در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
«کتاب کالیفورنیا» بنیانِ کاهش خدمات عمومی و ارزان‌سازی نیروی کار درمانی/ انحصارگرایی پزشکان در کمیسیون بهداشت به تدوین قوانین رانتی می‌انجامد
کسانی که قانونگذاری می‌کنند نباید برای گروه و منفعت خودشان تصمیم بگیرند. سالهاست برخی از کسانی که پایشان به مجلس بازمی‌شود، از طریق تبعیض در دریافتی نظام سلامت به نان و نوایی رسیده‌اند، رئیس و معاون بیمارستان و دانشگاه شده‌اند و در وزارت بهداشت سمت گرفته‌اند، آنها در مجلس تنها برای منافع خود و همکارانشان کار می‌کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محمدرضا شریفی مقدم (دبیرکل خانه پرستار) با اشاره به اینکه بحث نظام سلامت بحث حساسی برای مردم و حاکمیت است، اظهار داشت: پیگیری، قانونگذاری و سیاست‌گذاری موضوعات حساس باید توسط افرادی صورت بگیرد که منافع شخصی و گروهی در این موضوع نداشته باشند. با این‌حال حضور پزشکان در همه رده‌های حاکمیت موجب تعارض منافع گسترده‌ای در نظام سلامت کشور شده است.
او ادامه داد: پیش از دهه ۷۰ در سیستم بهداشت و درمان تا حدی مردم محوریت داشتند. در آن زمان اولویت خیلی از تصمیمات در این حوزه، سلامت مردم بود. در آن زمان کمیسیون بهداشت و درمان وجود نداشت. به جای وزارت بهداشت و درمان، وزارت بهداری بود و دانشگاه‌های علوم پزشکی زیر نظر وزارت فرهنگ و آموزش عالی فعالیت می‌کردند. در آن سال‌ها اختلاف دستمزد چندانی بین پزشکان و پرستاران وجود نداشت و اختلاف آنقدر فاحش نبود.
وی با بیان اینکه پیش از انقلاب نیز تمام کسانی که در بیمارستان کار می‌کردند، حقوق تقریباً ثابت می‌گرفتند و یک اختلاف کمی بین پرسنل درمانی بود، گفت: این روند تا زمان جنگ و حدوداً تا سال ۷۴ ادامه داشت. قبل از دهه ۷۰ من در بیمارستان شاغل بودم و یادم هست که پزشک‌ها حدوداً یک و نیم برابر پرستاران حقوق می‌گرفتند.
کتاب کالیفورنیا آغاز تبعیض در نظام سلامت
شریفی مقدم با اشاره به اینکه از سال ۷۴ کم کم سیاست‌گذاری‌ها در جهت تعمیق شکاف بین پزشک و پرستار آغاز و این مسئله موجب تعارض منافع بیشتر شد، تصریح کرد: آن زمان کتابی به نام کتاب کالیفورنیا؛ ارزش نسبی ترجمه شد. جراحان که آن زمان قدرت نسبی داشتند الگویی را مطرح کردند که مشکلات امروز از آن نشأت می‌گیرد. ادبیات آن زمان پزشک‌ها بسیار شبیه به ادبیاتی بود که آقای قاضی‌زاده هاشمی با آن طرح تحول سلامت را معرفی کرد. آنها معتقد بودند که باید برای تشویق پزشکان برای آنها مزایایی در نظر گرفته شود.
وی افزود: در الگوی «جزء حرفه‌ای» که مطرح کردند، جراحان بیشترین ضریب را برای خودشان در نظر گرفتند. کار به جایی رسید که حقوق‌ها به صورت نجومی افزایش یافت اما وقتی مسئله فیش‌های نجومی موجب اعتراضات زیادی شد، نهایتاً با اعتراضاتی که اتفاق افتاد، وضعیت کمی بهتر شد.
