در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
۳۰ درصد هتل‌های کشور مطابق ضوابط سال ۱۳۹۶ درجه‌بندی شده/ تعدیل نرخ هتل‌ها در صورت تورم معنادار
مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری تاکید کرد: در حال حاضر صرفاً ۳۰ درصد هتل‌های کشور مطابق ضوابط سال ۱۳۹۶ درجه‌بندی شده و می‌توان ادعا نمود خدمات ارائه شده از سوی آن‌ها در حد قابل قبول و در سطح درجه تعیین شده می‌باشد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از ارکان مهم سفر؛ بحث اقامت است. بخش اقامتی کشور از هتل‌ها گرفته تا هتل آپارتمان‌ها، متل‌ها، خانه مسافرها و واحدهای بومگردی و… هریک نرخ خاص خود را دارند و خدماتی باید ارائه دهند که مسافران را راضی نگهدارند. در این میان نرخ‌نامه‌هایی نیز وجود دارد که مهرماه هر سال با توجه به تورم سال تعدیل می‌شود. گاه این تغییر نرخ‌ها به سبد سفر خانواده‌ها هزینه مازاد وارد می‌کند و گاهی نیز در ایامی خاص با ارائه تخفیفات ویژه این نرخ متعادل‌تر می‌شود.
تمام این امور توسط دفتر نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری بررسی و پیگیری می‌شود از این رو با یحیی نقی‌زاده محجوب (مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری) به گفتگو نشستیم. در ادامه این گفتگو را می‌خوانید:
چندی پیش آیین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تاسیسات گردشگری، نرخ خدمات تأسیسات گردشگری ازجمله هتل، هتل آپارتمان، هتل بوتیک، مهمانپذیر، سفره‌خانه‌های سنتی، اقامتگاه سنتی، بومگردی‌ها و واحدهای پذیرایی و گردشگری ابلاغ شد که در آن عنوان شده بود نرخ به پیشنهاد بهره‌بردار و تایید تشکل صنفی، پس از تأیید نهایی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تعیین می‌شود که این قیمت‌ها معمولا اعتبار یک‌ساله دارد که در این مدت، افزایش و یا تغییر قیمت‌ها بدون تأیید و نظر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تخلف به شمار می‌آید. پیرو این آیین‌نامه جامعه هتلداران ایران از افزایش ۱۰ تا ۴۰ درصدی نرخ اقامت در کشور خبر داد و عنوان کرد باتوجه به تورم موجود امسال این افزایش نرخ علاوه بر آنکه یکبار در نیمه اول سال انجام شده، طبق روال هر سال در مهرماه نیز افزایش خواهد یافت. لطفا درخصوص اعمال یا عدم اعمال افزایش نرخ هتل‌ها و مراکز اقامتی توضیح دهید. این افزایش نرخ در سال جاری چند درصد بود؟ آیا در مهرماه نیز افزایش نرخ خواهیم داشت؟
تعدیل نرخ خدمات تاسیسات گردشگری به موجب دستورالعمل ابلاغی و در قالب بخشنامه در مهرماه هر سال، با اعمال شاخص نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی انجام می‌گیرد؛ امسال نیز بنا به درخواست به عمل آمده از سوی تشکل‌های ذیربط، شاخص نرخ تورم از بانک مرکزی استعلام گردیده تا ضمن بررسی در خصوص نرخ اماکن اقامتی در صورت تفاوت نرخ با شاخص تورم اعلامی، نرخ‌ها مورد تجدیدنظر قرار گرفته و متناسب با آن تعدیل گردد؛ بدیهی است در این ارتباط، واحدهایی که در نیمه اول سالجاری نسبت به اعمال افزایش اقدام نموده‌اند صرفاً در صورتی می‌توانند نرخ خود را تعدیل کنند که نرخ تورم در ماه‌های اخیر، نسبت به نرخ‌های فعلی واحد تفاوت محسوس و معناداری داشته باشد.
