آیین وداع با احمد پژمان برگزار شد/ سوگواری برای یک هنرمند بین‌المللی از آمریکا تا ایران
پیکر هنرمند فقید احمد پژمان که طی روزهای گذشته از آمریکا به ایران منتقل شده بود، صبح امروز جمعه چهارم مهرماه توسط دوستدارانش، طی مراسمی تشییع شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، آیین تشییع و گرامیداشت احمد پژمان آهنگساز بین‌المللی کشورمان، صبح امروز جمعه چهارم مهرماه مقابل تالار وحدت برگزار شد.
تعدادی از هنرمندان، مسئولان و دوستداران این هنرمند در مراسم تشییع او حضور یافتند و سیدعباس سجادی اجرای برنامه را به عهده داشت.
مجید انتظامی، داود گنجه‌ای، شریف لطفی، علی‌اکبر شکارچی، شروین مهاجر، هوشنگ، ارسلان، پشنگ و اردشیر کامکار، حسین علیشاپور، فاضل جمشیدی، علی مغازه‌ای، محمدرضا درویشی برخی هنرمندان بودند که در مراسم تشییع پژمان حضور یافتند
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، نیکنام حسینی‌پور مشاور وزیر و رییس رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانه‌ای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بابک رضایی مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اسحاق شکری مدیرعامل انجمن موسیقی ایران، محمدعلی مرآتی نیز مسئولان و مدیران حاضر در مراسم بودند.
پیش از اجرای رسمی این آیین، قطعاتی از آثار زنده‌یاد پژمان و سخنان او درباره ویژگی‌های موسیقی پخش شد.
احمد پژمان حیرت انگیز بود
هوشنگ کامکار به عنوان اولین سخنران روی صحنه رفت و درباره احمد پژمان و ویژگی‌هایش سخن گفت.
هوشنگ کامکار گفت: دستاوردهای استاد پژمان چنان غنی و چند بعدی است که برای همیشه در جان هنرمندان و دوستداران موسیقی خواهد ماند. من همواره پیگیر کارهای ارزنده‌اش بودم.
وی ادامه داد: سال‌های بسیاری در کنار احمد پژمان بودم. روزی به دیدارش رفتم و دیدم دستگاه‌های بزرگی در اتاقش نصب شده. وقتی پرسیدم، گفت: «این‌ها سینتی‌سایزر است»، و وقتی کاربردش را جویا شدم، چنان نواختی کرد که حیرت مرا برانگیخت. اما زمانی که خواستم دوباره بشنوم، گفت: «پاکش کردم.»
وی ادامه داد: این جلوه‌ها از یک سو زاییدهٔ خلاقیت او بود و از سوی دیگر ریشه در دانش عمیقش از موسیقی کلاسیک داشت. او با انواع موسیقی آشنا بود و انسانی بزرگ‌منش که نقشی اساسی در عرصهٔ موسیقی ایران ایفا کرد. حتی کارگران اطراف خانه‌اش از رفتنش داغدار شدند.
کامکار با اشاره به بزرگداشت پژمان در آمریکا گفت: شنیدم آن مراسم با چه شکوهی برگزار شد. مطمئنم شما در ایران نیز همچون من از فقدانش سخت اندوهگینید؛ وقتی من این خبر را شنیدم، حالم دگرگون شد و در بیمارستان بستری شدم.
کامکار این سخنان خود را اینگونه به پایان رساند: رسم این است که کارنامهٔ هر هنرمند، پس از مرگش می‌ماند؛ و اگر آثارش نیک باشد، پروازش جاودانه خواهد شد، همان‌گونه که احمد پژمان برای ما ابدی است.
طراوتش از درون می‌جوشید
در ادامه، محمدرضا درویشی آهنگساز و پژوهشگر موسیقی نواحی درباره پژمان سخن گفت.
او ضمن عرض تسلیت، اذعان داشت: پنجاه سال پیش، وقتی من سال اول دانشکدهٔ هنرهای زیبا بودم و آقای کامکار سال چهارم، درس «آشنایی با موسیقی ایرانی» را نزد داریوش صفوت می‌گذراندیم. او آن زمان گفت: «طراوت برون، از سر درون می‌جوشد.»