این فعال صنفی پرستاری خاطرنشان کرد: این درحالی بود که در بین پزشکان آنها که قدرت بیشتری داشتند، امتیازات بیشتری به نفع خود گرفتند. الان پزشک متخصص اورژانس، پزشک اطفال ، روانپزشک‌ها و پزشکان داخلی و عفونی پول کمتری نسبت به پزشک جراح می‌گیرد. در کل جراحان بیشترین تعرفه را می‌گیرند. دریافتی پزشکان متخصص را باید به سه دسته تقسیم کرد. یک دسته جراحان هستند که بالاترین دریافتی را دارند. یک دسته متخصصین قلب هستند که وضعیت به نسبت بهتری دارند و دسته سوم غیرجراحان متخصص، روماتولوژی، عفونی، داخلی، روانپزشکی، اطفال و... هستند که اغلب دستمزد چندان بالایی ندارند.
او ادامه داد: این درحالی است که جراحی یک کار به نسبت تجربی است و به مراتب از کار پزشک اطفال و روانپزشکان راحت‌تر است. نوزاد نمی‌تواند صحبت کند و همین مسئله کار پزشک اطفال را بسیار سخت می‌کند و به خصوص که معمولاً خانواده‌ها بسیار روی اطفال حساس هستند. کوچکترین خطایی از سمت پزشک اطفال تبعات بدی دارد. مراوده با بیمارانی که مشکلات روان دارند هم بسیار سخت‌تر از جراحی است. این همه درحالی‌ست که امروزه برخی از جراحان در اتاق عمل حضور فیزیکی هم ندارند. این مسئله اوایل کتمان می‌شد اما امروز به صورت مشخص بابت دریافتی تعرفه پزشکی که در اتاق عمل حضور فیزیکی ندارد، دستورالعملی مشخص داریم.
حق‌العمل جراحی از سال ۷۴ اساس تبعیض در بیمارستان‌ها شد
شریفی مقدم با اشاره به اینکه از سال ۷۴ به بعد که کتاب کالیفورنیا مبنا قرار گرفت، می‌گفتند فقط تعرفه‌های پزشکی است که متغیر خواهد بود و حقوق ثابت پزشکان و پرستاران یکی است، گفت: از سال ۸۰ به بعد پزشکان هیئت علمی در حقوق ثابت نیز ۵ برابر بیشتر دریافتی داشتند. امروز حقوق ثابت پزشک هیئت علمی ۱۵ تا ۲۰ میلیون است درحالیکه پرستار دولتی حدوداً ۳.۵ میلیون حقوق ثابت و پرستار شرکتی حدوداً ۲.۵ میلیون حقوق ثابت دارد.
وی با اشاره به طرح خودگردانی بیمارستان‌ها که با تکیه بر محتوای کتاب کالیفورنیا نوشته شده بود، گفت: در این طرح حق‌العمل جراح در نظر گرفته شد. لااقل تا قبل از سال ۷۴ جراح در عمل حضور داشت اما بعد از آن حتی جراح در اتاق عمل حضور نداشت و این حق‌العمل را دریافت می‌کرد. از مبلغ کلی حق‌العمل؛ ۶۵ درصد به جیب جراحان، ۵ درصد به حساب دانشگاه(بین پزشکان دانشگاه تقسیم می‌شد)، ۱۰ درصد بیمارستان و ۲۰ درصد غیر پزشکان که تعداد آنها بالای ۹۰ درصد پرسنل بیمارستان است، دریافت می‌کردند.
او ادامه داد: در موارد بسیاری در اتاق‌های عمل دیگر جراح متخصص حضور ندارد. قبلا دانشگاه علوم پزشکی زیر نظر وزارت علوم بود که بعدا با وزارت بهداری ادغام شد. فرض کنید در یک بیمارستان نام یک نفر به عنوان جراح رد شده باشد، هر چه عمل توسط رزیدنت در این مدت انجام شده باشد، به نام آن جراح ثبت می‌شود. او تا ۶۵ درصد حق‌العمل را می‌گیرد. این مسئله بار هزینه‌ای که بر دوش بیماران هست را بیشتر هم می‌کند.
