روابط ایران و چین؛ از جاده ابریشم تا چشم‌اندازهای نوین همکاری
سرکنسول چین در بندرعباس در یادداشتی به مناسبت هفتاد و ششمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین، با اشاره به پیوندهای تاریخی دو ملت و تعمیق مناسبات در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، تأکید کرد: چین و ایران با اتکا به اعتماد متقابل و ابتکار «یک کمربند یک راه»، ظرفیت‌های گسترده‌ای برای ارتقای همکاری‌های راهبردی در سطوح جدید پیش رو دارند.
به گزارش ایلنا از بندرعباس، نخستین روز اکتبر سال ۲۰۲۵، جمهوری خلق چین هفتاد و ششمین سالگرد تاسیس خود را جشن خواهد گرفت. ۷۶ سال قبل، تأسیس جمهوری خلق چین، خیزش مردم چین و سرآغاز دورانی جدید در تاریخ تجدید حیات ملی عظیم مردمان سرزمین چین را به نمایش گذاشت. در طول ۷۶ سال گذشته، چین با تلاش‌های بی‌وقفه، به دو معجزه توسعه سریع اقتصادی و ثبات اجتماعی بلندمدت دست یافته و ضمن به انجام رسانیدن رسالت دشوار ریشه‌کنی فقر مطلق، تبدیل شدن به دومین اقتصاد بزرگ جهان، بزرگترین تولیدکننده جهان، بزرگترین تجارت گر دنیا و بزرگترین دارنده ذخایر ارزی را محقق ساخته است. چین همواره به اندیشه توسعه مردم‌محور پایبند بوده و تلاش کرده تا اطمینان حاصل کند که ثمرات این توسعه به سود تمامی مردمانش خواهد بود، در طول ۴۰ سال گذشته چین با همین نگاه ۸۰۰ میلیون نفر را از فقر نجات داده؛ پایبندی خویش به امر توسعه با کیفیت بالا، نوآوری در عرصه‌های علمی و فناوری و توسعه سبز را به اثبات رسانیده است؛ چین همچنین توانسته با تحقق رفاه مشترک برای مردم، پیشرفت‌های بزرگی را در حوزه‌های اقتصاد دیجیتال، هوش مصنوعی، هوافضا و زیرساخت‌ها دست یابد. در حال حاضر، حزب کمونیست چین به عنوان حزبی با قدمتی به بلندای یک قرن و بیش از ۱۰۰ میلیون عضو، همچنان با پایبندی بر اصل انقلاب در خویشتن به هدایتگری داهیانه انقلاب اجتماعی عظیم در چین پرداخته و بیش از ۱.۴ میلیارد نفر از چینیان را برای پیشبرد جامع آرمان بزرگ ایجاد یک ملت قدرتمند و دستیابی به نوسازی ملی از طریق مدرنیزاسیون چینی متحد و رهبری می‌کند.
سال ۲۰۲۵ که به عنوان «سال چین» در سازمان همکاری شانگهای تعیین شده، با هشتادمین سالگرد پیروزی جنگ مقاومت مردم چین علیه تجاوز ژاپن و جنگ جهانی ضد فاشیسم و همچنین هشتادمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد مصادف شده است. رییس جمهور چین، جناب آقای شی جین‌پینگ در جریان نشست «سازمان همکاری شانگهای+» ابتکار حکمرانی جهانی را مطرح کردند و خواستار حفظ برابری کشورها در حاکمیت، رعایت حکمرانی قانون در مراودات بین‌المللی، تحقق چندجانبه‌گرایی شدند، ایشان همچنین بر رویکردهای مردم‌محور و تمرکز بر عمل‌گرایی تاکید کردند. چین همواره معتقد بوده که سرنوشت تمام کشورها به یکدیگر پیوند خورده و هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی با انواع چالش‌های پیش روی بشریت مقابله کند. چین به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، پایبندی خویش به سیاست خارجی مستقل و صلح‌آمیز را حفظ نموده و همواره از ایده حکمرانی جهانی با اتخاذ رویکردهایی چون «مشورت گسترده و مشارکت مشترک برای بهره‌مندی همگانی» حمایت خواهد نمود. بر همین مبنا چین بر لزوم ترویج تعامل با سایر کشورها برای اجرای ابتکار حکمرانی جهانی، تحقق یک ساختار حکمرانی جهانی عادلانه‌تر، منصفانه‌تر و نهایتا دست در دست یکدیگر، حرکت مشترک به سوی ایجاد جامعه بشری با سرنوشت مشترک همکاری خواهد کرد.
