جدید در بخش نیروی کار روبرو می‌سازد. بسیاری از حوزه‌های خدماتی، کشاورزی، صنایع و به‌ویژه صنعت ساختمان، در حال حاضر بر نیروی انسانی مهاجر در مشاغل سخت متکی هستند.
صنعت ساختمان؛ اولین قربانی تصمیمات بدون مطالعه
مشاغل سخت در صنعت ساختمان، که از سوی بخش زیادی از نیروی کار داخلی مورد استقبال قرار نمی‌گیرند، امروز به‌شدت وابسته به اتباع خارجی، به‌ویژه مهاجران افغانستانی است. این مشاغل شامل موارد زیر است:
- حمل دستی مصالح و بارگیری
- فعالیت‌های سنگین در شرایط سخت اقلیمی
- کار فیزیکی سنگین در سفت‌کاری و نازک‌کاری
- خدمات روزمزد و بدون بیمه در پروژه‌های ساختمانی
خروج ناگهانی و بی‌برنامه این نیروها، می‌تواند منجر به توقف پروژه‌ها، افزایش هزینه ساخت، تأخیر در تحویل، و رشد قیمت مسکن شود.
از طرفی، جایگزینی فوری برای این نیروها، هم از لحاظ تعداد و هم تجربه کاری، در کوتاه‌مدت ممکن نیست.
فرصت‌هایی که نادیده گرفته شدند
در حالی‌که بسیاری کشورها با طراحی سیاست مهاجرتی هوشمند، از نیروی مهاجر نه‌تنها در بازار کار، بلکه به‌عنوان منبع درآمد، توسعه مهارت و حتی جذب سرمایه استفاده کرده‌اند، در ایران این حوزه همواره دچار غفلت بوده است. اگر دولت‌ها در سال‌های گذشته:
- ورود مهاجران را با سازوکار قانونی، نظام‌مند، و استاندارد انجام می‌دادند
- برای اشتغال آنان پروانه کار، بیمه، و کد شناسایی قابل ردیابی صادر می‌کردند
- امکان فعالیت اقتصادی سالم، مالیات‌پذیر و نظارت‌پذیر را فراهم می‌ساختند
امروز نه شاهد بی‌نظمی و تهدیدهای امنیتی بودیم، و نه با خروج یک‌باره، دچار کمبود نیروی کار در پروژه‌های زیربنایی کشور می‌شدیم.
نتیجه‌گیری
آنچه امروز کشور با آن مواجه است، محصول سال‌ها بی‌توجهی به ضرورت تدوین یک سیاست مهاجرتی واقع‌گرایانه، چندلایه و مبتنی بر منافع ملی است.
هم ورود بی‌ضابطه و بدون نظارت اتباع خارجی به کشور، و هم تلاش برای خروج ناگهانی و غیرهدفمند آنان، هر دو نوعی بی‌برنامگی هستند که کشور را از فرصت‌ها محروم و در برابر تهدیدات آسیب‌پذیر کرده‌اند.
صنعت ساختمان، به‌عنوان یکی از اولین بخش‌هایی که این فشار را تحمل می‌کند، نیازمند یک نگاه فوری و تصمیم‌گیری آگاهانه در سیاست‌گذاری کلان است.