پزشکان در کمیسیون‌های بهداشت نفوذ داشته‌اند
این فعال صنفی پرستاری تصریح کرد: اگر جراح به صورت حضوری در اتاق عمل نباشد، ۸۰ درصد سهم حق‌العمل مختص جراحان را دریافت می‌کند و اگر در اتاق عمل باشد؛ حتی در اتاق عمل بخوابد نیز ۱۰۰ درصد سهم حق‌العمل مختص جراحان را می‌گیرد. این پول‌های هنگفت عملاً در نظام سلامت کشور موجب فساد شده است و مردم و پرستاران بیشترین ضرر را از آن دیده‌اند. این مسئله ارتباط زیادی با حاکمیت چندین ساله پزشکان در کمیسیون بهداشت ودرمان دارد.
او ادامه داد: وقتی پول و ثروت تا این حد به انحصار گروه خاصی درآمده باشد، آنها در رده‌های قدرت نفوذ می‌کنند و ارتباط برای خودشان دست و پا می‌کنند. آنها منفعت ثانویه پیدا می‌کنند. در دیگر کشورها اصلا وضعیت این چنینی وجود ندارد. در ایران رئیس و معاون بیمارستان باید هیئت علمی باشد، رئیس و معاونین دانشگاه علوم پزشکی نیز باید هیئت علمی باشند به تدریج آنها وقتی قدرت بیشتری می‌گیرند، می‌توانند تصمیماتی بگیرند که بیشتر به نفع خودشان باشد.
شریفی مقدم خاطرنشان کرد: این روش حکمرانی در نظام سلامت در هیچ کجای دنیا سابقه ندارد. کسی که پزشک است، اگر یک سمت دولتی یا حکومتی داشته باشد، اگر در بیمارستان خصوصی و دولتی باشد، منفعت ثانویه پیدا می‌کند. نماینده مجلس باید کارش در بخش خصوصی و مطبش را کنار بگذارد و نماینده مردم باشد. منافع خودش را اولویت کارهایش قرار ندهد اما درواقع چنین نیست. سالهاست که در دوره‌های مختلف نمایندگی مجلس شورای اسلامی اغلب اعضای کمیسیون بهداشت و درمان پزشکان هستند، آنها چون پول دارند، می‌توانند رانت لازم برای قدرت بیشتر را هم ایجاد کنند.
شورای عالی بیمه را هم تحت نفوذ خود درآوردند
شریفی مقدم با بیان اینکه پزشکان در تمام لایه‌های حاکمیت نفوذ دارند، گفت: آنها در دولت به شکلی حاکم هستند و وزارت بهداشت و درمان در دستشان است. وزارت بهداشت و درمان عملاً طرح نوین خودگردان بیمارستان‌ها را که از سال ۷۴ شروع شد تا سال ۹۳ که قاضی‌زاده آن را به مجلس برد، حمایت کردند. تمام پولی که به نظام سلامت کشور تزریق می‌شود، به جیب پزشکان می‌رود.
او ادامه داد: آنها از طریق پول قدرت خود را هم افزایش دادند. در گذشته رئیس شورای عالی بیمه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود اما امروز این ریاست به وزارت بهداشت و درمان رسیده است. در بیمه نیروهای مسلح و تامین اجتماعی نیز پزشکان حضور دارند.