درویشی ادامه داد: به باور من، آن «طراوت برون» همان آثار ماندگار هنری است، و «سر درون» نیز باطن و عمق وجود هنرمند که اگر نباشد، اثری درخشان پدید نمی‌آید.
او در پایان گفت: احمد پژمان نمونه‌ای کامل از هنرمندی بود که ویژگی‌های مذکور را داشت.
صحبت‌های بهمن فرمان آرا درباره پژمان
در ادامه این مراسم وداع، بهمن فرمان‌آرا کارگردان پیشکسوت سینمای ایران با یادآوری خاطرات همکاری خود با احمد پژمان گفت: آشنایی من با احمد از زمانی آغاز شد که ساخت موسیقی فیلم «شازده احتجاب» را به او پیشنهاد دادم. وقتی به خانه‌اش رفتم، گفت تا آن زمان برای فیلمی موسیقی نساخته است. من نیز خواسته‌هایم را گفتم، از جمله اینکه چه سازهایی را نمی‌خواهم. او در نهایت پذیرفت که آهنگسازی فیلم را بر عهده بگیرد.
فرمان‌آرا ادامه داد: بعد از توضیحاتم درباره فضای موسیقی مورد نظر، او دو بار فیلم را دید و پس از یک ماه آمد و گفت: «ساخت موسیقی تمام شده.»
این کارگردان ادامه داد: ما در استودیویی در رادیو جمع شدیم و علی رهبری نیز رهبری ارکستر را پذیرفته بود. کار با موفقیت انجام شد و همکاری من با احمد بسیار صمیمانه بود.
وی خاطرنشان کرد: حدود دو ماه پیش، در سفر به لس‌آنجلس به او تلفن زدم و به دیدارش رفتم. با وجود بیماری، هنوز آن قدرت هنری در او مشهود بود. در وقت خداحافظی، با تمام ضعف جسمی تا پایین پله‌ها آمد و به من گفت: «دوباره بیا.» و من هنوز خودم را به خاطر اینکه نتوانستم بار دیگر به دیدارش بروم، نمی‌بخشم.
این کارگردان با بیان اینکه ما در موقعیتی زندگی می‌کنیم که نمی‌دانیم آیا به خانه برخواهیم گشت یا نه، افزود: امروز از صبح آماده بودم تا به این مراسم بیایم، ولی حضورم بسیار دشوار است؛ چرا که با انسانی مهربان و درجه‌یک روبرو بودم و یکی از بزرگ‌ترین افتخارات زندگی‌ام، دوستی با احمد پژمان بود.
او را باید در بُعد انسانی و موسیقایی شناخت
در ادامه، شریف لطفی آهنگساز و مدرس موسیقی نیز دقایقی با حضار صحبت کرد.
او گفت: من حدود ۵۰ سال است که احمد پژمان را می‌شناسم. او انسانی جذاب و دوست‌داشتنی بود و من مفتخرم که سال‌ها رفاقت با او را تجربه کردم. پژمان را باید هم در بُعد انسانی و هم در بُعد موسیقایی شناخت.
لطفی تأکید کرد: او عشق وافری به ایران داشت و این شور در وجودش زبانه می‌کشید. حتی پس از ترک ایران، دلتنگ میهن بود. از نظر موسیقی، چنان مهارتی داشت که می‌توانست یک موتیف ساده را به اوج برساند. در ارکستراسیون استاد بود و در عرصه‌های مختلف – از موسیقی فیلم تا موسیقی کودک – آثاری باکیفیت و ماندگار خلق کرد.
لطفی در پایان بیان کرد: او همواره با سرمایه‌ی شخصی زندگی و کار می‌کرد و هیچ‌گاه حقوق‌بگیر دولت نبود. هر چه به دست می‌آورد، دوباره خرج هنر می‌کرد و پس‌اندازی برای خود باقی نمی‌گذاشت.
