طلاق در سنین بالای ۶۰ سال افزایش چشمگیری داشته است

«مژگان رضازاده» رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره افزایش طلاق در میان سالمندان بالای ۶۰ سال گفت: آخرین آمار از افزایش طلاق در میان سالمندان بالای ۶۰ سال حکایت دارد. البته هنوز آمار دقیقی را در شورای ملی سالمندان نداریم، اما مرکز آمار ایران گزارش کرده است که نرخ طلاق در گروه سنی بالای ۶۰ سال طی یک دهه اخیر در برخی استان‌ها مانند تهران، دچار افزایش چشمگیری شده است.

وی افزود: طبق داده‌های سازمان ثبت‌احوال، در سال ۱۳۹۷ بیش از ۶٬۳۰۰ مرد و ۱٬۹۵۰ زن سالمند طلاق گرفتند و در بیش از ۱٬۶۰۰ مورد، هر دو طرف بالای ۶۰ سال بودند. همچنین نرخ طلاق در این گروه سنی حدود شش برابر بیشتر از گروه ۵۱–۶۰ سال است.

رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان در خصوص دلایل افزایش طلاق در سنین بالای ۶۰ سال جامعه گفت: تحولات فرهنگی و فردگرایی منجر به تغییر در نگرش‌ها و ارزش‌گذاری به استقلال فردی و کیفیت زندگی شده که باعث کاهش تاب‌آوری در برخی روابط شده است. همچنین خستگی روانی و ادامه اختلاف‌های حل‌نشده موجب شده بسیاری از زوج‌های سال‌خورده، پس از صرف سال‌ها زندگی مشترک، با انباشت تعارض‌ها مواجه‌اند که به نقطه انفجار می‌رسد.

به گفته وی نیاز به آرامش در دوران سالمندی موجب شده است، برخی افراد بعد از تجربه سختی‌ها و فشارهای طولانی در زندگی مشترک، ترجیح دهند دوران سالمندی را در آرامش و بدون وابستگی در زندگی مشترک ادامه دهند. از سوی دیگر فشارهای اقتصادی و نبود حمایت اجتماعی، مشکلات مالی، بی‌پناهی و نبود حمایت مؤثر در پایان زندگی مشترک، بر فشار به تصمیم طلاق افزوده است.

رضازاده با بیان اینکه طلاق در میان سالمندان انزوای اجتماعی و افزایش تنهایی را به دنبال دارد، گفت: کاهش حمایت عاطفی و اجتماعی پس از طلاق به‌ویژه در این سنین بسیار تأثیرگذار است.

همچنین به لحاظ آسیب اقتصادی، تقسیم دارایی، کاهش امنیت مالی و محدودیت توان کسب درآمد مجدد، مشکلات رایج است. همچنین باکاهش مراقبت متقابل، زندگی مجزا ممکن است دسترسی به حمایت‌های روزانه را محدود کند.

وی در خصوص تبعات طلاق در میان سالمندان برای جامعه گفت: افزایش طلاق در میان سالمندان، تقاضا برای خدمات اجتماعی همچون مراقبت سالمندان، مسکن مقرون‌به‌صرفه و حمل‌ونقل عمومی مناسب را افزایش می‌دهد. همچنین با کاهش سرمایه اجتماعی، آسیب به ساختار خانواده و انسجام اجتماعی تشدید می‌شود و بار شدید بر نهادهای حمایتی از جمله بهزیستی و نهادهای خیریه برای حمایت از سالمندانی که تنها می‌مانند، متحمل می‌شود.

رضازاده در خصوص تفاوت طلاق در سنین بالای ۶۰ سال با طلاق در سنین پایین‌تر با اشاره به کمبود فرصت جبران در سالمندان گفت: در سنین پایین‌تر، امکان بازسازی زندگی بیشتر است، اما سالمندان فرصت زمان‌بر بازسازی اقتصادی و عاطفی را ندارند. همچنین ریسک آسیب روانی و جسمانی افزایش می‌یابد و در این سنین، تنهایی اثرات منفی عمیق‌تری در بر دارد.

رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان با بیان اینکه طلاق در میان سالمندان مخاطرات اقتصادی بیشتر به دنبال دارد، گفت: تقسیم دارایی و بازگشت محدود به سوق کار، فشار مالی بیشتری نیز ایجاد می‌کند. طلاق در دوران سالمندی، تأثیرات متفاوت در ساختار خانوادگی ایجاد می‌کند و جدا شدن سالمندان ابعاد کاملاً خاصی در مراقبت، مسکن و حمایت اجتماعی به وجود می‌آورد.

وی درباره اقدامات شورای ملی سالمندان و سازمان بهزیستی برای کاهش طلاق در میان سالمندان گفت: در مراکز مهر و گفتگو، دوره‌هایی برای آموزش مهارت‌های ارتباطی، حل تعارض، تاب‌آوری روانی و مدیریت بحران عاطفی ویژه سالمندان طراحی و اجرا می‌شود. همچنین تقویت شبکه‌های حمایتی در دستور کار قرار دارد.

او افزود: این مراکز سالمندان را به گروه‌های همیار، مشاوره و حمایت‌های اجتماعی پیوند می‌دهند. شورای ملی سالمندان برنامه‌هایی در راستای توسعه مشاوره روانشناختی، حقوقی و اجتماعی برای سالمندانی که در مراحل طلاق یا پس از آن قرار دارند، ارائه می‌کند.