۲۰۲۵ سال گردشگری زیارتی مسیحیان جهان شد/ سهم ایران از جذب گردشگران مسیحی جهان چقدر است؟

به گزارش خبرنگار ایلنا، ایران با برخورداری از ۴ کلیسای ثبت جهانی شده به نام‌های تادئوس مقدس، سن استپانوس، زر زر و کلیسای چوپان که یکی از آن‌ها یعنی قره کلیسا یا کلیسای «تادئوس مقدس» که مقبره یکی از حواریون مسیح است ظرفیت جذب گردشگران خارجی از سراسر دنیا را دارد و هرساله مسیحیان زیادی از داخل و خارج از کشور برای زیارت این مکان به ایران می‌آیند تا جایی که آیین زیارت این کلیسا به ثبت ملی و جهانی رسیده است.

سه کلیسا برای مسیحیان سراسر جهان به عنوان کلیساهای منحصر به فرد شناخته می‌شوند که یکی از آن‌ها کلیسای بیت المقدس به عنوان زادگاه مسیح و دیگری، کلیسای «پیتر مقدس» یا کلیسای «سن پیر» در واتیکان و در کشور ایتالیا که به اعتقاد مسیحیان محل دفن یکی از حواریون مسیح و نخستین پاپ جهان است و سومین آن ها، کلیسای تادئوس مقدس در ایران و استان آذربایجان غربی قرار دارد.

قره کلیسا در ایران یکی از مهمترین زیارتگاه‌های مسیحیان جهان است سالانه ۵ هزار گردشگر زیارتی از مسیحیان داخل و خارج را میزبانی می‌کند. آیین زیارت قره کلیسا هرسال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مردادماه مصادف با قتل «تادئوس مقدس» و پیروان مسیحی او برگزار می‌شود و مسیحیان جهان حضور در این زیارتگاه را سعادت بشری خود می‌دانند.

اعلام سال ۲۰۲۵ به عنوان سال گردشگری زیارتی مسیحیان جهان توسط واتیکان همزمان با سفر «سیدرضا صالحی امیری» وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران در دیدار با پاپ جدید در واتیکان صورت گرفت. صالحی امیری که به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور برای شرکت در مراسم تحلیف پاپ لئون چهاردهم و ابلاغ پیام رسمی مسعود پزشکیان، با رهبر جدید کاتولیک‌های جهان و ریچارد گالاگر، اسقف اعظم مسیحیان جهان و وزیر خارجه واتیکان به این شهر سفر کرده بود، در دیدارهای خود با پاپ لئون چهاردهم و مقامات واتیکان از تمایل ایران به استقبال از گردشگران زیارتی مسیحیان در کلیساهای ثبت جهانی شده کشور خبر داده بود.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران با تأکید بر اینکه نام‌گذاری سال ۲۰۲۵ از سوی پاپ به عنوان «سال جهانی گردشگری زیارتی» باید مقدمه‌ای برای احیای نقش ادیان در بازآفرینی معنا در جهان آشوب‌زده امروز باشد، اعلام کرد: «سال ۲۰۲۵ باید به یک نقطه عطف در پیوند دیپلماسی فرهنگی با دیپلماسی معنوی بدل شود؛ چراکه زیارت، تنها یک کنش آیینی نیست و روایت مشترک ملت‌ها از حقیقت، شفقت و صلح است.»

سیدرضا صالحی امیری، در پایتخت مسیحیان جهان و خطاب به پاپ لئون چهاردهم و مقامات کلیسای کاتولیک در واتیکان تاکید کرد: «ایران با برخورداری از زیارتگاه‌های مقدس و با اتکاء به پیشینه‌ای تمدنی در حوزه میزبانی معنوی، آماده است نقشی فعال در بازطراحی مسیرهای جهانی زیارتی، تبادل کاروان‌های صلح و توسعه ظرفیت‌های نخبگانی در حوزه گفت‌وگوی ادیان ایفا کند. آنچه امروز جهان نیاز دارد، بازگشت به فهم مشترک دینی از کرامت انسان و ارزش گفت‌وگو است.»

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پس از بازگشت به ایران نیز در اظهاراتی رسمی گفت: «امسال سال خاص سفرهای زیارتی مسیحیان جهان برای حضور در اماکن زیارتی مختص به آن‌ها در ایران است. از واتیکان نیز خواسته‌ایم که بخشی از ظرفیت اعزام گردشگران زیارتی خود را به ایران اختصاص دهند، چرا که ایران با برخورداری از کلیساهای مهم و ثبت جهانی شده ظرفیت زیادی برای میزبانی از گردشگران زیارتی واتیکان دارد.

سیدرضا صالحی امیری گفت: فقط در ارومیه ۳۶ کلیسا را مرمت کردیم. قدیمی‌ترین کلیسای ایران هم (قره کلیسا) که ثبت جهانی شده است ۱۸۵۰ سال قدمت دارد و با توجه به وجود زیارتگاه‌های مهم مسیحیان جهان در ایران و روابط خوب ایران با آن‌ها از واتیکان خواسته‌ایم که گردشگران زیارتی خود را به ایران اعزام کنند تا آن‌ها بتوانند از زیارتگاه‌ها و کلیساهای مهم خود در تهران، تبریز، اصفهان و ارومیه بازدید کنند. مقامات واتیکان نیز در پاسخ به این درخواست توافق کردند که ایران را به عنوان مقصد زیارتی مسیحیان جهان در سال ۲۰۲۵ معرفی کنند.