چندی پیش رییس جامعه تورگردانان ایران عنوان کرد: زمانی که واحدهای بومگردی راه افتادند خوشحال بودیم که فعالیت این واحدها می‌تواند تعدیل کننده نرخ هتل‌ها شود اما این روزها شاهد آن هستیم که نرخ اقامت در برخی از این واحدهای بودمگردی از اقامت در هتل ۵ ستاره نیز بیشتر است. با توجه به آنکه برخی از تورگردانان از نرخ‌های نجومی برخی واحدهای بومگردی گله‌مند هستند. آیا واحدهای بومگردی که این روزها در رقابت با هتل‌های چند ستاره نرخ‌های نجومی اعلام می‌کنند دارای ضوابط خاصی برای نرخ‌گذاری هستند؟
اساساً بازار هدف هتل‌ها با اقامتگاه‌های بومگردی متفاوت بوده و هر کدام طیف خاص مشتریان خود را دارند، مضاف بر اینکه به گواه نرخنامه‌های صادره و سوابق موجود، بجز در موارد اندک و انگشت شمار نرخ اقامتگاه‌های بومگردی نه نجومی بوده و نه همسطح با نرخ هتل‌های چند ستاره؛ در هر صورت، به استناد مفاد آیین نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تاسیسات گردشگری و نظارت بر آن‌ها، مصوب ۴/۶/۱۳۹۴ هیئت وزیران، اقامتگاه‌های بومگردی به سه درجه تقسیم‌بندی می‌شوند که درجه یک، بالاترین سطح ارائه خدمات را ارائه داده و واحدهای بومگردی درجه سه از حداقل‌های لازم جهت ارائه خدمات به میهمانان و مسافران برخوردار هستند.
نرخ اقامتگاه‌های بومگردی نیز عمدتاً تابع درجه تعیین شده برای آن‌ها می‌باشد. این درجه بر مبنای ضوابط اختصاصی ارزیابی و درجه‌بندی اقامتگاه‌های بوم گردی که در سال ۱۳۹۸ از سوی وزارت ابلاغ شد، تعیین شده و مشتمل بر شش محور اصلی شامل مباحث ساختمانی و تاسیساتی، تجهیزات و ملزومات، خدمات رسانی، منابع انسانی و آموزش، ایمنی و بهداشت و مبحث توسعه پایدار و دسترسی‌پذیری می‌باشد. فرایند نرخ‌گذاری این اقامتگاه‌ها نیز به مانند سایر تاسیسات گردشگری و به استناد ماده ۱۲ آیین نامه صدرالاشاره بوده و چنانچه واحد پس از انجام عملیات ارزیابی موفق به دریافت گواهینامه کیفیت خدمات گردشگری شده باشد، نرخ توسط بهره‌بردار پیشنهاد شده و پس از تایید تشکل مربوطه و تائید نهایی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، نرخنامه صادر می‌شود.
نظارت بر نرخ تاسیسات گردشگری چگونه است؟ آیا صرفا داشتن گواهی استاندارد برای آزادسازی نرخ‌ها کافی است؟ این استانداردها در چه بازه زمانی مورد بررسی مجدد قرار می‌گیرند؟
با عنایت به توضیحات ارائه شده در پاسخ سوال قبلی، اخذ گواهینامه کیفیت و به تبع آن پیشنهاد نرخ از سوی بهره‌بردار، به معنای آزادسازی نرخ‌ها نبوده و ادارات کل استانی با همکاری تشکل‌های مربوطه ضمن بررسی و آنالیز هزینه‌ها، این اختیار را دارند تا متناسب با شرایط و با توجه به نرخ تعیین شده برای سایر انواع اقامتگاه‌ها، نرخ پیشنهادی را تعدیل و اصلاح نمایند. در بحث نظارت نیز، علاوه بر بازدیدهای میدانی که از سوی اداره کل، تشکل و بعضاً بازدیدهای مشترک با سایر دستگاه‌های نظارتی صورت می‌پذیرد، بهره‌برداران تاسیسات گردشگری موظفند نرخنامه‌ها را در محل پذیرش، به گونه‌ای که در معرض دید مستقیم میهمان باشد، نصب نماید. چنانچه مشتری شکایتی درخصوص نرخ داشته باشد، می‌تواند با شماره تلفن‌های درج شده در نرخنامه تماس گرفته و یا مستقیماً به تشکل مریوطه مراجعه نمایند. در صورت‌عدم پاسخگویی و یاعدم رضایت از نحوه رسیدگی به شکایت و نتیجه حاصله در تشکل، اداره کل استان و در مرحله بعد، اداره کل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری مسئولیت رسیدگی و پاسخگویی به میهمان را عهده‌دار خواهند بود.
