ایلنا گزارش می‌دهد؛
برخورد با اعتراض پرستاران/ پرستاران در بسیاری از کشورها درآمد چند هزار دلاری دارند
تجمع پرستاران به شیوه‌های مختلف خاموش می‌شود؛ آنچه امروز پرستاران را گرفتار کرده، تعارض منافع است. بخشی از پرستارانی که همچنان در بیمارستان‌ها مانده‌اند و اعتراض می‌کنند، در واقع نیروهای باقیمانده‌ای هستند که هنوز دل‌بسته اصلاح امورند. بسیاری از پرستاران مهاجرت کرده، ترک شغل کرده یا تغییر مسیر داده‌اند و عملاً امیدی به اصلاح ندارند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در هفته‌ای که گذشت، پرستاران مشهد سه روز متوالی در بیمارستان‌های قائم (عج)، امام رضا (ع) و کودکان اکبر در اعتراض به معوقات مزدی، ناعادلانه بودنِ دستمزد، کارانه‌های ناچیز، اضافه‌کار اجباری، فشار کار بالا، اختلاف شدیدِ پرداخت بین گروه‌های درمانی و عدم اجرای صحیح قانون تعرفه‌گذاری، تجمعاتی برگزار کردند.
پرستاران مدتهاست به اوضاع شغلی ناعادلانه معترض هستند. آن‌ها می‌گویند فشارِ کار بالاست و مزد، بسیار ناچیز است. سال گذشته نیز پرستاران در اعتراض به این فشار حداکثریِ و مزدِ حداقلی تجمعاتی در استان‌های مختلف برگزار کردند، که افزایشِ رقم اضافه‌کار اجباری از نتایجِ ملموس آن اعتراضات بود. نتیجه‌ای که چندان رضایت بخش نبود؛ افزایش رقم اضافه‌کار اجباری تأثیرِ چندانی روی درآمد پرستاران نگذاشت.
امروز مشکلات اساسیِ پرستاران همچنان به قوت خود باقیست و آن‌ها هر چند وقت یکبار در اعتراض به این وضعیت تجمع می‌کنند. پرستاران معترض اما هر بار با مجازات‌هایی چون تبعید، انفصال چند ماهه از خدمت و احضار به هیئت تخلفات مواجه می‌شوند.
براساس اطلاعات دریافتی، حالا در مشهد و در پیِ اعتراضات سه روزه، با برخی از پرستاران برخورد شده؛ موضوعی که رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز تلویحاً آن را تائید کرده است. شبستری به تازگی در یک نشست خبری با اشاره به لزوم برخورد با برخی از پرستارانِ معترض گفته: «در همه جهان پرستارانی که ترک شیفت انجام می‌دهند مجرم شناخته می‌شوند. ما با پرستارانی که باعث شدند بیماران پشت درب بمانند نمی‌توانیم عادی برخورد کنیم. کسانی که بیماران را رها کردند و دست به اعتصاب زدند نه تنها با آن‌ها بلکه با مسئول شیفت و مسئول بیمارستان نیز برخورد می‌کنیم.»
مقایسه‌ی پرستارانِ ایران با پرستارانِ کشورهای دیگر، در حالی مطرح می‌شود که به گفته‌ی فعالان این حوزه، وضعیتِ این گروه در ایران به قدری نامطلوب است که جمعیت قابل توجهی از پرستاران یا مهاجرت می‌کنند، یا شغل خود را ترک می‌کنند و به سراغ شغل دیگری می‌روند و یا اینکه برای همیشه خانه‌نشین می‌شوند. از قضا پرستارانی که دست به تجمع می‌زنند، پرستارانی هستند که همچنان به بهبود اوضاع امیدوارند. گویا همین صدای امیدوار هم تحمل نمی‌شود....
تداومِ برخورد با پرستاران این‌بار در مشهد
در همین رابطه، محمد شریفی مقدم، دبیر کل خانه پرستار، در گفتگو با «ایلنا» با اشاره به بازداشت و برخورد با برخی پرستاران در مشهد می‌گوید: بعد از تجمعات یک پرستار را بازداشت کردند و به برخی دیگر گفته‌اند سر کار نیایید؛ یعنی حالتی از تعلیق ایجاد کرده‌اند. به جای حل اصل مسئله، با این برخوردها مشکل پابرجا باقی می‌ماند.