اما سهم ایران از سال جهانی سفرهای زیارتی مسیحیان جهان به اعلام واتیکان چه مقدار است و گردشگری زیارتی ایران چه اندازه قادر به جذب گردشگران مسیحی جهان است؟

آلن گیگور مدیر پایگاه میراث فرهنگی کلیساهای تاریخی ایران در پاسخ به این سوال ایلنا گفت: بیشتر کلیساهای تاریخی ایران با کمک میراث‌فرهنگی و خیرین مسیحی مرمت شده‌اند و به ویژه در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی برای مرمت کلیساهای ثبت ملی و جهانی شده کارهای زیادی انجام گرفته است.

آلن گیگور در گفت‌وگو با ایلنا اعلام کرد: اولویت اصلی در گردشگری زیارتی مسیحیان جهان در قره کلیسا و کلیسای سنت استپانوس و دیگر کلیساهای ثبت جهانی شده کشور است. البته کلیسای وانک در اصفهان که بزودی به پرونده ثبت جهانی کلیساهای ایران الحاق می‌شود هم به لحاظ آمار بالای بازدیدکنندگان و هم به لحاظ اعتبارات وزارت میراث فرهنگی وضعیت بسیار خوبی دارد.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی کلیساهای تاریخی ایران با اعلام این که وضعیت کلیساهای کشور به نقطه‌ای رسیده است که می‌توانند از گردشگران خارجی نیز به خوبی میزبانی کنند افزود: گردشگرانی که از مسیر ارمنستان به بازدید از کلیساهای ایران آمده‌اند اذعان می‌کنند که وضعیت کلیساهای ایران بسیار بهتر از کلیساهای تاریخی موجود در ارمنستان است.

آلن گیگور افزود: قره کلیسا و کلسیای سنت استپانوس روزانه بیش از ۵ هزار بازدیدکننده در ایام نوروز ۱۴۰۴ داشتند که نشان می‌دهد وضعیت کلیساها در ایران بسیار خوب است. هر چند که هنوز جای کار برای جذب گردشگران بیشتر وجود دارد. اما به لحاظ وضعیت بناها و ساختار و استحکام کلیساهای ایران وضعیت و شرایط بسیار خوبی دارند.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی کلیساهای تاریخی ایران تاکید کرد: فقط در آیین زیارت قره کلیسا که در فهرست میراث ناملموس یونسکو نیز ثبت شده است، هر سال ۴ هزار گردشگر زیارتی به این کلیسا در آذربایجان غربی سفر می‌کنند که بیشترین آمار بازدیدها مربوط به زائرین داخلی است. ۲۰ درصد از گردشگران زیارتی این کلیسا را نیز زائران ارمنستان تشکیل می‌دهند و البته سال گذشته نیز زائرانی از کشور ژاپن به قره کلیسا سفر کردند.

آلن گیگور در پاسخ به این سوال ایلنا که با توجه به انتخاب سال ۲۰۲۵ از سوی واتیکان به عنوان سال گردشگری زیارتی مسیحیان جهان پایگاه میراث فرهنگی کلیساهای تاریخی ایران چه تلاشی برای افزایش گردشگران زیارتی از میان مسیحیان جهان انجام خواهد داد؟ گفت: گزارش‌های مرتبط با کلیساهای ثبت جهانی شده ایران در فهرست یونسکو و آیین‌های برگزار شده در کلیساهای تاریخی ایران می‌تواند با هدف تبلیغ سفر به ایران در خارج از کشور منتشر شوند. چون هیچ مشکلی در بازدید و میزبانی از گردشگران زیارتی و مسیحیان جهان در کلیساهای ایران وجود ندارد. اکنون با تبلیغات صورت گرفته درباره آیین‌های برگزار شده در کلیسای تادئوس مقدس از سال‌های گذشته مسیحیان داخلا و خارج از کشور با مراسمات این کلیسا آشنا هستند و در طول سال نیز بازدیدکنندگان زیادی به این کلیسا سفر می‌کنند.

او افزود: آمار بازدیدکنندگان و گردشگران خارجی کلیساهای ایران به خصوص در کلیسای تادئوس مقدس بسیار بالا است. چون این کلیساها در سطح جهان معرفی شده‌اند و با توجه به این موضوع که کلیسای تادئوس در ایران مقبره حواریون مسیح است شهرت بسیاری در جهان دارد و به همین دلیل آمار گردشگران خارجی زیارتی قره کلیسا بالا است.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی کلیساهای تاریخی ایران با اعلام این که فقط سال گذشته در ۳ روز برگزاری مراسم تادئوس مقدس بیش از ۴ هزار گردشگر زیارتی به این کلیسا در آذربایجان غربی سفر کردند افزود: ۴ کلیسای ثبت جهانی شده ایران سال گذشته ۵ هزار گردشگر خارجی جذب کردند. بنابراین هیچ مشکلی در جذب گردشگران زیارتی مسیحی جهان برای حضور در کلیساهای تاذریخی ایران وجود ندارد. تنها مشکل نبود ظرفیت اسکان در قره کلیسا است که گردشگران معمولا در شهرهای اطراف آن اسکان می‌یابند و امیدواریم سال ۲۰۲۵ آمار ورود گردشگران زیارتی مسیحیان به ایران با توجه به اعلام واتیکان مبنی بر سال گردشگری زیارتی مسیحیان جهان افزایش یابد.

مریم جلیلوندفرد