کشف نقوش جدید از نام علی(ع) در میراث جهانی+عکس

به گزارش خبرنگار ایلنا، محوطه تاریخی سلطانیه زنجان به عنوان یکی از معدود آثار باقی مانده از تمدن ایلخانان شامل اثر میراث جهانی گنبد سلطانیه و سایر عناصر تاریخی و طبیعی ارزشمند مجاور آن بویژه چمن تاریخی سلطانیه می‌شود.

گنبد سلطانیه یکی از مهم‌ترین نمونه‌‌های معماری ایلخانی است که تأثیر بسزایی در معماری بناهای تاریخی جهان گذاشته است و می‌توان نمونه بارز این تأثیر را در معماری کلیسای سانتاماریا دلفیوره‌ (مریم مقدس) در فلورانس دید. گنبد سلطانیه در سال ۱۳۸۴ به عنوان هفتمین اثر ملی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

در دهه‌های اخیر، گسترش نامناسب شهری سبب بروز برخی مسایل و ناهنجاری‌های بصری و محیطی در منظر شهری تاریخی سلطانیه شده که در مواردی نیز بعضی قابلیت‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی آثار و مناظر را با تهدید مواجه کرده است.

میرموسی انیران (مدیر پایگاه جهانی گنبد سلطانیه) با اشاره به آنکه مرمت قسمت‌های مختلف گنبد سلطانیه طی ۶ ماه نخست سال انجام شده است به خبرنگار ایلنا گفت: باتوجه به وضعیت آب و هوایی، احتمال متوقف کردن کار مرمت در ۶ ماه دوم سال وجود دارد چراکه به دلیل بارندگی و یخ زدگی امکان ادامه کار مرمت در محوطه بیرونی وجود ندارد. با این وجود برای سرعت بخشیدن به مرمت، چندین کارگاه را فعال کرده‌ایم.

به گفته او، درحال حاضر در دروازه شمالی مرمت یکی از برج‌ها را در دست مرمت است، در ضلع جنوبی محوطه نیز برای خواناسازی کار، گروه مرمت فعال شده‌اند که رو به اتمام است.

این مقام مسئول ادامه داد: از آنجایی که دروازه شمالی دروازه اصلی مجموعه سلطانیه است، برای آنکه بتوانیم آن را فعال کنیم، از چوب‌های روس فرآوری شده و شن ریزی برای مسیرسازی استفاده کردیم.

توانایی چمن کاری تمام محوطه سلطانیه را نداریم

انیران درخصوص مشکلاتی که در خصوص چمن‌های محوطه جهانی گنبد سلطانیه مطرح می‌شود، گفت: این محوطه ۱۴ هکتار است و توانایی آنکه بتوانیم تمام محوطه را به صورت چمن درآوریم وجود ندارد. از این رو بخشی از محوطه را فضای سبز کردیم چراکه زیر محوطه آثار تاریخی داریم و امکان آنکه تمام محوطه را چمن کاری کنیم وجود ندارد. اما بخش‌هایی که بازدیدکنندگان برای بازدید از گنبد سلطانیه می‌آیند به خوبی محوطه سازی شده است.

به گفته مدیر پایگاه جهانی گنبد سلطانیه، ۹۵ درصد مرمت رواق داخلی گنبد به اتمام رسیده و در رواق بیرونی نیز حدود ۸۵ درصد کار تمام شده.

او با اشاره به آنکه بخشی از تزیینات این رواق، قبل از انقلاب، بنابر دلایلی توسط پارچه‌های کتان، یونولیت و چسب رزین‌های مخصوص پوشانده شده بود، اظهار کرد: حدود دو ماه است که در صدد بازکردند این پوشش برآمده‌ایم و تزیینات جدیدی پیدا کردیم که تقریبا با سایر تزییناتی که در بنای سلطانیه دیده می‌شود، متفاوت است. این تفاوت از بابت ریز بودن طرح‌ها و گره چینی‌های به کار گرفته شده و نقوش خاص مورد توجه است.