وی با اشاره به بحث نظام ارجاع گفت: بحث نظام ارجاع از برنامه چهارم توسعه گرفته شده است. پیشگیری و عدم القای درمان به بیمار اهمیت ویژه‌ای دارد. ممکن است مشکل یک بیمار را یک پزشک عمومی حل کند. طبق نظام ارجاع در صورتی که ضرورت زیادی وجود داشت باید بیمار به پزشک متخصص ارجاع داده شود. نظام ارجاع در برنامه چهارم توسعه آمده بود اما وزارت بهداشت در دوره وزارت آقای پزشکیان آن را اجرا نکرد. چراکه با اجرای آن عملاً دکان جراحان و متخصصان تخته می‌شود و درمان القایی که بسیار پرسود است، کم می‌شود. نظام ارجاع باعث می‌شود هزینه‌های درمان مردم کم شود. متاسفانه خیلی از قوانین حوزه سلامت توسط وزارت بهداشت و درمان اجرا نشده است. بحث نظام ارجاع و تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری ازجمله این موارد است. می‌توان گفت هزاران میلیارد پول در نظام سلامت جابه‌جا می‌شود.
نمایندگان مجلس را می‌خریدند
وی با اشاره به انحصار پزشکان در کمیسیون‌های بهداشت مجلس شورای اسلامی گفت: در بسیاری موارد کمیسیون بهداشت اجازه نمی‌دهد که بحث تحقیق و تفحص از وزارت بهداشت به اجرا دربیاید و هرگاه تذکر و سوال از وزیر بهداشت مطرح می‌شود، کمیسیون بهداشت که کمیسیون تخصصی آن است، رای به سوال از وزیر نمی‌دهد در شرایطی که در همه این مدت نظام سلامت کشور با مشکلات زیادی درگیر است. چندی پیش وزیر مورد سوال مجلس قرار گرفت، آنهم وقتی که بحران طرح تحول سلامت در میان بود و پرستاران در سال ۹۳ تجمعات زنجیره‌وار در سطح کشور ازجمله در شهرهای قم، همدان، اصفهان و ... برگزار کرده بودند اما این موضوع به جایی نرسید.
او ادامه داد: در مجلس دهم یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در بزنگاه خاصی یکباره سمت عضویت در هیئت امنای دانشگاه علوم پزشکی یکی از شهرها را گرفت. ما می‌دانیم که برخی با دادن امتیازات سعی می‌کنند نمایندگان را خریداری کنند و آنها هم رانتی را برای خودشان یا شهرشان می‌گیرند. دسته دیگر هم اگر امتیازی نمی‌گیرند، به این امید که بعدها در وزارت بهداشت و درمان پستی بگیرند، از وزارت بهداشت و درمان انتقاد نمی‌کنند. درحالیکه نمایندگان کمیسیون بهداشت باید شامل کسانی باشند که به مشکلات نظام سلامت توجه کنند، به دنبال کاهش هزینه‌های درمان و افزایش و عادلانه‌سازی حقوق کادر درمانی باشند که همواره مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند.
وی تصریح کرد: در دوره گذشته مجلس شورای اسلامی دو نفر پزشک عضو هیئت رئیسه مجلس بودند. در مجلس یازدهم هم یک پزشک که از قضا دست راست رئیس مجلس و نماینده مشهد هم هست، قصد دارد رئیس کمیسیون اجتماعی شود. حال آنکه همه می‌دانیم این کمیسیون برای منافع پرستاران، کارگران و ... چه اهمیتی دارد.
شریفی مقدم خاطرنشان کرد: این تعارض منافع در دنیا در این حد نیست. متاسفانه در کشور ما مردم در نظام سلامت در حاشیه هستند. حرف اول را پول و قدرت می‌زند حال آنکه کسانی که قانونگذاری می‌کنند نباید برای گروه و منفعت خودشان تصمیم بگیرند. در این سال‌ها بسیاری از افرادی که پایشان به مجلس شورای اسلامی بازشده، کسانی هستند که از طریق تبعیض در دریافتی نظام سلامت به نان و نوایی رسیده‌اند، رئیس و معاون بیمارستان و دانشگاه شده‌اند و در وزارت بهداشت سمت گرفته‌اند.
