مراغه پایلوت اجرای طرح شهر گردشگر شد

به گزارش خبرنگار ایلنا، شهر مراغه در شمال غربی ایران و در طبیعتی کوهستانی با رودخانه ای که از میان شهر می گذرد و با رصدخانه ای تاریخی به عنوان پایلوت اجرای شهر گردشگر انتخاب شده و شهردار این شهر آغازگر مسیر احیای مراغه زیر عنوان شهر گردشگر است. در این مسیر شهرام مروتی شهردار مراغه در همکاری با معاونت گردشگری کشور تلاش دارد با ایجاد تغییرات جدی گردشگر پایه در تغییرات شهری تبدیل به الگوی موفق شهر گردشگر ایران شود. او در گفت وگو با ایلنا از تغییر مدل مدیریت شهر مراغه به مدل برنامه ریزی شهر گردشگر خبر داده است.

 هدف شما به عنوان شهردار مراغه در بهره گیری از مدل برنامه ریزی شهر گردشگر چیست؟

جهان امروز با سرعتی بی‌سابقه در حال تغییر است. فناوری‌های نوین سبک‌های تازه‌ای از زندگی شهری را شکل داده‌اند و دیگر نمی‌توان با ابزارها و رویکردهای قدیمی به اداره شهر پرداخت. اگر مدیریت شهری نتواند خود را با این تحولات هماهنگ کند، ناگزیر با ناکارآمدی، نارضایتی اجتماعی و اتلاف منابع روبه‌رو خواهد شد. به همین دلیل، بیش از هر زمان دیگری به یک پوست‌اندازی در نظام برنامه‌ریزی شهری نیاز داریم. وقتی از توسعه پایدار سخن می‌گوییم، فراتر از رشد کالبدی شهر را مدنظر داریم.

در الگوی شهر گردشگر چه اندازه به توسعه پایدار توجه می‌شود؟

توسعه پایدار یعنی حفاظت از منابع طبیعی و سرمایه‌های انسانی در کنار ایجاد رفاه برای شهروندان. در این مسیر، هر تصمیم باید به دو پرسش اساسی پاسخ دهد. آیا این تصمیم به تاب‌آوری شهر کمک می‌کند؟ و آیا کیفیت زندگی شهروندان را ارتقا می‌دهد؟ بدون پاسخ مثبت به این دو پرسش، هیچ پروژه عمرانی یا سرمایه‌گذاری شهری موفق نخواهد بود.

امروز خدمات شهری نه یک امتیاز، بلکه حق مسلم هر شهروند است. تحقق حقوق شهروندی یعنی مدیریت شهری موظف است بالاترین سطح رفاه، دسترسی عادلانه به خدمات و فرصت‌های برابر را برای همه فراهم کند. در غیر این صورت، شهر به جای یک زیست‌بوم انسانی پویا، به فضایی صرفاً کالبدی و بی‌روح بدل خواهد شد.

در پایلوت برنامه ریزی شهر گردشگر چه اندازه به مفهوم هوشمندی توجه شده است؟

مفهوم هوشمندی شهری سال‌هاست مطرح شده، اما نباید آن را به ابزارهای دیجیتال و سامانه‌های مکانیزه محدود کرد. هوشمندی واقعی از انسان آغاز می‌شود. شهری هوشمند است که شهروندان آن هوشمند باشند؛ یعنی توانمند، مشارکت‌جو، خلاق و آینده‌نگر. فناوری تنها زمانی ارزشمند است که در خدمت این انسان هوشمند قرار گیرد.

درآمد شهر گردشگر چگونه تامین می‌شود؟

امروز با فشارهای اقتصادی و کاهش قدرت خرید خانوارها، یک پرسش اساسی پیش روی ماست، آیا افزایش هزینه‌های خدمات و تأسیسات شهری بر پایه درآمدهای ناپایدار منطقی است؟ پاسخ روشن است، خیر. مدل‌های سنتی تأمین مالی دیگر پاسخگوی نیازهای امروز نیستند. ما نیازمند مدل‌های پایدار درآمدی هستیم که هم استقلال مالی شهر را تضمین کند و هم فشار بیشتری بر خانواده‌ها تحمیل نشود.

