«زار»ی که تالار رودکی را تسخیر کرد+عکس
پنجمین فستیوال آینه‌دار، مختص موسیقی شمال ایران (دامنه شمالی البزر) با برنامه‌ای تحت عنوان «پرسه در نغمه‌های اقوام ایران» شامل موسیقی‌هایی از لشتِ نشا و آستانه، اروند کنار، تربت جام، کلپورگان، قشقایی، اهر و میناب افتتاح شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، افتتاحیه پنجمین فستیوال موسیقی نواحی و آیینی ایران (آینه‌دار) شامگاه جمعه نهم آذر 97 در تالار رودکی برگزار شد.
طبق آن‌چه پیش‌تر اعلام شد بود در افتتاحیه پنجمین دوره از آینه‌دار که به موسیقی شمال ایران (دامنه شمالی البرز)؛ گیلان، مازندران و گلستان اختصاص دارد، گزیده‌ای از پنج دوره از این فستیوال تحت عنوان «پرسه در نغمه‌های اقوام ایران» شامل موسیقی‌هایی از لشتِ نشا و آستانه، اروند کنار، تربت جام، کلپورگان، قشقایی، اهر و میناب نیز اجرا شد.
شروعی با چاوشی و کرنی از لشتِ نشا و آستانه
افتتاحیه آینه‌دار با اجرای چاوشی و کرنی از لشتِ نشا و آستانه بود. در این اجرا سیدمحمد میرغفاری چاوش‌خوانی کرد و اکبر سهرابی‌پور، ابراهیم سهرابی، محمد عبداللهی، حسین ثابتی و حسن مهدی‌دخت کرنِی زدند.
موسیقی اقوام نه در حال مرگ، که در حال تغییر است
سپس علی مغازه‌ای (دبیر هنری آینه‌دار) در صحبت‌هایی کوتاه گفت: نمی‌خواهم سخنرانی کنم و جملاتی هست که در بروشوری که در دست دارید نیز آمده است و از رو برایتان می‌خوانم؛ «آینه‌دار، فستیوال موسیقی اقوام و آیین‌های مردمان ایران است که آغاز و انجامش درون یک رویا زایش یافته است؛ فستیوالی در جست و جوی صداهایی که در گذشته و در تاریخ فریاد شده‌اند و طنین‌شان تاکنون در جریان است. برخی از این فریادها در خانه‌های به آتش کشیده شده، از سینه‌ی سوخته‌ی مردمان اقوام زیر ستم بیرون زده‌اند و برخی از دل همراهی و هم‌آوایی مردانی که لنجی را برای تعمیر از آب بیرون می‌کشیدند. برخی در پس یک زمین لرزه از جگر سوخته‌ی مادران و پدرانی درآمده که فرزندشان را در میان خروارها خاک از دست داده‌اند و برخی در لابه‌لای گرداب‌ها یا طوفان‌های شن. برخی ریشه در کاشت دارند و برخی ریشه در برداشت. برخی در هلهله و شادی و برخی در ماتم و سوگواری. برخی در رنگ و برخی در بو. برخی در فراز و برخی در فرود زندگی. اما همه در بستر زمان، در گذشته نطفه بسته‌اند و اکنون صاحبان این صداها آینه‌دارانند.»
او ادامه داد: فستیوال آینه‌دار برای تحقق رویای شنیدن صداهای برآمده از حنجره‌ها، سازها و دستان اقوام ایران متولد شد. برای دیدن پیوند ساز و نوازنده. کشف راز پیوند سوژه و ابژه. درک چیستی و چرایی تفاوت صداها. برای درک چگونگی تاثیرگذاری صداهای خش‌دارِ تربیت نشده و نواهای تمرین نشده. فستیوال آینه‌دار در باورمان تحقق یک آرزو یا یک خیال است و بس. کشف، شنیدن و برساختنِ امکان بازشنیدنِ صداهایی که گم بودند یا تا امروز پدیدار نشده بودند.
مغازه‌ای تصریح کرد: آن‌چه خواندم از این بابت مطرح شد که باور داریم هستند کسانی که به گذشته وصل‌اند و گذر زمان خللی در کارشان وارد نکرده است و در دیدارها و رفت و آمدهایی که داشتیم و در برنامه‌های چند شب پیش‌رو چند مورد از کسانی را دیدیم و می‌بینید که می‌گفتند ما به ندرت به مرکز استان خودمان هم می‌رویم چه برسد به تهران!
او ادامه داد: من هم در گذشته این اشتباه را مرتکب شده‌ام و گفته‌ام که موسیقی اقوام در حال مرگ است ولی حرفم را اصلاح می‌کنم و می‌گویم در موسیقی اقوام تحولاتی در حال رخ دادن است که از کنترل ما خارج است. اتفاقاتی که به واسطه رخ دادن‌شان نمی‌توان بر کسی خرده گرفت چون جوانان به دنبال نوع دیگری از موسیقی هستند. شهری شدن و سلبریتیزم موجب شده است که موسیقی اقوام به شیوه‌ای خارج از قواعد خود اجرا و از دید ما دچار تحریف شود و جلوی این انحراف را نمی‌شود گرفت. هدف ما کشف کردن اصیل‌ترین‌ها و حفظ کردن آن‌هاست.