دبیر کل خانه پرستار ادامه می‌دهد: این مشکلات خود را در ترک شغل، مهاجرت و بی‌انگیزگیِ پرستاران نشان می‌دهد. اگر نگران بیماران هستند، چرا مسئله را به شکل اساسی حل نمی‌کنند؟ اگر سلامت مردم برای مسئولان مهم است، باید از پرستاران که اصلی‌ترین نیروهای سلامت کشورند حمایت کنند. بیش از ۹۰ درصد پرستاران کشور از شرایط شغلی خود ناراضی‌اند و این اعتراض‌ها نتیجه همین نارضایتی است.
شریفی مقدم می‌گوید: کاش نهادهای نظارتی به جای برخورد با پرستار، به موضوع حیف‌ومیل‌ها در دانشگاه‌ها رسیدگی می‌کردند؛ چند وقت پیش گزارشِ یک حیف و میل هزار و ۵۰۰ میلیاردی در دانشگاه علوم پزشکی ایران قرائت شد. چرا به این مسائل ورود نمی‌کنند؟!
دبیر کل خانه پرستار ادامه می‌دهد: برخوردهای فعلی با پرستاران نماد یک تبعیض ساختاری است؛ تبعیضی که صرفاً به مباحث پرداختی محدود نمی‌شود و در تمامی سطوح دیده می‌شود. اگر قرار باشد با تخلفات طبق قانون برخورد شود، پرسش ما این است که چرا با دیگر مواردی از ترک فعل‌های گسترده‌تر برخورد نمی‌شود؟ برای نمونه در بسیاری از بیمارستان‌ها، حضور جراحان در ساعات اداری بسیار محدود است و در عمل بخش زیادی از کار جراحی بیماران که کار بسیار حساسی‌ست، توسط رزیدنت‌ها انجام می‌شود؛ آیا این ترک وظیفه نیست؟
شریفی مقدم می‌گوید: باید بررسی شود آیا در دانشگاه‌های علوم پزشکی اختلاف چندصد میلیونی در پرداخت‌ها واقعاً وجود دارد یا نه؟ در کشوری که مسئولان دم از عدالت می‌زنند، مگر می‌شود کارانه یک نفر ۸۰ تا ۱۰۰ برابرِ کارانه‌ی دیگری باشد؟ مسئولان به‌جای پیگیریِ این مسائل و نظارت بر عملکردِ مدیران دانشگاه، پشت آن‌ها می‌ایستند و پرستاران را توبیخ می‌کنند! این وضعیت نتیجه‌ای جز تشدید نارضایتی نخواهد داشت.
سیاستهایی برای تداومِ یک وضعیت بحرانی
تشدید نارضایتی یعنی تداومِ وضعیت موجود و خروج موج‌های متناوب پرستاران از بیمارستان‌ها. یعنی تداومِ وضعیتی که در آن سهمیه آزمون استخدامی در شهرهای بزرگ خالی می‌ماند چون کمتر پرستاری حاضر به کار در شرایطِ سختِ بیمارستان‌های ایران با حقوق ناچیز می‌شود. تدوام این وضعیت یعنی وخیم‌تر شدن اوضاع، کمتر شدنِ نیروهای باسابقه و سپردن کار به دست نیروهای طرحی.
شریفی مقدم می‌گوید: به جای اینکه به اعتراضات پرستاران رسیدگی شود، راه‌حل‌هایی برای خاموش کردنِ صدای اعتراض پرستاران اجرا می‌کنند. یکی از راه‌ها زیاد کردنِ تعداد پرستاران طرحی است. با افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها سالانه حدود ۱۸ هزار پرستار تربیت می‌شود که همه باید دو سال طرح بگذرانند. این جمعیت ۴۰ تا ۵۰ هزار نفری موقتاً سکوت می‌کنند. پرستاران شرکتی نیز به‌دلیل شرایط کاری‌شان کمتر اعتراض دارند. اما پرستاران رسمی که اعتراض می‌کنند با برخورد مواجه می‌شوند و نتیجه آن بی‌تفاوتی و بی‌انگیزگی است.
