سازماندهی درستی برای امکان مستندسازی در شرایط جنگ وجود نداشت/ مرکز مستند سوره قبل از تولید مستند به مخاطب توجه دارد

به گزارش خبرنگار ایلنا، محمدرضا امامقلی مدیر مرکز مستند سوره در ابتدای این نشست اظهار کرد: سال گذشته به دنبال این بودیم که رویکرد فراتهران را فعال کنیم و به همین منظور در شهرهای مختلف حاضر شدیم، ماحصل کارمان همکاری با مستندسازان شهرهای مختلف شد. در خوزستان مرکز رشد سینمای مستند را تاسیس کردیم و تلاش کردیم در حوزه توسعه مخاطب تجربیاتی رقم بزنیم که برای سالهای پیش رو راهگشا بود. ما در حکمرانی تولید فیلم مستند در کشور نیاز به یک هم‌افزایی داریم، با این دست‌فرمانی که کشور طی می‌کند امکان تحول خیلی پایین است. جنگ و دفاع مقدس دوازده روزه ما نقطه عطفی در تاریخ کشورمان بوده و باید ببینیم نهادهای مسئول چگونه توانسته‌اند نقش خود را در این برهه ایفا کنند و روایتگر آن باشند.

امامقلی خاطرنشان کرد: در دقاع مقدس هشت‌ساله بدون اینکه نهادی بخواهد متولی امر باشد نیروهای مختلف تلویزیونی وارد جبهه‌ها می‌شدند و مستندهایی ضبط می‌کردند اما جریان رسانه‌ای ما در جنگ دوازده روزه آرایش جنگی نگرفت. هنوز در بین نهادهای متولی در کشور ما اجماع رخ نداده که چه نهادی باید تنظیم‌گری کند تا در این شرایط مستندسازان امکان ثبت و ضبط وقایع را داشته باشند.

وی افزود: مرکز مستند سوره در خصوص جنگ دوازده روزه چند اثر تولید کرد که مجموعه «ستاره شد»، مجموعه «بازداشتگاه»، مستند «پلز اراده سنگی» و کار مهم دیگری درباره شهید طهرانچی با عنوان «شاخه‌ای روی آب» به کارگردانی محسن اسلام‌زاده ساخته شده است.

مدیر مرکز مستند سوره در ادامه تأکید کرد: در مستند «موتورسواران» تلاش کردیم مخاطب سینمای مستند را گسترده‌تر کنیم. اگر بتوانیم اقشار مختلف را با سینمای مستند آشنا کنیم اتفاق مهمی رقم زده‌ایم. چندهزار نفر در جشنواره حقیقت و جشنواره‌های مشابه حاضر می‌شوند و فیلم می‌بینند؟ سینمای مستند ما ظرفیت دیده شدن خیلی بیشتری دارد. من آمار ندارم اما طبیعتا غیر از مستندهایی که در گونه‌های حیات وحش هستند مستندهای دیگر شانس دیده شدن چندانی ندارند درحالیکه آثار دیگری هم هستند که می‌توانند دیده شوند و مخاطب داشته باشند. با برنامه‌ریزی برای اکران سیار «موتورسواران» بیش از ۱۵هزارنفر در اقصی‌نقاط کشور پای دیدن این مستند نشستند. آثار مرکز مستند سوره در سال گذشته بیش از ۲۵ جایزه ملی و بین‌المللی کسب کردند.

وی افزود: تجربه دوم اکران آنلاین مستند بود. مستند «شگرد» تا امروز در تلوبیون ۵۰هزار مخاطب داشته که برای مستند عدد نسبتا خوبی است. مهم‌ترین ماموریت سال ۱۴۰۵ این خواهد بود که قبل از تولید مستند به فکر مخاطب باشیم، ما مستند نمی‌سازیم که آرشیو کنیم. به همین منظور و برای آشنایی قشرهای مختلف با سینمای مستند، مستندهای «همسایه‌های خوب» در قزوین، «موتورسواران» در تبریز و «شگرد» در ساری رونمایی شد.

امامقلی خاطرنشان کرد: شروع اکران مستند در مدارس موضوع بعدی است، تلاش می‌کنیم که هم مستندهایی که به محتوا و کتب درسی مربوط است و هم دیگر مستندها را در مدارس اکران کنیم که برای «شگرد» قدم‌هایی برداشته شده و این اولین اثر برای اکران در مدارس خواهد بود. اگر ذائقه نوجوان با مستند همراه شود می‌توانیم آینده پرمخاطبی برای سینمای مستند متصور شویم.

وی افزود: تنوع موضوع، تنوع قشر تولیدکننده، و توجه به بخش‌های مختلف جامعه در آثار مستند از مسائلی است که در تولیداتمان مدنظر داشتیم. مستند «رویای ناتمام» در خصوص تیم بانوان فوتسال ایران است که به جام جهانی رفت، مستند «آگیرا» مستندی ویژه به لحاظ قصه‌گویی و درام است، مستند «شاخه‌ای روی آب» درباره شهید طهرانچی است، «آبراه کوچکی در میان هور» مستندی ویژه در ژانر دفاع مقدس است و «هویدا: یک پرتره صوتی» مستند دیگری است که با موضوع تاریخ سیاسی کشورمان است.

