ایجاد بیش از یک میلیون شغل در سال گذشته/ معاون وزیر کار: از پایداری مشاغل غیررسمی ایجاد شده اطلاع دقیقی نداریم

به گزارش خبرنگار ایلنا، سید مالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی، در نشست خبری  در رابطه با آمار مربوط به بازار کار گفت: بررسی‌های ما نشان می‌دهد که در حدود ۱۵ سال گذشته، نرخ رشد اشتغال در حدود ۲.۲ تا ۲.۳ درصد بوده است که این رقم با در نظر گرفتنِ فعالیتهای نفتی، در نظر گرفته شده است. یعنی ما در این مدت سلانه  متوسط حدود ۳۸۴ هزار شغل ایجاد کرده‌ایم. اما بر اساس قوانین، هدف ما ایجاد یک میلیون شغل خالص است که برای دستیابی به آن نیازمند رشد اقتصادی حداقل ۸ درصدی هستیم. با رشد اقتصادی ۳درصد نمی‌توانیم به ایجاد یک میلیون شغل پایدار در سال امیدوار باشیم. 

وی گفت: اگر چه ما با یک سال نمی‌توانیم به بررسی دقیق وضعیتِ بازار کار بپردازیم اما اگر بخواهم آمار سال گذشته را دقیق‌تر بیان کنم، حدود ۷۲۰ هزار نفر بیمه شده جدید به طور خالص وارد بازار کار شده‌اند. علاوه بر این، حدود ۴۰۰ هزار فقره تسهیلات اشتغال داده‌ایم که با لحاظ بعد اشتغال ۱.۲ این تعداد به حدود ۵۰۰ هزار نفر می‌رسد. بنابراین، مجموع افرادی که سال گذشته به بازار کار وارد شده‌اند، رسمی و غیررسمی، حدود یک میلیون و سیصد هزار نفر بوده است. اینکه پایداری این اشتغال چقدر است ما در مورد آن ۵۰۰هزار مورد نمی‌توانیم صحبت کنیم. ببینید درست است که یک میلیون فرصت شغلی ایجاد شده اما نمی‌توانیم دوام آن را سنجش کنیم. 

معاون وزیر کار گفت: در برنامه هفتم توسعه، بر اشتغال‌های خرد و خانگی تاکید شده است که به دلیل شرایط خاص اقتصادی کشور و کاهش سرمایه‌گذاری‌های کلان، این نوع اشتغال‌ها به اجبار و ضرورت تبدیل شده‌اند. همچنین  قانون برنامه بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی تاکید دارد.

وی بیان کرد: ما از بهمن ماه سال گذشته برنامه‌ای فشرده را آغاز کرده‌ایم که شامل همکاری با دستگاه‌های تخصصی، نهادهای حمایتی و استانداری‌ها برای شناسایی و حمایت از کسب‌وکارهای خرد و کوچک است. تاکنون حدود ۸۵۱ هزار فرصت شغلی در این بخش‌ها شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف ما این است که با دسترسی به اطلاعات دقیق و به‌روز، فرصت‌های کسب‌وکار در سطوح شهرستانی و استانی فراهم شود تا کارآفرینان و علاقه‌مندان به خوداشتغالی بتوانند بر اساس نیازهای محلی اقدام کنند. 

حسینی گفت: در حال حاضر به چالش‌هایی مانند ایجاد کسب‌وکارهای غیرمنطبق با شرایط منطقه‌ای و مازاد تولید توجه شده و برای آن برنامه‌ریزی‌های لازم در دست اجرا است. اطلس کسب و کار تصویر روشنی از راه‌اندازی کسب و کار برای بنگاه‌های زیر ۲۰ نفر می‌دهد و ما سعی می‌کنیم در ۱۴۰۵ این اطلس را دقیق‌تر کنیم. 

معاون وزیر کار گفت: پروژه‌ای را از سال ۱۴۰۱ آغاز کردیم که شامل پایش و تحلیل داده‌های مربوط به تسهیلات اعطایی در حوزه اشتغال در سه سال گذشته است. در این پروژه، کسب اطلاعات دقیق کسب‌وکارها از جمله رسته شغلی و محل جغرافیایی آن‌ها هدفگذاری شده است. تا کنون پایش مناسبی برای بررسی تداوم و پایداری این کسب‌وکارها انجام نشده بود. اکنون ما داده‌کاوی مناسبی را شروع کرده‌ایم تا بتوانیم پاسخ دهیم که کدام کسب‌وکارها در کدام مناطق جغرافیایی و با چه مشخصاتی پایداری بیشتری دارند. این اطلاعات به ما کمک می‌کند که برنامه‌ریزی دقیق‌تر و جهت‌دهی بهتری برای تداوم وضعیت اشتغال در سال‌های آینده داشته باشیم. 

وی بیان کرد: در زمینه مشاغل خانگی هم آمار خوبی داریم. از سال ۱۳۹۰ تاکنون بیش از دو میلیون مجوز مشاغل خانگی صادر شده است. در سال ۱۴۰۳، حدود ۳هزار و ۱۹۷میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کردیم و بالغ بر ۱۵۷ هزار نفر از این طریق به بازار کار اضافه شده‌اند. هرچند سهم رسمی مشاغل خانگی پایین است، اما به نظر می‌رسد سهم غیررسمی آن قابل توجه است. 

حسینی گفت: درباره تسهیلات اشتغال باید عرض کنم که با وجود تلاش‌های زیاد، نرخ پرداخت تسهیلات توسط نظام بانکی هنوز به سطح مطلوب نرسیده است. سال گذشته متوسط پرداخت تسهیلات تنها حدود ۶۳ درصد بود که این رقم در دو سال گذشته نیز تقریبا ثابت مانده است. با توجه به تورم و کاهش ارزش پول، این وضعیت موجب کاهش واقعی قدرت منابع پرداخت شده است. 