مسیر برنامه ریزی شهر گردشگر مراغه چگونه است؟

در مدیریت شهری مراغه به این باور رسیده‌ایم که آینده از مسیر خلاقیت می‌گذرد. تجربه‌های جهانی نشان داده‌اند یکی از موفق‌ترین رویکردها برای دستیابی به توسعه پایدار، توسعه گردشگری شهری است. مراغه با پیشینه تاریخی، فرهنگی و طبیعی غنی خود، ظرفیت کم‌نظیری برای تبدیل‌شدن به یک «شهر گردشگر» دارد. خوشبختانه با همراهی معاونت محترم گردشگری کشور و حمایت‌های آقای دکتر فاطمی، مدیرکل گردشگری وزارت میراث، فرصتی فراهم شد تا مدل «برنامه‌ریزی شهر گردشگر» را جایگزین الگوی سنتی «شهر ایده‌آل» کنیم. این تغییر رویکرد، عبور از آرمان‌گرایی انتزاعی به واقع‌گرایی خلاقانه است؛ رویکردی که می‌تواند درآمدهای پایدار ایجاد کند، نشاط اجتماعی را افزایش دهد و مراغه را به الگویی ملی در حوزه توسعه پایدار تبدیل کند. در یک جمله، آینده مدیریت شهری مراغه نه در تکرار گذشته، بلکه در جسارت انتخاب مسیرهای خلاقانه و پایدار رقم خواهد خورد.

 با تغییر مدل برنامه‌ریزی شهری در مراغه به سمت شهر گردشگر، چه ارزش‌افزوده‌ای برای مراغه ایجاد خواهد شد؟

سؤال بسیار مهمی است. در مدل جدید، نخستین دستاورد ما ایجاد فرصت‌های درآمد پایدار در کنار تبدیل هزینه‌ها به درآمد خواهد بود. بدین معنا که شهر مراغه با تغییر ماهیت خود از یک شهر صرفاً مصرف‌کننده خدمات به یک محیط میزبانی فعال تبدیل می‌شود. محیطی که در آن، با برگزاری رویدادهای متنوع فرهنگی، تاریخی، هنری و اجتماعی در طول سال ـ حتی به شکل روزانه ـ ظرفیت جذب گردشگر را فعال می‌کنیم.

نقش جامعه محلی مراغه در این شیوه جدید مدیریت شهری چیست؟

در این چارچوب، جامعه شهروندی مراغه به جامعه میزبان بدل خواهد شد. هزینه‌های خدمات و تأسیسات شهری دیگر تنها از دوش شهروندان تأمین نمی‌شود، بلکه بخش عمده آن از سوی جامعه میهمان یعنی گردشگران جبران خواهد شد. این تغییر، نقطه عطفی در اقتصاد شهری است. اما ماجرا فراتر از این است. ورود گردشگران، تنها به معنای حضور افراد در شهر نیست؛ بلکه به معنای آغاز یک «سفر چندلایه» است. سفر برند مراغه به سراسر کشور و حتی فراتر از مرزها. سفر محصولات کشاورزی، صنعتی، سوغات و تولیدات خانگی مراغه به بازارهای ملی و جهانی و در نهایت، سفر تاریخ، فرهنگ و سبک زندگی مراغه در ذهن و تجربه گردشگران. در یک نگاه جامع، این مدل برنامه‌ریزی جدید سبب می‌شود که داشته‌ها، استعدادها و ظرفیت‌های نهفته مراغه از حالت خاموش و منفعل خارج شده و به منشأ تولید ثروت و ارزش افزوده پایدار تبدیل شوند. به بیان ساده، ما با این تغییر رویکرد، نه تنها بار مالی شهر را سبک‌تر می‌کنیم، بلکه مراغه را به شهری تبدیل می‌کنیم که از دل هویت تاریخی و فرهنگی خود، ثروت و پایداری اقتصادی تولید می‌کند.