در ادامه این نشست امامقلی به پرسش خبرنگاران پاسخ داد و در پاسخ به پرسش خبرنگار ایلنا، درباره راه‌اندازی مرکز رشد سوره در شهرهای مختلف گفت: نام‌نویسی در استان «سمنان» را شروع کردیم، فراخوان داده شده و برای سال آینده برنامه‌ریزی داریم. من به عنوان یک مدیر می‌توانم بدون برنامه‌ریزی و برای بیلان کاری مراکز رشد افتتاح کنم و این کار راحتی است اما خروجی نخواهد داشت. بعد از موفقیت مرکز رشد در قزوین به سراغ خوزستان رفتیم و در آنجا مرکز رشد راه‌اندازی شد و حالا سمنان را مدنظر داریم. به نظر من اگر سالی یک نمونه بتوانیم راه‌اندازی کنیم کار بزرگی کردیم.

وی درباره مستندسازی برای نوجوانان گفت: تلاش می‌کنیم مستندسازانمان را اقناع کنیم که برای نوجوانان مستند بسازند. همراه کردن نوجوانان با آثار مستند کار سختی است و متأسفانه سینمای مستند ما یک سینمای جشنواره‌زده است.

مدیر مرکز مستند سوره درباره تعداد پایین‌تر فیلم‌های مرکز مستند سوره در جشنواره سینماحقیقت نسبت به سال گذشته، اظهار کرد: کمیت یکی از مولفه‌ها است ولی کیفیت هم مهم است، فیلم‌های ما امسال به لحاظ کیفی خیلی جلوتر هستند، هر چند که ممکن تغییر جدی در کمیت نداشته باشیم. البته جشنواره ملاک ما نیست و ممکن است سال آینده یک اثر در جشنواره داشته باشیم و با این حال اگر ده مستند در مدارس مختلف داشته باشیم خوشحال‌تر هستم.

امامقلی درباره حمایت از مستندسازان در مرکز مستند سوره گفت: مهم‌ترین روش حمایت از مستندسازان ارائه طرح است که پس از آن ما از آن‌ها در بعد مالی حمایت کنیم. سقف و محدودیتی برای حمایت وجود ندارد مگر اینکه در محتوای اثر سخنیتی با حوزه هنری نبینیم. همین امسال مستندی با موضوع فوتسال بانوان داریم و فوتسال بانوان در تلویزیون هم نشان داده نمی‌شود اما ما از آن مستند ساختیم.

وی با انتقاد ازعدم وجود حکمرانی منسجم برای مستندسازی در شرایط جنگی، گفت: برای شکل‌گیری ایان انسجام تلاش‌هایی کردیم ولی ما نهاد تولیدی هستیم و ایجاد این انسجام وظیفه نهاد رگولاتور است که باید تنظیم‌گری کند. اگر قرار بر راه‌اندازی یک قرارگاه باشد ما در مرکز مستند سوره این آمادگی را داریم که میزبان اولین جلسه باشیم.

امامقلی در پاسخ به انتقادی مبنی بر تولید چندین اثر با موضوع مشترک درباره شهید علی هاشمی تصریح کرد: ساخت فیلم درباره شهید علی هاشمی افتخار ماست و اگر صد فیلم هم بتوانیم درباره ایشان بسازیم من استقبال می‌کنم. مستندی که امسال ساخته شده همزمان با فیلم سینمایی «اشک هور» یا مجموعه «پسران هور» ساخته شد ولی نسخه مستند دیرتر آماده نمایش شد.

وی درباره حضور مستند «موتورسواران» در جشنواره سینماحقیقت گفت: دلیل حضور «موتورسواران» در جشنواره را بهتر است از دبیر جشنواره بپرسید و من تحلیل ارائه نمی‌دهم که چرا این فیلم امسال به جشنواره راه پیدا کرده است.

وی درباره استفاده از تجربه جشنواره عمار برای اکران‌های سیار گفت: عماریار یکی از بسترهای پخش ماست و از تجربه جشنواره عمار استفاده کردیم. من نمی‌خواهم تجربه جدیدی از اکران سیار داشته باشم.

امامقلی درباره چالش‌های ساخت مستند در زمان جنگ گفت: مستندساز جاسوس نیست، مساوی کردن مستندساز با جاسوس و نفوذی کم‌لطفی است. ما چند سال است در شرایط جنگی قرار داریم، موشک‌ها و لانچرهای ما سرجایشان هستند و آرایشی مناسب آرایش جنگی دارند اما چرا سازماندهی رسانه‌ای ما می‌لنگد. باید نظام حکمرانی مستند به شرایط جنگی فکر کرده باشد. ما در روزهای جنگ دوازده روزه برای ساخت مستند اقدام کردیم، شرایط طوری بود که کنار ما یک ماموران امنیتی حضور داشت و وقتی جلوتر می‌رفتیم یک نیروی بسیج به ما اجازه نمی‌داد که فیلمبرداری کنیم. همه افراد آنجا وظایفشان را درست انجام می‌دادند و انتقاد من به این مسئله است که چرا سازماندهی درستی برای امکان مستندسازی در این شرایط وجود نداشت.

وی در پایان با اشاره به تجربه مستندسازی در لبنان گفت: حزب‌الله لبنان با توزیع کارت رنگی اجازه فیلمبرداری به گروه‌ها و افراد مختلف را مشخص می‌کرد و در کشور ما باید حکمران با نهاد امنیتی صحبت میکرد و شرایط مشخص می‌شد و ما از این آشفتگی بیرون می‌آمدیم. با تجربه‌ای که داشتیم باید برای آینده فکری کرد.