انیران ادامه داد: ضمن آنکه نام حضرت علی(ع) با خط خاصی نوشته شده و (ی) نام (علی) به صورت نوشتار عادی ما به زیر (ل) برگشته و به فرمی خاص نوشته شده و تنها جایی که کلمه «المک» را داریم در این قسمت است.

مدیر پایگاه جهانی گنبد سلطانیه افزود: حدود یک ماه و نیم دیگر مرمت رواق بیرونی در این قسمت پایان می‌یابد و می‌توان اطلاعات بیشتری از آن کسب کرد. مرمت ایوان ضلع شمالی از داخل تقریبا به پایان رسیده و کارگاه مرمت، ایوان شمال غربی نیز حدود یک هفته پیش راه‌اندازی شد تا بتوانیم تا نوروز ۹۸ این بخش نیز پایان یابد.

یک سوم کاشی‌های گنبد دوباره مرمت شد

گنبد سلطانیه از نظر ارتفاع پس از کلیسای سانتاماریا دلفیوره فلورانس(۸۶ متر) و مسجد ایاصوفیه استامبول(۵۶ متر) سومین گنبد مرتفع جهان است. این بنای هشت ضلعی، الهام گرفته از مقبره سلطان سنجر در مرو با ارتفاع ۳۸ متر است. عمده‌ترین مصالح به‌کار رفته در سازه این بنا آجر است، ابداع گنبد دو پوسته پیوسته برای اولین‌بار در تاریخ معماری جهان در این بنا صورت گرفته است. پوسته بیرونی گنبد با کاشی‌های فیروزه‌ای پوشیده شده است. با این وجود گفته می‌شود کاشی‌هایی که حدود ۱۰ سال پیش توسط گروهی از مرمتگران نسب شده بود، درحال تبله کردن و افتادن هستند.

انیران با تاکید برآنکه نمی‌توان این مهم را کتمان کرد، گفت: خاصیت کاشی این است که اگر انتخاب درستی برای آن نداشته باشیم از بین می‌رود. از این رو باید فعالیت براساس اصول انجام شود تا کاشی حدود ۵۰ سال دوام بیاورد. آنچه درخصوص مرمت کاشی‌های گنبد سلطانیه مشهود است این مهم است که بنابر اجرا یا انتخاب نادرست کاشی‌ها، شاهد ازبین رفتن کاشی‌های گنبد سلطانیه هستیم. از این رو طی سال گذشته حدود یک سوم کاشی‌ها که در گردنه پایین گنبد قرار دارد و احساس می‌کردیم احتمال خطر ریزش آن‌ها وجود دارد را مرمت و رفع خطر کردیم.

او ادامه داد: حدود یک سال طول کشید تا بتوانیم کاشی‌های مورد نظر برای مناطق سردسیر را پیدا و کارهای مربوطه را انجام دهیم. سعی ما بر آن بود تا از این پس خطری گنبد و بازدیدکنندگان را تهدید نکند. البته شاهد نفوذ رطوبت در گنبد بودیم چراکه مرمتگران قبلی در حوزه بندکشی ایراداتی داشتند. از این رو سعی ما برآن است تا مشکلات موجود را تا حدودی رفع کنیم.

مدیر پایگاه جهانی گنبد سلطانیه خاطرنشان کرد: بیشتر افراد تصورشان آن است که ضلع شمالی در معرض تخریب است این درحالی است که ‌ضلع غربی که در معرض برف و باران قرار دارد بیشتر در معرض تخریب قرار گرفته. از این رو به زودی کارگاه مرمتی آن کار خود را آغاز خواهد کرد. البته از آنجایی که سعی می‌‌کنیم از نیروها، استادکاران و امکانات داخلی برای مرمت بهره جوییم، هزینه‌ها را کاهش داده‌ایم و با هزینه‌هایی در حدود ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان کار را پیش می‌بریم. در غیر این صورت ممکن بود به بیش از ۲ میلیارد تومان برای مرمت نیاز داشته باشیم.