مساله کودک کار

روز جهانی مبارزه با کار کودکان بهانه‌ای است است تا جامعه جهانی را نسبت به خطراتی آگاه کند که کار کودکان می‌تواند بر روح و جسم آنها باقی بگذارد. پدیده کار کودک از بعد زمانی، پدیده ای تاریخی و از حیث گستره پدیده‌ای جهانی است و مختص جوامع در حال توسعه نیز نمی‌باشد بلکه همه جوامع با سطوحی از آن دست و پنجه نرم می‌کنند. از حیث نظری پدیده کار کودکان پدیده‌ای اجتماعی، چند وجهی، چند سببی و با ماهیتی پیچیده است.

حتما باید سیاست‌های حمایتی از کودکان کار را با جدیت تدوین و اجرا کرد (که سازمان بهزیستی کشور در این خصوص اقدامات متعددی را در حال اجرا دارد) چرا که این کودکان در معرض آسیب‌های جدی تری هستند، اما نباید فراموش کرد که مهمترین اقدام برای مقابله با کارکودک این است که ماشین تولید کننده کار کودک متوقف شود. عواملی نظیر: فقر، خشونت، آسیب‌های خانواده، مهاجرت، شهرنشینی و بحران‌های اقتصادی.

تفاهم نظری و هماهنگی اجرایی دو عامل کلیدی برای موفقیت سیاست‌های معطوف به کنترل و کاهش کودکان کار هستند که باید اذعان کنیم در هردوی این موارد نیازمند هماهنگى‌ها وتلاش‌هاى جدی‌تری از سوى همه قواست . باید همه دستگاه‌های مسئول با رویکردی واحد و متفاهم با پدیده کارکودکان روبرو شوند . نباید کودکان کار را تنها یک تهدید براى جامعه تلقی کرد بلکه باید این کودکان را بعنوان انسانهایى که داراى حقوق مسلم شهروندی تضییع شده هستند و حق شهروندی آنها مورد تعرض قرار گرفته است به آنها نگریست. رویکرد عائله محوری به آسیب دیدگان اجتماعی که کودکان کار یکی از مصادیق آنها هستند باید در تمام در دستگاه‌ها و نهادهای مسئول نهادینه شود. در کنار ایجاد تقویت و تجهیز ساختارهای حمایتی آموزشی، پرورشی، مشاوره‌ای و پرهیز از موازی کاری و برخورد قهری باید با ارتقای عملکرد نهادهای نظارتی و امنیتی مبارزه با آن دسته از باندهایی که کار کودکان را دستاویز منافع خود قرار داده‌اند نیز برخورد شود.

کودکان حق دارند از استانداردهای مطلوب زندگی برخوردار باشند و لذا سرمایه‌گذاری برای توسعه جامعه به این معنی است که بر روی مهمترین سرمایه آن یعنی سرمایه انسانی و به گونه‌ای بسیار ویژه بر روی کودکان سرمایه گذارى کنیم .

همواره تاکید کرده‌ام، که صدای رساى فقرا و گروه‌های خاموش خواهم بود. اشاره کردم که هم گوش شنوا و هم شنونده همراه و همدل برای اقشار آسیب پذیر و فقرا خواهم بود. همراه با آنها و با گفتگو و شنود با این عزیزان مسایل و مشکلات آنها را احصاء و پیگیری خواهم کرد. در همین چارچوب هم بود که همزمان با روزجهانی کار کودک با کودکان کاری که در مرکز نگهدارى کودکان کار یاسر بهزیستی زندگی می‌کنند دیدار و گفت و گو کردم. ویژگى خاصى که پدیده کار کودک در ایران را از سایر کشور‌ها جدا می‌کند اینست که در قرنطینه اولیه در مراکز کودکان کار در مى یابیم که بیش از پنجاه درصد ( برخی آمارها تا هفتاد درصد را بیان می‌کند ) آنها را کودکان کار از کشورهاى افغانستان عراق پاکستان بنگلادش و حتى برخى کشورهاى دور دست بخود اختصاص می‌دهد هر چند توجه به حقوق کودکان ملیت نمى‌شناسد و یک تعهد در جامعه بشرى است، اما حضور کودکان کار از حدود پانزده کشور جهان در ایران بر پیچیدگى و در نتیجه ضرورت اتخاذ راه‌هاى متنوع براى مقابله با این پدیده مى‌افزاید. همکارى وزارت کشور و خارجه در باره کودکان کار مهاجر به عنوان یک پدیده جانبى مهم در دستور کار و برنامه عملیاتى ما است .

گفت و شنودها با گروه‌های آسیب پذیر، با فعالین مدنی و با NGO‌های مرتبط ادامه خواهد داشت، چرا که دوره سیاست گذاری آمرانه به پایان رسیده است و باید برای حل مسائل و آسیب‌های اجتماعی سیاست گذاری مشارکتی داشته باشیم. بیان این مطالب بویژه با این هدف می‌باشد که رویکرد وزیر تعاون کارورفاه اجتماعی در مواجه با مسائل اجتماعی صریح و شفاف در حوزه عمومی‌بیان شود. حضور و همراهی فعالان حقوق کودکان ، نخبگان و پژوهش گران در کنار سیاستمداران، فعالیت به دور از حاشیه نهادهای مدنی، آگاهی بخشی به جامعه توسط نهادهای مدنی، تلاش خیریه‌ها و آگاهی بخشی به جامعه در کنار انسجام و هماهنگی نهادهای مسئول می‌تواند مسیری روشن برای مقابله با کارکودک را تضمین کند.

نکته آخر اینکه ما وظیفه داریم شرایطی فراهم کنیم که کودکان به جای کار در محیط‌های نامناسب به سمت تحقق رویاهایشان گام بردارند.