بررسی مالیات‌های زیست‌محیطی و سیاست‌گذاری ‌در بخش حمل و نقل جاده‌ای

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در بررسی چگونگی مالیات‌های زیست‌محیطی و سیاست‌گذاری در بخش حمل و نقل جاده‌ای با توجه به تجربیات کشورهای منتخب اعلام کرد سهم بخش حمل و نقل از انتشار دی‌اکسید کربن در ایران، بیش از متوسط جهانی است.

به گزارش ایلنا، دفتر مطالعات برنامه و بودجه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بررسی چگونگی مالیات‌های زیست محیطی و سیاست‌گذاری در بخش حمل و نقل جاده‌ای را با توجه به تجربیات کشورهای منتخب اعلام کرد: شواهد آماری، منعکس‌کننده افزایش آلودگی‌های هوا به طرق مختلف از جمله انتشار گاز دی اکسید کربن است و با توجه به سهم قابل ملاحظه بخش حمل و نقل از انتشار دی اکسید کربن، برخی کشورهای توسعه یافته اروپایی در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند تا اصلاحاتی در حوزه حمل و نقل و حفاظت از محیط زیست انجام دهند و بدین منظور از سه نوع اقدام متفاوت بهره گرفته‌اند که عبارتند از: مالیات بر خرید وسایط نقلیه، عوارض سالیانه و مالیات بر استفاده از خودرو.

بر اساس مطالعات موجود، هزینه کرد درآمدهای مربوط به این نوع از مالیات‌ها یا صرف تعمیر و نگهداری جاده‌ها، بزرگراه ها و… شده است یا به عنوان یکی از درآمدهای عمومی دولت به حساب آمده و هزینه کرد مشخصی برای آن در نظر گرفته نشده است.

آمارهای منتشر شده از سوی بانک جهانی حاکی از آن است کشورهایی نظیر انگلیس، آلمان، فرانسه و… که با جدیت بیشتری از ابزارهای مالیات سبز به منظور کاهش انتشار دی اکسید کربن استفاده کرده‌اند، موفق شده‌اند سرانه انتشار دی اکسید کربن را تثبیت کرده و در مواردی کاهش دهند.

در خصوص ایران، حداقل دو حقیقت از آمارهای زیست محیطی بانک جهانی قابل استخراج است، نخست آنکه، نرخ رشد انتشار دی اکسید کربن در ایران بیش از نرخ رشد متوسط جهانی است، به طوری که انتشار جهانی دی اکسید کربن در خلال دوره ۵۰ ساله اخیر حدود ۶/۳ برابر شده است حال آنکه افزایش بیش از ۱۵ برابری در انتشار دی اکسید کربن توسط ایران مشاهده می شود. همین موضوع سبب شده است تا سهم ایران از انتشار جهانی دی اکسید کربن از ۴/۰ درصد در سال ۱۹۶۰ به بیش از ۷/۱ درصد در سال ۲۰۱۰ میلادی افزایش یابد. دوم آنکه، سهم بخش حمل و نقل از انتشار دی اکسید کربن در ایران، بیش از متوسط جهانی است.

تلفیق این دو موضوع، ضرورت توجه بیشتر به سیاست‌گذاری در بخش حمل و نقل با هدف حمایت از محیط زیست را بیش از پیش نمایان می‌کند.

راهکارهایی از قبیل توسعه تجارت الکترونیک(به منظور کاهش حمل و نقل)، استفاده از ابزارهای مالیات سبز، تبعیض در قیمت سوخت‌های تحویلی به حمل و نقل جاده‌ای و حمل و نقل ریلی، اصلاح عوارض تعیین شده دسترسی به شبکه حمل و نقل ریلی و جاده‌ای، سرمایه‌گذاری و توسعه حمل و نقل عمومی و… پیش روی مسئولان و برنامه‌ریزان وجود دارد که بررسی معایب و مزایای هر یک از آنها نیازمند مطالعات جداگانه‌ای است.