باید با افکار نو از بن‌بست در دیپلماسی جلوگیری کنیم

حسن بهشتی‌پور کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در رابطه با اقدامات اروپا جهت فعال کردن مکانیسم ماشه و تبعاتی که می تواند در پی داشته باشد، همچنین احتمال به بن بست رسیدن مذاکرات ایران و تروئیکای اروپایی بعد از فعال شدن اسنپ بک عنوان کرد:  مذاکره‌ای که انجام می‌دهند، با موضوع بحث اسنپ بک  تباینی ندارد. مکانیزم ماشه را فعال کنند یا نکنند، به نظر نمی‌رسد در مذاکره کردنشان مشکلی داشته باشند. آن‌ها تاریخ دقیقی را اعلام کرده و گفته‌اند تا ۹ شهریور اگر ایران شرایطی که اعلام کردند را بپذیرد، مکانیزم را فعال نخواهند کرد. در غیر این صورت، مکانیزم فعال خواهد شد.

وی ادامه داد: شرایط اعلام‌شده هم برای ایران قابل‌پذیرش نیست. زیرا اولین شرط آن‌ها این است که ایران موافقت کند که این کشورها مکانیزم را تمدید کنند و تاریخ آن شش ماه به حالت تعلیق درآید که این وضعیت به‌هیچ‌وجه به نفع ایران نیست و همین حالت بلاتکلیفی را  ادامه می‌دهد. ضمن اینکه اگر ایران بپذیرد، به معنای این است که حق حقوقی این سه کشور را برای فعال کردن مکانیزم ماشه به رسمیت شناخته است.

اروپایی‌ها بدون توجه به اعمالشان معتقدند ایران برجام را نقض کرده  است

این تحلیل‌گر مسائل بین‌‌الملل با اشاره به این موضوع که در حال حاضر ایران می‌گوید با توجه به اینکه اروپایی‌ها تعهداتشان را انجام نداده‌اند، نمی‌توانند مکانیزم ماشه را فعال کنند، اظهار کرد: این نتوانستن از لحاظ حقوقی است. از لحاظ سیاسی، واقعیت این است که در ترتیباتی که در ماده ۳۶ برجام آمده، نگفته‌اند اگر این تعهدات را اجرا نکردند، حق ندارند مکانیزم ماشه را فعال کنند. بحث آن‌ها فقط مربوط به طرفی است که نقض آشکار برجام کرده و به هر حال آن‌ها تفسیر خود را دارند و می‌گویند ایران برجام را نقض کرده، بدون اینکه در نظر بگیرند خودشان با عدم اجرای تعهداتشان قبل از ایران، ناقض برجام بوده‌اند.

ما همچنان با اروپایی‌ها کار خواهیم داشت

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه من حدس می‌زنم به احتمال بیش از نود درصد،  این مکانیزم فعال خواهد شد، گفت: بعید می‌دانم با فعال شدن مکانیزم ماشه، اروپا از روند مسائل هسته‌ای ایران کنار گذاشته شود. اگرچه من از ابتدا هم معتقد بودم که ما باید طرف اصلی، یعنی آمریکا را در نظر بگیریم و مشکل اصلی ما آمریکا است. واقعیت این است که طرف آمریکایی بدون فشار کشورهای  چین و روسیه، تن به توافق با ایران نخواهد داد، به‌ویژه  حداقل طی سه سال آینده که ترامپ در قدرت است. بنابراین ما همچنان با اروپایی‌ها کار خواهیم داشت و این تعامل باید ادامه یابد.