چین و ایران، هر دو کشورهایی کهن با تاریخ و تمدنی درخشانند. مدت ها قبل در دو هزار سال پیش از این، راه ابریشم دو کشور را به گونه ای نزدیک در کنار یکدیگر قرار داده بود. ابیات مشهور سعدی شیرازی، شاعر مشهور ایرانی که فرموده “بنی آدم اعضای یکدیگرند، که در آفرینش ز یک گوهرند” هیچ گاه از مفهوم “برابری بزرگ انسان ها زیر یک آسمان” جدا نبوده است. در سال های اخیر و تحت هدایت صحیح رهبران دو کشور، مشارکت جامع راهبردی چین و ایران به گونه ای مداوم تعمیق گشته و همکاری های دوجانبه در حوزه های سیاسی، اقتصادی، انرژی، انسانی و دیگر حوزه‌ها دستاوردهایی قابل توجه داشته است. در این سال ها روز به روز بر تعداد جوانان ایرانی که به آموختن زبان و فرهنگ چین تمایل نشان می دهند افزوده شده و همزمان ابراز تمایل و علاقه تعداد قابل توجهی از مردم چین به تاریخ، ادبیات و هنر ایرانی سیری صعودی را نشان می دهد. همچنین تعاملات دو کشور در حوزه های گردشگری، باستان شناسی،سینما، تربیت نیروی انسانی و دیگر عرصه ها به گونه ای فزاینده رو به افزایش است.
چندی قبل، جناب آقای پزشکیان، رییس جمهور ایران برای شرکت در اجلاس سازمان همکاری شانگهای و رویدادهای مرتبط با آن به چین سفر کردند و در جریان این سفر سران دو کشور در پکن دیداری دوجانبه را انجام دادند. جناب آقای شی جین‌پینگ، رییس جمهور چین در این دیدار بیان داشتند که چین همواره جایگاهی مهم برای امر توسعه مناسبات با ایران در دیپلماسی خاورمیانه ای خود قائل بوده و مایل است ضمن تداوم مناسبات دوستانه با ایران، با تعمیق اعتماد متقابل، تقویت همکاری در تمام حوزه ها از جمله تجارت، سرمایه گذاری، انرژی های پاک، ارتباط متقابل و دیگر عرصه ها را در دستور کار قرار داده و با ترویج بیش از پیش مناسبات مردمی دو طرف، دست در دست یکدیگر مشارکت جامع راهبردی چین و ایران را به شکلی با ثبات به پیش ببرد. ایشان همچنین تاکید کردند که چین اهمیتی قابل توجه برای موضع مکرر ایران در خصوص تعهدات مربوط به عدم توسعه تسلیحات هسته ای قائل بوده و ضمن احترام به حق ایران در حراست از حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و عزت ملی خود، از حقوق ایران در دستیابی به فناوری صلح آمیز هسته ای و همچنین تضمین حقوق و منافع مشروع‌اش از طریق مذاکرات سیاسی حمایت می‌نماید.
با نگاهی به آینده، می توان دریافت که اهداف توسعه‌ای چین و ایران در نوع همسویی عالی بوده و همین امر ظرفیتی عظیم را برای همکاری ها و چشم‌اندازهای گسترده در آینده مناسبات دو کشور فراهم می آورد. چین با جدیت اجماع مهم حاصل شده میان سران دو کشور را اجرایی خواهد کرد و در همین راستا ضمن تعمیق اعتماد متقابل استراتژیک دو طرف، در چارچوب ابتکار «یک کمربند یک راه»، به ارتقای همکاری های عملگرایانه دو کشور در زمینه‌هایی چون توسعه زیرساخت‌ها، انرژی های فسیلی، صنعت انرژی خورشیدی و همچنین اقتصاد دیجیتال ادامه خواهد داد. در همین روند نیز تشویق تبادلات فرهنگی بیشتر و ارتقای درک و دوستی متقابل دو ملت در دستور کار خواهند بود. سرکنسولگری چین در بندرعباس در همین چارچوب به ایفای نقش خویش به مثابه یک پل ارتباطی خواهد پرداخت تا گسترش تعاملات دوستانه با استان‌های جنوبی ایران را محقق ساخته و از رهگذر این رویکرد، همکاری‌های استانی دو کشور را به پیش رانده و با تشویق شرکت‌های چینی به سرمایه گذاری و راه اندازی کسب و کار در مناطق جنوبی ایران، رسالت خویش را در ارتقای مشارکت جامع راهبردی چین و ایران به سطوح جدید به انجام رساند.
