مشاور حفاظت فنی مرکز تحقیقات وزرات کار:
عوامل بروز حادثه اصفهان در اغلب پروژه‌های بزرگ ساختمانی موجود است
«امروزه در ایران در اکثر پروژه‌های ساختمانی از بالابرهایی استفاده می‌کنند که با استانداردهای مورد اشاره هیچ تناسبی ندارد و قابل استفاده برای جابجایی افراد نیست.»
یازده روز پس از کشته شدن هشت کارگر ساختمانی در اصفهان در حالیکه هنوز گزارش‌های رسمی در خصوص دلایل سقوط بالابر حمل بار در اصفهان ارائه نشده است یک کار‌شناس حفاظت فنی و خدمات ایمنی در گفتگویی با ایلنا به تشریح مواردی پرداخت که باید در پروژه‌های ساختمانی در خصوص استفاده از آسانسورهای استاندارد مورد توجه ویژه قرار گیرد. به گفتهٔ این کار‌شناس ایمنی، خطر استفاده از آسانسورهای غیراستاندارد در کمین بسیاری از پروژه‌های ساختمانی است که از آسانسورهای غیر استاندارد استفاده می‌کنند.
«غلامرضا غفوری» مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی مرکز تحقیقات وزرات کار با اشاره به انواع آسانسورهای مورد استفاده در پروژه‌های در حال ساخت و میزان حفاظت و ایمنی این آسانسور‌ها با بیان این مطلب که «در بسیاری از پروژه‌های درحال ساخت، از بالابرهای استاندارد استفاده نمی‌شود» گفت: آسانسورهایی که برای پروژه‌های با زیربنای زیاد استفاده می‌شود باید آسانسورهای دنده شانه‌ای باشد که بسیار ایمن است و دارای سیستم ایمنی ثانویه است و می‌توان از این آسانسور‌ها در هر ارتفاعی برای پروژهای ساختمانی استفاده کرد.
غلامرضا غفوری در ارتباط با قابلیت‌های این آسانسور‌ها که دارای استاندارد بین المللی هستند گفت: این آسانسور‌ها قابلیت اضافه کردن ارتفاع به ریل آسانسور و مهارکردن به سازهٔ اصلی را دارند و از این نظر برای ارتفاعات ۴۰ تا ۵۰ طبقه‌ای هم کاربرد دارد.از این آسانسور‌ها برای حمل و نقل افراد در ارتفاعات بالا هم می‌توان استفاده کرد.
به گفتهٔ وی امروزه در ایران در اکثر پروژه‌های ساختمانی از بالابرهایی استفاده می‌کنند که با استانداردهای مورد اشاره هیچ تناسبی ندارد و قابل استفاده برای جابجایی افراد نیست.
مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی وزارت کار در خصوص آسانسورهای استاندارد برای استفاده در پروژه های ساختمانی گفت: آسانسورهای قابل استفاده برای پروژه‌های ساختمانی که بالا‌ترین سطح ایمنی را به لحاظ استانداردهای بین المللی دارند، آسانسورهای دنده شانه‌ای است که به دلیل قیمت بالایی که دارند اکثر کارفرما‌ها از آن استفاده نمی‌کنند. آسانسورهای دنده شانه‌ای در پروژه‌های در حال ساخت از لحاظ استانداردهای حفاظت و ایمنی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هم قابلیت حمل و نقل بار و مصالح ساختمانی را دارند و هم می‌توانند نیروی انسانی را جابه جا کنند.
وی ادامه داد: این آسانسور‌ها به دلیل قیمت بالایی که دارند (حدود ۱۰۰ میلیون تومان) در پروژه‌های ساختمانی استفاده نمی‌شوند و در بسیاری مواقع می‌بینیم که کارفرما‌ها با یک پنجم یا یک ششم این مبلغ بالابرهای غیراستاندارد را در پروژه‌های ساختمانی خود استفاده می‌کنند.
غفوری در ارتباط با مشخصات اینگونه آسانسور‌ها گفت: آسانسورهای دنده شانه‌ای قابلیت نصب روی پروژه‌های مختلف را دارد. روی نمای ساختمان کار می‌شود باید متصدی مخصوص آموزش دیده داشته باشد و تابلو راهنما و ظرفیت حمل مجاز و تاریخ آخرین بازرسی باید روی آن درج شده باشد و استفاده از آن بدون متصدی مربوطه ممنوع است. متصدی آسانسور تنها مسولیت اپراتوری آسانسور را دارد و نباید همزمان کار دیگری هم انجام دهد. زمانی که باد و طوفان شدید است نباید کار کند و بالای ظرفیت به هیچ وجه نباید بارگیری انجام دهد.
