سیاست در برابر روح فوتبال

به گزارش ایلنا، اظهارات اخیر دونالد ترامپ درباره جام جهانی فوتبال ۲۰۲۶ بار دیگر نشان داد که چگونه سیاست می‌تواند به عرصه‌ای وارد شود که ذاتاً قرار است نماد همبستگی و شادی ملت‌ها باشد. او در سخنانی کم‌سابقه تهدید کرده است که در صورت ادامه آنچه «بی‌عدالتی و ناامنی در برخی ایالت‌ها» می‌نامد، احتمال تغییر شهرهای میزبان وجود دارد. این در حالی است که سال‌ها پیش فیفا با همکاری سه کشور امریکا، کانادا و مکزیک، ۱۶ شهر را به عنوان میزبان انتخاب کرده و این انتخاب‌ها بر اساس شاخص‌های فنی و اجرایی صورت گرفته است.

گزارش‌های رسانه‌ای نشان می‌دهد که ترامپ به‌طور مشخص مناطقی را هدف قرار داده که عمدتاً مدیریت آنها در اختیار رقیبان سیاسی‌اش قرار دارد. چنین اظهاراتی، خواه جدی باشد یا تنها یک تهدید لفظی، عملاً ورزش را به میدان رقابت حزبی می‌کشاند و با اصول اساسی فیفا مغایرت دارد. اساسنامه فیفا بر بی‌طرفی ورزش و عدم مداخله دولت‌ها در تصمیمات اجرایی تأکید می‌کند. دخالت مستقیم یک رئیس‌جمهور در تعیین یا تغییر میزبان‌ها، این بی‌طرفی را مخدوش کرده و اعتماد جهانی به روند برگزاری رقابتی چنین بزرگی را تحت فشار قرار می‌دهد.

از سوی دیگر، باید توجه داشت که شهرهای میزبان در سال‌های اخیر میلیاردها دلار برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ از ساخت و بازسازی ورزشگاه‌ها گرفته تا بهبود سیستم حمل‌ونقل و ایجاد مراکز اقامتی. هرگونه تغییر در این برنامه‌ها، نه تنها هزینه‌های مالی هنگفتی به همراه خواهد داشت بلکه بلاتکلیفی بزرگی برای میلیون‌ها هوادار فوتبال ایجاد می‌کند که بلیت‌ها و سفرهای خود را بر اساس برنامه‌ریزی فعلی رزرو کرده‌اند. به همین دلیل، کارشناسان بر این باورند که تهدیدهای ترامپ بیشتر جنبه سیاسی دارد تا اجرایی.

البته نگرانی‌های امنیتی یا اقتصادی همیشه بخشی از میزبانی یک رویداد جهانی است و طبیعی است که سیاستمداران در این باره دغدغه داشته باشند. اما مطرح کردن این مسائل در قالب تهدید و استفاده ابزاری از جام جهانی برای فشار بر رقیبان سیاسی، نه‌تنها کمکی به حل مشکلات نمی‌کند بلکه پیامدهای منفی گسترده‌ای برای اعتبار کشور میزبان در سطح بین‌المللی به دنبال خواهد داشت. فیفا و نهادهای ورزشی جهانی نیز بارها تأکید کرده‌اند که ورزش باید از نزاع‌های سیاسی دور نگه داشته شود تا بتواند نقشی سازنده در همگرایی ملت‌ها ایفا کند.

در نهایت باید گفت، جام جهانی رویدادی است که فراتر از رقابت ورزشی، فرصتی برای نمایش فرهنگ‌ها، تقویت روابط بین‌المللی و ایجاد شور و هیجان میان ملت‌ها به شمار می‌رود. اگر چنین رویدادی به ابزاری برای تسویه‌حساب‌های حزبی تبدیل شود، جوهره اصلی خود را از دست خواهد داد. بهتر است سیاستمداران به جای دامن زدن به تنش‌ها، از این فرصت برای تقویت تصویر مثبت کشور خود در جهان بهره ببرند. بی‌تردید، بزرگترین برنده چنین رویکردی نه یک حزب یا جریان سیاسی، بلکه مردم و جامعه فوتبال خواهند بود.