وی گفت: البته منابع تکلیفی نظام بانکی یعنی منابعی که از طریق سپرده‌گذاری‌های قرض‌الحسنه مردم دریافت می‌شود، کفاف مطالباتی که ایجاد شده را نمی‌دهد. یعنی منابع موجود برای فرزندآوری، تحصیلات، اشتغال و تسهیلات ازدواج کافی نیست و تقاضا بیش از دو تا دو و نیم برابر منابع است. به همین دلیل است که صف‌های انتظار طولانی شده‌اند و واقعاً باید چاره‌ای جدی برای این موضوع اندیشید. 

حسینی گفت: در این مدت مثلا تسهیلات ازدواج به‌صورت قابل توجهی افزایش یافت اما سقف تسهیلات قرض‌الحسنه تکلیفی که ما درخواست دادیم و حدود ۱۵۰ میلیون تومان بوده در دو تا سه سال اخیر تغییر نکرده است. در حالی که مطالبه یک میلیون شغل خالص از ما می‌شود، این واقعیت‌ها باید همزمان دیده شود. 

وی گفت: در زمینه مشاغل خانگی نیز، سال گذشته از پنج هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده، کمتر از سه هزار و دویست میلیارد تومان پرداخت شد که این مبلغ هنوز ناکافی است. سقف ۱۵۰ میلیون تومان برای راه‌اندازی کسب‌وکار بسیار کم است؛ اما ما تلاش داریم این منابع را در زنجیره‌های پشتیبانی و نظام بانکی بهینه کنیم تا از هدررفت آن جلوگیری شود. 

معاون وزیر کار بیان کرد: به رغم درک شرایط بانک‌ها، تاکید می‌کنم تسهیلات اشتغال خانگی مظلوم واقع شده است؛ مشاغل خانگی فاقد حمایت و دیده‌بانی لازم هستند. ما بیشتر متولی کسب‌وکارهای خرد و کوچک هستیم و امیدواریم نگاه به این بخش‌ها در نظام بانکی و سایر حوزه‌ها تغییر کند. 

وی در رابطه با آمار اشتغال فارغ‌التحصیلان گفت: در بحث آمار بیکاری فارغ‌التحصیلان، روند کاهشی اندکی دیده می‌شود اما هنوز محسوس نیست. لازم است تاکید کنم که بازار کار برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های عمومی بسیار محدود است و این موضوع باید به صورت جدی بررسی  شود. در گذشته سیاست‌هایی برای توسعه ظرفیت‌های آموزش عالی در قالب به تاخیر انداختن موج ورود نیروی کار انجام شده، اما اکنون شاهد هستیم که بسیاری از فارغ‌التحصیلان در رشته‌هایی تحصیل کرده‌اند که بازار کار مناسبی برای آن‌ها وجود ندارد. 

حسینی ادامه داد: بنابراین، پیشنهاد می‌کنم برنامه‌ریزی جدی در نظام فنی و حرفه‌ای و همکاری موثر با دانشگاه‌ها انجام شود تا ورودی‌های جدید با مهارت‌های مورد نیاز بازار کار تطبیق داشته باشند. این مسئله نیازمند فرهنگ‌سازی و همکاری همه‌جانبه است. 

وی در رابطه با برنامه‌های دیگر این معاونت گفت: در گذشته، سیاست‌های یارانه دستمزد و بیمه برای استخدام فارغ‌التحصیلان و افراد خاص اجرا شده است که تجربه موفقی بوده و بر اساس نمونه‌گیری‌ها، حدود ۵۴ درصد از افرادی که در طرح کارورزی شرکت کرده‌اند، در بنگاه‌های مربوطه ماندگار شده‌اند. ما در شورای عالی اشتغال مصوبه‌ای داشتیم که این طرح را به‌روزرسانی کرده و بهبود دهد تا حمایت از کارورزان و بنگاه‌ها ادامه یابد و به تحقق اشتغال پایدار کمک کند. 

حسینی همچنین در مورد اعزام نیروی کار که از طریق کاریابی‌های در سال ۱۴۰۳ اقدام کرده‌اند گفت: یک هزار و ۵۶ نفر از طریق منابع کاریابی ما در سال ۱۴۰۳ به خارج اعزام شده‌اند. حدود یک هزار و ۴۷۴ مورد هم گواهینامه شغلی برای نیروی کار ایرانی که در خارج از کشور فعالیت می‌کنند، صادر شده است. تعاملاتی نیز با کشورهای همسایه مثل عراق و قطر آغاز شده تا از نیروی کار ایرانی در خارج حمایت شود. 

وی ادامه داد: در حوزه کاریابی‌ها که خط مقدم اتصال نیروی کار به بازار کار هستند، از ابتدای سال تا نیمه تیرماه حدود ۵۸ هزار کارجو تقاضای کار داشتند و بیش از ۵ هزار کارفرما نیز درخواست نیروی کار ثبت کرده‌اند. در این بازه، ۱۰هزار و ۲۴۰ نفر توسط کاریابی‌ها به کارفرما معرفی شده‌اند. از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا همین تیرماه نیز حدود ۱۲۹هزار و ۲۳۳ نفر در این فرآیند همرسانی شده و به بازار کار متصل شده‌اند. 

حسینی در پایان گفت: تاکید دارم که علی‌رغم چالش‌های موجود، تلاش‌ها برای بهبود شرایط بازار کار ادامه دارد و امیدواریم با همکاری دستگاه‌ها و استفاده بهتر از ظرفیت‌ها به نتایج مطلوب دست یابیم.