وی ادامه می‌دهد: این بی‌تفاوتی حاصل فشارهای سنگین کاری و نادیده گرفته شدن است. امروز نارضایتی جامعه پرستاری از مرزهای متعارف عبور کرده است. بخشی از پرستارانی که همچنان در بیمارستان‌ها مانده‌اند و اعتراض می‌کنند، در واقع نیروهای باقیمانده‌ای هستند که هنوز دل‌بسته اصلاح امورند. بسیاری از پرستاران مهاجرت کرده، ترک شغل کرده یا تغییر مسیر داده‌اند و عملاً امیدی به اصلاح ندارند.
شریفی مقدم می‌گوید: این شرایط برای وضعیتِ پرستاریِ کشور، نشانه‌های یک بحران است، زیرا پرستار باید تمرکزش بر بیمار باشد، اما اکنون با هزار نگرانی ذهنی مواجه است. من در تجربه‌های شخصی نیز دیده‌ام که در برخی بیمارستان‌ها شرایط به شدت نامناسب است؛ احساس امنیت یا نظم درمانی وجود ندارد و این حاصلِ همین سیاستهایی است که در قبالِ پرستاران در پیش گرفته‌اند.
دبیر کل خانه پرستار می‌گوید: آنچه امروز پرستاران را گرفتار کرده، تعارض منافع است. گروهی که سلطه و قدرت در اختیار دارند، فشار بر پرستاران وارد می‌کنند و تصور می‌کنند با ساکت کردن پرستاران، مشکل نیز خاموش می‌شود؛ در حالی که مشکل مانند زخمی چرکین باقی می‌ماند و اگر تخلیه نشود، کل سیستم را دربر می‌گیرد.
شریفی مقدم با تاکید بر اینکه امروز مردم از مراقبت ایمن محروم شده‌اند می‌گوید: به جای رسیدگی به عوامل اصلی ایجاد نارضایتی، صورت‌مسئله را پاک می‌کنند. درحالی‌که اگر واقعاً قرار باشد با تخلفات وفق قانون برخورد شود، باید از سطح مدیریت‌ها آغاز شود، نه از نیرویی که بار اصلی ارائه خدمات درمانی را بر دوش دارد.
وضعیت پرستاران در ایران قابل مقایسه با کشورهای دیگر نیست
به صحبت‌هایِ رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد برمی‌گردیم؛ او می‌گوید مطابق معیارهای جهان، پرستاری که ترک شیفت کرده مجرم است و باید با او برخورد شود. اما نمی‌گوید در جهان، پرستاران چقدر حقوق می‌گیرند و اختلافِ دستمزدشان با سایر گروه‌های درمانی چقدر است!
دبیر کل خانه پرستار می‌گوید: در بسیاری از کشورهای دنیا، حق اعتراض و تجمع صنفی برای پرستاران به رسمیت شناخته شده است و در عین حال، شرایط کاری و پرداختی آنان نیز قابل مقایسه با شرایط موجود در کشور ما نیست. پرستاران در بسیاری از کشورهای دنیا، درآمد چند هزار دلاری دارد، طبیعی است که قیاس شرایط بدون ارائه شفافیت کافی معتبر نخواهد بود.
شریفی مقدم تأکید می‌کند که طرح چنین موضوعاتی از زبان رئیس دانشگاه، منحرف کردنِ افکار عمومی از موضوعات و مسائل اصلی است.
اوضاع معیشت پرستاران وخیم است؛ تلاش آن‌ها برای اجرای قوانینی که دستمزدشان را اندکی مطابق با سبد هزینههای زندگی افزایش دهد به نتیجه نرسیده است. آن‌ها ساعت‌های طولانی با فشار کار بالا و حقوق اندک کار می‌کنند. تداوم چنین وضعیتی از آن جهت که انگیزه و تواناییِ پرستاران را برای مراقبت از بیمار کاهش می‌دهد، به ضرر بیماران تمام می‌شود. با این اوصاف، نادیده گرفتنِ مطالبات پرستاران و خاموش کردنِ صدای اعتراضِ آن‌ها بیشترین آسیب را به بیماران می‌زند؛ برخورد با پرستاران معترض راه حل نیست!
گزارش: زهرا معرفت