این کار‌شناس ایمنی تاکید کرد: حوادثی از جنس حادثه‌ای که در اصفهان رخ داد در کمین بسیاری از پروژه‌های ساختمانی است که از لحاظ ایمنی در شرایط مطلوبی قرار ندارند.
غفوری در ادامه به ذکر مواردی پرداخت که می‌تواند ریسک وقوع حادثه در پروژه‌های در حال ساخت را بیشتر کند. وی گفت: مسئلهٔ دیگری که قابل توجه است و می‌تواند هشداردهنده باشد در ارتباط با ظرفیت‌هایی است که روی این آسانسور‌ها درج می‌کنند. ظرفیت‌هایی که روی این آسانسورهای غیراستاندارد درج می‌شودبالا‌تر از حدی است که این گونه آسانسور‌ها قادر به تحمل آن باشند. کابینهای این آسانسور‌ها از لحاظ ابعاد بزرگ است به همین دلیل به صورت کاملا غیرواقعی ظرفیت‌های این آسانسور‌ها را بالای ۲ تن وزن اعلام می‌کنند که به هیچ وجه ایمن نیست.
این کار‌شناس ایمنی ابعاد حادثهٔ اصفهان را وسیع دانست و گفت: وقتی چنین حادثه‌ای در این ابعاد رخ می‌دهد، افراد زیادی به عنوان مقصر درگیر حادثه می‌شوند. مقصرین در چنین حادثه‌ای به ترتیب صاحب کار یا کارفرما، سازنده، مهندس ناظر که می‌تواند با توجه به اختیاراتی که دارد در صورت وجود مشکل کار را متوقف کند و پس از مهندس ناظر، مسول ایمنی است که به عنوان آخرین نفر مسول تایید استاندار بودن آسانسور است.
به گفتهٔ وی، مسولین ایمنی چون در الویت چهارم قرار دارند، اختیارات محدودی برای اعمال نفوذ و تاثیرگذاری بر روند کار دارند. یعنی اگر موردی را هم ببیند نمی‌تواند گزارش کند و بر روند پروژه اثرگذار باشد یا کار را متوقف کند.
غفوری همچنین به مواردی در خصوص استانداردسازی تجهیزات مورد استفاده در پروژه‌های در حال ساخت اشاره کرد و گفت: در برخی از موارد ما مجبوریم به استانداردهای بین المللی استفاده از دستگاه‌ها رجوع کنیم. مثلا در همین بحث استفاده از آسانسورهای دنده شانه‌ای ما استاندارد ملی نداریم. در استانداردهای ملی آسانسور، استاندارد (۶۳۰۳) وجود دارد که قسمت اول آن مربوط به آسانسورهای برقی و کششی است و قسمت دوم آن مربوط به آسانسورهای هیدرولیک است و به صراحت در اینجا آمده که مشمول آسانسورهای دنده شانه‌ای نمی‌شود. منظور من این است که در قوانینی که در این خصوص در نظام مهندسی به صورت ملی داریم، برخی از موارد ذکر نشده و کلیات بیان شده است یعنی فقط گفته شده «سالم و متناسب» باشد. به گفتهٔ این کار‌شناس ایمنی، از کلمهٔ «متناسب» به هر شکلی می‌توان بهره برداری کرد و نتیجهٔ آن همین حوادث است که شاهدش هستیم.
مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی وزارت کار، لزوم بازرسی‌های مستمر را یکی از راههای اصلی تایید ایمنی آسانسور‌ها دانست و گفت: بازرسی‌های کار باید مطابق استاندارد انجام شود. برای این کار قبل از استفاده از آسانسور باید بازرسی انجام شود و گواهینامه سلامت دریافت شده باشد. از طرفی هر زمان که ارتفاع افزایش پیدا کرد باید نسبت به گرفتن گواهینامه تایید سلامت از سازمانهای بازرسی مثل سازمان استاندارد یا و بازرسی وزارت کار اقدام شود.
نکاتی که این کار‌شناس ایمنی مطرح کرد در مجموع مشکل اصلی بسیاری از کارگاههای ساختمانی است که زیربنای زیادی دارند و دارای ارتفاع بالا و تعداد واحدهای زیاد هستند.
به گفتهٔ وی وقتی ارتفاع بالای ۱۸متر می‌رود، ایمنی آن از نوع خاص است و مسول پروژه نباید با سیستم سنتی کار را ادامه دهد. این کار‌شناس ایمنی تاکید کرد در حادثهٔ اصفهان با توجه به اینکه سقوط آسانسور از طبقهٔ نهم صورت گرفته قطعا باید از این آسانسور دنده شانه‌ای استفاده می‌شده است.
