شکستن قوانین «اپتیک» با رنگ+عکس‌هایی از آثار و پشت صحنه نمایشگاه دیوید هاکنی
دیوید هاکنی نقاش، عکاس و طراح مطرح جنبش «پاپ‌آرت» که حال هشتاد و سه ساله است، همواره برای خلق آثار نوگرایانه و برگزاری نمایشگاه‌های مدرن تلاش کرده است. جاستین ساتکلیف که خود عکاس حرفه‌ای است، طی گزارشی درباره آخرین نمایشگاه هانکی با او گفتگو کرده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از ابزار ماندگار شدن در عرصه هنر، مولف بودن است. شاید این واژه را طی مراوده با هنرمندان امروزی و مطالعه آثار و منابع زیاد بشنویم؛ اما اینکه یک هنرمند را مولف بدانیم اتفاقی است که به دلایل متعددی نیاز دارد. بدون شک هنرمندی مولف بودن در دنیای امروز کاری بس دشوار است.
به طور واضح و به زبان عامیانه؛ مولف بودن یک هنرمند به این معناست که او با پایبندی به اصول مهم و توجه به سبک‌ها و جریانات مختلف، در نهایت به منظر و زبان خاص خود برسد و خروجی تفکر او با توجه به مفاهیم و مضامین کسب کرده، اثری باشد غیر کلیشه‌ای، غیرتکراری و البته نو و پیش‌رو. اما موضوع دیگری که به مولف بودن یک هنرمند کمک شایان می‌کند؛ عدم تمرکز بر یک هنر و اشراف بر هنرها و مقولات مهم و مرتبط با یکدیگر است. باید تاکید کرد که هنرها در دنیای امروز برخلاف گذشته و عهد کلاسیک مرزی ندارند. چگونه می‌توان سینما را از ادبیات جدا کرد! یا چگونه می‌توان مجسمه‌سازی چیره‌دست بود بی آنکه به طراحی و آناتومی اشراف نداشت؟!
بدون شک اگر به بررسی تاریخ هنر بپردازیم با هنرمندان متعدد داخلی و خارجی مواجه می‌شویم که با توجه به تمام مولفه‌های بیان شده به تالیف و خلق آثاری بکر و نو پرداخته‌اند.
همه این موارد مهم را اگر کنار بگذاریم با موضوع مهم برگزاری مدرن و امروزی نمایشگاه‌ها مواجه می‌شویم. این بخش از ماجرا را می‌توان خلاقانه‌ترین اتفاق در عرصه هنر دانست که توسط هنرمندان کمی به طور کامل و با جزییات مورد توجه قرار می‌گیرد.
دیوید هاکنی هنرمند مهم جنبش «پاپ آرت»
دیوید هاکنی نقاش، طراح، عکاس که در زمینه چاپ هم فعالیت‌های جدی دارد یکی از هنرمندان مهم جنبش پاپ‌آرت در دهه شصت است. اگر به گذشته و آثار این هنرمند کهنسال بپردازیم درخواهیم یافت که دلیل مطرح شدن او نوجویی و تاکید بر ایجاد تنوع در راستای آثار پیش‌رو است. اما آنچه کار او را ارزش و بهای بیشتری بخشیده پژوهش‌گر بودن اوست. دیوید هاکنی علاوه بر فعالیت‌های متعددش محققی جدی است.
سردمدار ۸۳ ساله جنبش «پاپ آرت» همچنان با روحیه‌ای نوگرا!
دیوید هانکی، این هنرمند چند وجهی حال با وجود سن و سال بالایی که دارد همچنان بر انجام کارهای نو و آوانگارد تاکید می‌کند. او حتی در نحوه برگزاری نمایشگاه خود نیز بسیار نوگرایانه عمل کرده است که در ادامه به این موضوع پرداخته خواهد شد.
سخنی با هنرمندان و گالری‌داران ایرانی
همواره بر این موضوع تاکید شده که یکی از موضوعات مهم در همسویی با هنر و رشته‌های هنری در عرصه بین‌الملل دنبال کردن روند فعالیت هنرمندان نوگرایی خارجی است. این به روز بودن نه تنها در مسائل هنری بلکه در بسترهای اجرایی هم قابل پی‌گیری است.
بدون شک هنرمندان ایرانی و گالری‌داران در صورت به روز بودن و رصد فعالیت‌های هنرمندان نوگرای خارجی می‌توانند آن‌ها را در چگونگی برگزاری نمایشگاه‌ها و بهره‌گیری از امکاناتی که امروزه در دسترس همگان است، الگو قرار دهند. این بخش آخر، یعنی برگزاری نمایشگاه و نحوه کیوریتوری و قالب آن، همچنین موارد سخت‌افزاری و سازه‌ای مانند بنای نمایشگاه، نورپردازی، نوع مواجه کردن مخاطب با آثار و حتی چیدمان آثار را در بر می‌گیرد. بدون شک مخاطب امروز برای دیدن صرف آثار یک هنرمند به نمایشگاه نمی‌رود. او با توجه به انبوه دیتاها و اطلاعاتی که روزانه به ذهنش وارد می‌شود، توقع دیدن اتفاقاتی نو و بدیع را دارد. واضح‌تر اینکه مخاطبان امروزی با هر اثر و مجموعه‌ای غافل‌گیر نمی‌شوند و هنرمند امروزی باید به این مهم توجه داشته باشد تا اثر یا آثارش مورد توجه قرار گیرد.