خروج از ان‌پی‌تی به زیان هر دو طرف است

بهشتی پور با طرح این پرسش که  اگر اروپا مکانیزم ماشه را فعال کند، ایران چه خواهد کرد، تشریح کرد: از نظر تئوریک گفته شده است که ایران ممکن است از ان‌پی‌تی خارج شود ولی هم ایران و هم اروپا می‌دانند که خروج از ان‌پی‌تی به زیان هر دو طرف است. بنابراین باید تلاش کنند که مانع از این ماجرا شوند و به یک راهکار برسند. راهکار ما از طریق مذاکره به‌دست می‌آید، نه از طریق تبادل پیام و مصاحبه‌های مطبوعاتی و رسانه‌ای.

اروپا با تاریخی که برای ایران تعیین کرده، جایی برای مذاکره نگذاشته است

این کارشناس سیاست بین‌الملل  در پاسخ به این سوال که گویا مذاکرات ایران با اروپا در استانبول فریز شده است، به نظر شما این گفت‌وگوها ادامه خواهد داشت، گفت: اعلام کردند که می‌خواهند ادامه دهند، ولی نمی‌دانم  که آیا واقعاً می‌خواهند ادامه دهند یا نه.  اروپا، چون تاریخ برای ایران مشخص کرده‌، دیگر جایی برای مذاکره باقی نگذاشته‌ است. اما به نظر من در دیپلماسی هزار راه نرفته وجود دارد و باید با طرح‌های جدید و افکار نو، از ایجاد بن‌بست جلوگیری کنیم و به دنبال راهکارها و ترفندهای جدید باشیم تا یک مسیر جدید باز کنیم.

وی اضافه کرد: نباید بگوییم که به بن‌بست رسیده‌ایم و عملاً نمی‌توانیم به جایی برسیم. بسیاری از مسائل در رسانه‌ها قابل طرح نیست ولی  طرح‌های مختلفی را می‌توان در نظر گرفت و دیپلمات‌ها می‌توانند کار کنند و به راهکارهای جدیدی برسند.

ایران و آمریکا برای مذاکره نیازی به میانجی ندارند 

بهشتی‌پور درباره احتمال میانجگری یک کشور اروپایی برای از سرگیری مذاکرات تهران و واشنگتن تصریح کرد: ایران و آمریکا اگر بخواهند مذاکره کنند،  نیازی به میانجی ندارند. یکی از مشکلات ما این است که مدام درباره گفت‌وگوی غیرمستقیم صحبت می‌کنیم که در نهایت من نفهمیدم واقعاً چه مزیتی برای ایران داشته و دارد. آیا واقعاً می‌خواهند طرف آمریکایی را به رسمیت نشناسند و گفت‌وگوی مستقیم نکنند، آن هم با کسی که تمام این مشکلات و بلایا را علیه ایران ایجاد کرده است؟

شترسواری دولا دولا نمی‌شود

وی با تاکید بر  اینکه اگر  غیرمستقیم با آمریکا گفت‌وگو کنیم تا به او مشروعیت ندهیم یا اصلاً نخواهیم آمریکا را به‌عنوان یک طرف به رسمیت بشناسیم، معنا ندارد، اظهار کرد:  چه بخواهیم به رسمیت بشناسیم یا نه، آن طرف است که مشکلات را برای کشور ما ایجاد می‌کند. بنابراین از قدیم گفته‌اند که شترسواری دولا دولا نمی‌شود.  باید گفت‌و گوی مستقیم کرد تا ببینیم به چه راهکاری می‌رسیم. من نیازی به واسطه نمی‌بینم.

در نهایت آمریکا  تصمیم ‌گیرنده است

بهشتی‌پور خاطرنشان کرد: نقش اروپایی‌ها در روند پرونده‌سازی هسته‌ای علیه ایران هم بحث مهمی است. اگر اروپایی‌ها همراهی کنند، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد و اگر کارشکنی کنند، وضعیت متفاوت خواهد بود. آن‌ها حلال مشکل نیستند و نقش واسطه نخواهند داشت، اما می‌توانند نقش  کارشکنی یا تسهیل‌گری داشته باشند، با این حال در نهایت آن کسی که تصمیم‌گیرنده است، طرف آمریکایی است.