در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
"تب‌تاب" چگونه خط قرمزهای تلویزیون را جابجا کرد؟ / بالا و پایین شدن آدم‌ها عواقبِ اظهاراتشان است
عباس اختری با بیان اینکه تغییر روز پخش برنامه از سه‌شنبه به دوشنبه انتخاب خودمان نبوده، گفت:«تب‌تاب» میدانی است برای اینکه ما در اظهارنظرهای خود دقت کنیم و متوجه شویم که اظهارنظر عواقب دارد و می‌تواند آدم‌ها را بالا و پایین ببرد.
عباس اختری (یکی از تهیه‌کنندگان برنامه تب‌تاب) درباره روند این برنامه که گفته می‌شود، خط قرمزهای تلویزیون را جابه‌جا کرده است، به خبرنگار ایلنا گفت: ایده تب‌تاب مبتنی بر ورود یک نگرش جدید در رسانه بوده که آن سهم مخاطب در لحظه و به نوعی انعکاس واکنش لحظه‌ای مخاطب است بنابراین گفتمان حاکم بر برنامه تب‌تاب برخاسته از برنامه‌های تعاملی است که به شکل یک ایده منحصر به فرد اجرا شده است. یعنی به طور کلی «تب‌تاب» مابه‌ازای خارجی به این صورت که دکور نسبت به رفتار مخاطب واکنش نشان دهد، ندارد.
وی افزود: ما باید با پارامترها و مولفه‌های برنامه‌های تعاملی، برنامه تب‌تاب را بسنجیم. در واقع این موضوع درست بوده که تب‌تاب در شبکه تلویزیونی اتفاق می‌افتد ولی خاستگاه و گزاره‌های زیرساختی آن مثل فضای مجازی است. همانطور که در فضای مجازی هر ری‌اکشنی در لحظه واکنش‌های متعامل‌گرایی را دارد، تب‌تاب نیز به همین صورت است.
اختری ادامه داد: به عنوان مثال وقتی شما یک عکس یا توئیت را در فضای مجازی منتشر می‌کنید، مخاطبی که آن را می‌بیند یا می‌خواند، در لحظه می‌تواند به آن واکنش نشان دهد. فقط مبنا این است که در فضای مجازی شما فقط لایک‌ها و خوشامدها را می‌بینید، ولی در تب‌تاب دیس‌لایک‌ها نیز وجود داشته که در دکور برنامه نمایان می‌شود. درنهایت سعی می‌کنید با مولفه‌های خود برنامه، تب‌تاب را بسنجید. شاید به این خاطر که این برنامه ادبیات جدیدی را در برنامه‌سازی تولید کرده، این اعوجاج ایجاد شده که مثلا خط قرمزهای تلویزیون جابجا شده است. اتفاقا تلویزیون همیشه از این جور مسائل داشته، ولی مخاطب در آن سهمی نداشته یا اینکه نظر او با تاخیر و در یک رسانه مکمل بیان می‌شده است.
این تهیه‌کننده با اعلام اینکه تا به حال تعامل مخاطب در برنامه‌های تلویزیونی یا در نظرسنجی‌ها بوده یا بعدا در تحقیقات میدانی اتفاق می‌افتاده، ولی در تب‌تاب، مخاطب در لحظه می‌تواند نظر خود را بیان کند، اظهار داشت: هر کسی که در برنامه تب‌تاب حضور پیدا می‌کند، در جامعه چندصدایی گزاره‌های خودش را اعلام می‌کند. رسانه؛ دیگر از آن جایگاه حرف مطلق زدن خارج شده و اتفاقا رویکردی دارد برای اعلام گزاره‌هایی که قابل اعتنا هستند، ولی قابل اتکا نیستند. به این صورت با بالا رفتن سواد رسانه‌ای مردم، خودشان قضاوت می‌کنند که چه گزاره‌ای تا چه اندازه به خِرَد نزدیک است و چه گزاره‌ای احساسی است. در واقع این کارکرد اصلی برنامه‌هایی است که تلاش دارند سواد رسانه‌ای را بالا ببرند.
وی همچنین درباره تفاوت صحبت‌های مطرح شده از سوی میهمانان در این برنامه نسبت به برنامه‌های دیگر، توضیح داد: این موضوع به این دلیل است که برنامه‌های دیگر نماینده رسانه هستند، ولی کسی که در برنامه تب‌تاب می‌نشیند فقط نماینده خودش است. گزاره‌هایی که گفته می‌شود در این برنامه مطرح شده و به نوعی خط قرمز تلویزیون بوده، تنها خط قرمز رسانه بوده و ارتباطی به آدمهای دعوت شده در این برنامه ندارد. ما در تب‌تاب شاهدیم که رسانه فرصتی به آدمهای مختلف داده تا حرف‌شان را بزنند. به نوعی باید گفت، خط قرمز برنامه «تب‌تاب» بحث خانواده است. یعنی اینکه ما تمام تلاش خود را کرده‌ایم تا چیزی که حریم خانواده را مخدوش می‌کند، مطرح نشود.