احمد پژمان، بزرگ موسیقی ماست
یلدا ابتهاج در ادامه این مراسم با بیان اینکه کمتر از یک ماه پیش، همزمان با سومین سالگرد درگذشت پدرش (ه. ا. سایه) از فوت استاد پژمان مطلع شده، گفت: به همسر ایشان، شیرین بانو، گفتم اگر امکان انتقال پیکر استاد به ایران وجود دارد، من آماده‌ی هرگونه همکاری هستم و خوشبختانه ایشان با مساعدت کامل این امر را ممکن ساختند.
ابتهاج با بیان اینکه «احمد پژمان، بزرگ موسیقی ماست»، افزود: ای کاش برنامه‌ای فکر شده‌تر و درخورِ مقام او برای بزرگداشتش تدارک دیده می‌شد. ما روزبه‌روز کم‌شمارتر می‌شویم و دیگر دل‌ها برای موسیقی این سرزمین آن‌گونه نمی‌تپد و این نشان از مهجوریت موسیقی و موزیسین‌های ما دارد. این مراسم هرچند ارزشمند است، اما شایسته بود در فضایی باشکوه‌تر و با حضور دل‌هایی که برای پژمان می‌طپد، برگزار شود. او با شرافت، موسیقی ما را نگاه داشت.
وی با اشاره به مهاجرت پژمان گفت: اگر به موسیقی ارزش بیشتری می‌دادیم، شاید او مجبور به ترک ایران نمی‌شد؛ اما اکنون خوشحالیم که دست کم در غربت نیز کار خود را ادامه داد. پژمان با خلاقیتی کم‌نظیر، موسیقی ما را گسترش داد و سزاوار است که ما نه فقط امروز، بلکه در خانه‌ها و برای نسل جوان، میراث او را زنده نگه داریم.
ابتهاج تأکید کرد: پژمان دریچه‌ای تازه به موسیقی ایران گشود. انسانی وفادار به انسانیت بود و با شجاعتی مثال‌زدنی از این وفاداری پاسداری کرد. او با عشقی پایدار به ایران زندگی کرد و این ویژگی‌اش بسیار حائز اهمیت است. همچنین جای سپاس دارد که با کمک هموطنان و خیّرین، پیکر او در زادگاهش به خاک سپرده می‌شود.
وی در پایان از نادره رضایی، علی مغازه‌ای، حمید منشی، علی رنجبر، کیوان فرزین، بابک رضایی، اسحاق شکری، دست‌اندرکاران بنیاد رودکی و اعضای شورای شهر لار برای همکاری در امر خاکسپاری قدردانی کرد.
بسیار از همسرم آموختم
در بخش پایانی مراسم، شیرین بذله، همسر مرحوم احمد پژمان، گفت: بسیار خوشحالم که به یاری دوستان، آرزوی همسرم محقق شد و پیکر او در ایران به خاک سپرده می‌شود. از همه‌ی عزیزانی که بی‌چشم‌داشت کمک کردند صمیمانه سپاسگزارم.
وی ادامه داد: در ۳۵ سال زندگی مشترک، او همسری دلسوز و دوستی محترم برای من و فرزندمان بود. از او بسیار آموختم؛ همیشه در برابر مشکلات دیگران احساس مسئولیت می‌کرد و من در تمام این سال‌ها جز خوبی از او ندیدم. او به همه‌ی مردم عشق می‌ورزید و برای تک‌تک آنان آرزوی صلح و آرامش داشت.
گفتنی است، پیکر زنده‌یاد احمد پژمان پس از تشییع از مقابل تالار وحدت، برای خاکسپاری به زادگاه این استاد فقید که شهر لار است، منتقل می‌شود تا به این واسطه، شنبه پنجم مهرماه ساعت ۱۵:۳۰ در قطعه هنرمندان و نام‌آوران دارالرحمه لار به خاک سپرده می‌شود.
از آثار احمد پژمان می‌توان به «اپرای جشن دهقان»، «اپرای دلاور سهند» و «اپرای سمندر» اشاره کرد. این هنرمند در سال ۱۳۵۴ برای ادامه تحصیلات در مقطع دکترای آهنگسازی راهی دانشگاه کلمبیا (نیویورک) شد. که از استادان او در این دوره می‌توان به ولادیمیر اوساچوسکی، جک بیزن و بولانت آرل اشاره کرد.