او در مورد دومین اجرایی که در افتتاحیه روی صحنه رفت گفت: امشب در حوزه آیین‌های زار با اجرایی رو به رو می‌شوید که فکر نمی‌کنم کسی تا به حال به دنبال دیدنش بوده است. مامازار نکاتی را به ما گفته است و از جمله این که اگر زار شرایطی را برایشان پیش بیاورد که ناچار به قطع اجرا شوند این کار را خواهند کرد. ما این اجرا را تقدیم می‌کنیم به کسانی که دو سال پیش در فستیوال آینه‌دار موفق به دیدنش نشدند. لطفا با تشویق‌هایتان از مامازار استقبال کنید!
زاری که تالار رودکی را تسخیر کرد
در ادامه مراسم زار با حضور گروهی از اروند کنار شامل ماما کاظمیه (ماما زار)، سامان عبودیان‌نصاری، احمد عبودیان‌نصاری، حامد عبودیان‌نصاری، عبدالعزیز فرحانی، زینب عسگری، سمیه خوشنودوند، فریده عرب‌فیلی، زهرا عبودیان نصاری، ندا مقدم اسراعسگری، امیرعباس عسگری، سیدعلی موسوی و یحیی کعبی اجرا شد. در بخشی از این مراسم دو تن از اعضای این گروه به تسخیر زار درآمدند.
دو تار و آوازی از تربت جام
اجراکننده بعدی عبدالعزیز احمدی بود، خواننده و نوازنده دوتار که علی مغازه‌ای در معرفی او گفت: عبدالعزیز احمدی یکی از نمایندگان موسیقی عرفانی تربت جام است که بزرگانش را از دست داده‌ایم و او از محضر استادان از دست رفته کسب فیض کرده است و دوتار و آوازی خاص دارد.
ذکر و غزل خوانی دراویش چشتی از کلپورگان
پس از عبدالعزیز احمدی، دراویش چشتی؛ امیرخسرو سیاهانی (رباب و بنجو)، محمدجان سپاهی (تنبورک و همخوان)، فاروق رحمانی (رباب و تنبورک) و جلال بلوچ‌زهی (خواننده و رباب) از کلپورگان به ذکر و غزل‌خوانی پرداختند.
مغازه‌ای پیش از اجرای آن‌ها گفت: بنجو سازی است که در چند دهه اخیر بسیار رایج شده است و مخالفینش معتقدند که دارد جای قیچک را می‌گیرد اما بنجو با موسیقی بلوچ عجین شده است.
او ادامه داد: محمدجان سپاهی از بزرگ ملنگانی است که غزل‌های دراویش ملنگان چشتی را برایتان خواهد خواند.
اوس ابراهیم و کرنایی بسیار بیش از حجم تالار رودکی
اجرای پنجم به ابراهیم سلمان‌پور، نوازنده کرنا و علی‌کرم پرکامی، نوازنده نقاره اختصاص داشت که علی مغازه‌ای اولی را اوس ابراهیم از پیشکسوتان کرنای قشقایی خواند و همچنین از فرهاد گرگین‌پور دیگر نوازنده تازه درگذشته ایل قشقایی یاد کرد.
سروده‌ای برای ایران و آشیقی از اهر
اجراکننده ششم آشیق ولی عبدی بود که قوپوز نواخت و طبق آن‌چه مغازه‌ای گفت شعری را خواند که خودش برای ایران سروده بود.
پایانی با لوطی‌های میناب
آخرین گروه لوطی‌های میناب بودند؛ حیدر نوایی که سرنا می‌نواخت، علی نوایی (دهل)، اشکان نوایی (جوره)، غلامشاه نوایی (تنبک) و عباس صادقی (سرچنگی). مغازه‌ای، حیدر نوایی را از مهم‌ترین لوطی‌های میناب خواند و در پایان این اجرا که با حرکات آیینی نیز همراه بود اشاره کرد که آن قدر همه چیز کامل بود که حرفی نمی‌ماند.
سه روزی که در آن می‌توان به تماشای موسیقی شمال ایران نشست
پنجمین فستیوال موسیقی آینه‌دار طی سه روز؛ شنبه دهم، یکشنبه یازدهم و دوشنبه دوازدهم آذر در دو سانس 18:30 و 21 در تالار رودکی میزبان موسیقی شمال ایران (دامنه شمالی البزر)؛ گیلان، مازندران و گلستان است. اختتامیه این رویداد نیز روز سه‌شنبه سیزدهم آذر ساعت 21 در تالار وحدت برگزار می‌شود.