وی افزود: گزاره‌هایی که میهمان‌های مختلف در این برنامه مطرح می‌کنند، در راستای جامعه چندصدایی است و این موضوع می‌تواند به ما یاد بدهد، حرفی که این آدم زده، می‌تواند درست یا غلط باشد که به نوعی یک همگرایی و چندصدایی ایجاد می‌کند.
اختری همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا صحبت‌های چالش‌برانگیز میهمان‌های این برنامه تا‌به‌حال مشکلی برای برنامه ایجاد نکرده، گفت: ما در ارزیابی یک مثلث داریم که شامل ضلع‌های سیاست‌گذاری، کارشناس و مخاطب است. حال به این سه ضلعی، یک ضلع دیگر اضافه شده که عامه و توده مردم را شامل می‌شود نه مخاطب خاص تلویزیون. زادگاه این اتفاق فضای مجازی بوده و در واقع در تب‌تاب؛ نزدیکی بین رسانه و مخاطب اتفاق افتاده است. مخاطب کسی است که شما می‌ایستید و برایش حرف می‌زنید. حرف شما باید دارای اعتبار باشد و یک گزاره دقیق داشته باشد، کاربر نیز می‌تواند هر حرفی را بردارد و بررسی کند تا متوجه شود که درست است یا خیر؟ این تفاوت جایگاه‌هایی است که در این برنامه نسبت به برنامه‌های مختلف وجود دارد.
این تهیه‌کننده ادامه داد: به شخصه فکر می‌کنم شبکه سه در حال رفتن به سمتی است که با داشتن چنین برنامه‌هایی سواد رسانه‌ای مردم را بالا ببرد. بر همین اساس باید بگویم که تا به حال صحبت‌های میهمانان هیچ مشکلی برای برنامه به وجود نیاورده است. به نوعی این خاستگاه برنامه تب‌تاب است که هر تبی یک تابی داشته باشد. ما نباید ذوق‌زده بعضی جملات بشویم، در واقع باید جستجو کنیم و ببینیم که این گزاره‌ها چقدر درست یا غلط هستند؛ چقدر جای خود گفته شده‌اند و چقدر نظر شخصی یا عمومی هستند؟
وی افزود: حتی مجری برنامه در بخش‌هایی نماینده برنامه نبوده و نظر خود را عنوان می‌کند. در واقع تب‌تاب میدانی است برای اینکه ما در اظهارنظرهای خود دقت کنیم. به نوعی تمرینی است برای اینکه متوجه شویم اظهارنظر عواقب دارد و می‌تواند آدم‌ها را بالا و پایین ببرد.
اختری در پاسخ به این موضوع که به چه صورت روز برنامه از سه‌شنبه به دوشنبه که روز پخش برنامه نود بوده تغییر پیدا کرده است، بیان کرد: این تصمیم خود ما نبود، ناگزیری کنداکتور شبکه بود که در نهایت منجر به این شد که تب‌تاب دوشنبه‌ها روی آنتن برود چراکه در کنداکتور شبکه سه برنامه‌هایی همچون عصر جدید، ستاره‌ساز و برنده‌باش قرار داشت که هر کدام باید دو روز پشت سر هم پخش می‌شدند، به دلیل اینکه ما تک برنامه بودیم، درنهایت روز دوشنبه به ما اختصاص پیدا کرد. کنداکتور به نوعی سهم شبکه بوده و در اختیار ما نیست که بخواهیم مخالفتی با روز برنامه بکنیم.
این برنامه‌ساز در پایان تاکید کرد: ایده‌های جدید همیشه نیاز به فرصت بالندگی دارند و من فکر می‌کنم که برنامه تب‌تاب با توجه به اینکه یک ایده جدید است، احتیاج دارد که پخته شود و خودش را اثبات کند چراکه به این صورت کم کم مبنا پیدا کرده و قطعا اتفاق‌های بهتری در آن ایجاد خواهد شد. ۱۷ برنامه پخش شده بیشتر به خاطر ایده تازه خود صدا کرده است. امیدوارم این نگاه را داشته باشیم که همیشه ایده‌های خلاق و جذاب کم کم پخته می‌شوند و در مسیر خودشان قرار می‌گیرند. این انتظاری است که ما هم از جانب مخاطب و هم از جانب سیاست‌گذار و هم از جانب کارشناس رسانه داریم.