درجه و ستاره هتل‌های کشور از چه سالی تاکنون بازبینی نشده‌اند؟ آیا هتل‌های ایران ستاره‌هایی درخور درخشش خدماتی که ارائه می‌دهند دارند؟
درجه‌بندی تاسیسات گردشگری در ایران نخستین بار در هتل‌ها و بر مبنای ضوابط معماری و مهندسی مصوب سال ۱۳۴۶ وزارت کشور صورت پذیرفت و سپس در سال ۱۳۷۶ سازمان ایرانگردی و جهانگردی تغییراتی در آن ایجاد نمود. ماهیت این ضوابط، عمدتاً شاخص‌ها و ضوابط معماری و مهندسی بودند. از سال ۱۳۸۴ تهیه و تدوین ضوابط استاندارد کیفی تاسیسات گردشگری در دستور کار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گرفت تا به عنوان مکمل ضوابط فنی- ساختمانی، مبنای صحیحی برای درجه‌بندی تاسیسات گردشگری باشد.
اگرچه ضوابط درجه‌بندی تاسیسات گردشگری در کشورهای مختلف دارای برخی معیارها و سرفصل‌های مشترک می‌باشد، لیکن به دلیل ظهور و گسترش رویکردهای نوین در ارزیابی و درجه‌بندی تاسیسات گردشگری و لزوم توجه به معیارهایی نظیر کیفیت خدمات و رضایت‌مندی مشتریان، پاسخگویی در قبال خواسته‌ها و انتظارات جامعه محلی از طریق توجه به شاخص‌های توسعه پایدار و رعایت ملاحظات مربوط به دسترسی و بهره‌مندی همه اقشار جامعه بویژه معلولین و جانبازان معزز، رشد چشمگیر فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات و جایگاه آن در ارائه خدمات به گردشگران، بازنگری اساسی ضوابط موجود امری اجتناب‌ناپذیر می‌نمود تا با ملحوظ نمودن نیازها و انتظارات کلیه ذینفعان و توجه به شاخص‌های بین‌المللی، زمینه افزایش سطح کیفیت خدمات و ورود تدریجی صنعت گردشگری کشور به فرآیند حرفه‌ای و رقابت‌پذیر در سطح بین المللی فراهم گردد. به همین منظور، پس از بررسی نظام‌های مختلف درجه‌بندی در کشورهای مطرح گردشگرپذیر و احصاء روش‌ها و شاخص‌های اصلی هرکدام از نظام‌های مزبور، با الهام از گزارش تخصصی سال ۲۰۱۶ نهاد نظرسنجی نروژ برای سازمان جهانی گردشگری، سرانجام ضوابط ارزیابی و درجه‌بندی کشور فرانسه به عنوان مقصد اول گردشگری جهان به عنوان ضابطه مبنا انتخاب و پس از بازنگری و بومی‌سازی، در سال ۱۳۹۶ ابلاغ شد.
با توجه به اینکه فرآیندهای مربوط به ارزیابی و درجه‌بندی هتل‌ها، فرایندی زمان بر بوده و طی این فرایند بهره‌بردار موظف است جهت انطباق با ضوابط، بعضاً متحمل هزینه‌های سنگین شود (علاوه بر مباحث مالی، موضوع تحریم‌های ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران، بحث ایران هراسی کشورهای معاند، شیوع بیماری کووید ۱۹ و رکود صنعت هتلداری در سنوات اخیر)، در حال حاضر صرفاً ۳۰ درصد هتل‌های کشور مطابق ضوابط سال ۱۳۹۶ درجه‌بندی شده و می‌توان ادعا نمود خدمات ارائه شده از سوی آن‌ها در حد قابل قبول و در سطح درجه تعیین شده می‌باشد.