پرفورمنسی آمیخته با رنگ و نور
برگزاری نمایشگاه دیوید هاکنی برای جاستین ساتکلیف که خود عکاسی حرفه‌ای است بهانه‌ای برای گفتگو و تهیه گزارشی است که توسط رسانه «گاردین» منتشر شده است.
دیوید هاکنی در بخشی از صحبت‌هایش درباره علاقمندی‌هایش می‌گوید: همیشه به فناوری و تصاویر علاقمند بوده‌ام. این علاقمندی در آثار او نمود مستقیم دارد و آنچه گفته مخلصی از روحیه و علائق اوست.
مجموعه «پیش‌بینی‌ها»/ از چپ به راست: کریستوفر ایشروود و دان باچاردی (1968)، کلکسیونرهای آمریکایی (فرد و مارسیا وایزمن، 1968) و در بخشی خانه دار بورلی هیلز (1967)
در رویدادی که در «Kings Cross» مجموعه‌ای در قلب لندن برگزار می‌شود، طی اجرایی یک‌ساعته آثار مختلف دیوید هاکنی بر روی دیوارهای سالن و دیگر اماکن مجموعه پخش یا تابانده خواهد شد و رویدادی درقالب «لایت روم» محسوب می‌شود.
مواجهه مستقیم هاکنی با مخاطبانش با ۲۵۰ اثر
اتفاق جالب‌تری که در طول برگزاری نمایشگاه رخ می‌دهد حضور هانکلی در مجموعه است. او گاه درباره یک عمر فعالیت هنری خود با بازدیدکنندگان صحبت می‌کند و گاه درباره تکنیک آثارش به حضار توضیح می‌دهد. او به بازدیدکنندگان این فرصت را می‌دهد تا جهان را از دید او و به واسطه شیوه‌اش ببیند و بنگرند و در این زمینه از هیچ تلاشی فروگذار نیست.
دیوید هاکنی در پشت صحنه نمایشگاهش جهت وارسی امور پیش از برگزاری/ او همه موارد را پیش از نمایشگاه‌هایش بررسی می‌کند
در نمایشگاه هاکنلی ۲۵۰ اثر از او به نمایش آمده‌اند که فعالیت شش دهه‌ای او را به پیش روی مخاطبان قرار می‌دهند. برخی از این آثار مطرح و معروفند و برخی دیگر نیز در دسته کارهای کمتر دیده شده هانکلی قرار می‌گیرند.
گفتنی است نمایشگاه اخیر هاکنی تا دقت و توجه بسیار برگزار شده است تا آنجا که ساخت آن سه سال به طول انجامیده و به لحاظ آماری داری ۱۴۰۸ بلندگو، ۲۸ پروژکتور، و یک بوم دیجیتال ۱۰۸ مترپیکسلی را شامل می‌شود.
هاکنی ناظر پخش آثارش با پروجکشن در فضای لایت روم نمایشگاهش برای اولین بار در فضای گالری لایت روم/ تا این لحظه او فقط پیش‌بینی‌ها را به شکل مدل دیده بود. مارک گریمر (نویسنده و کارگردان) اولین نمایش کامل را با او تماشا می‌کند.
وقتی «آی‌پد» ابزار کار می‌شود
یکی دیگر از ویژگی‌های هاکنی که به نمایشگاهش وجهه‌ای جدید داده، ساخت اغلب آثارش با «آی پد» است. این دیجیتالی بودن به او اجازه می‌دهد تا آثار را همانطور که در ذهن دارد نمایش دهد. مثلا اینکه با ظاهر شدن ابرها و شکوفه درختان و گل‌ها روی دیوارهای نمایشگاه صدای آواز پرندگان را می‌شنویم که از بلندگوها پخش می‌شوند. یا اینکه حتی طلوع دیجیتالی خورشید نیز در سالن نمایشگاه رخ خواهد داد.
هاکنی در حال خلق اثری از طبیعت/ تجربه دیدن او حین نقاشی برای مخاطب اتفاقی جذاب است
دیدن نقاش حین کار، از روی شانه‌های او
امکان دیگر این است که مخاطب می‌تواند تمام نقاشی‌های هاکنی را در حال انجام و خلق تماشا کند. مقوله دیجیتال و شیوه آثار هانکلی این امکان را سهل‌تر کرده تا مخاطب حین انجام کار و خلق اثر، او را تماشا کند. دقیقا مثل این است که مخاطب یک نقاش در حال کار را از روی شانه او تماشا کند.
هاکنی تاکید می‌کند: باید به این موضوع توجه داشت که مردم همیشه دوست دارند هنرمندان را در حال انجام کار و خلق اثر ببیند.
طبیعت برای دیوید هاکنی ۸۳ساله موضوعی همیشه تازه است
شکستن قوانین «اپتیک» با رنگ
هاکنی با استفاده از نمونه‌هایی از نقاشی‌های روی صندلی یا کلاژ عکس‌هایش، مثلا توضیح می‌دهد که چگونه رنگ می‌تواند قوانین «اپتیک» را بشکند و حس زمان را به گونه‌ای باز کند طوری که از عهده عکاسی برنمی‌آید.
دیوید هکنی به این موضوع توجه داشته که دوربین‌ها هندسی می‌بینند اما ما به واسطه روان و عصب‌هایی که داریم به اطراف می‌نگیریم. او می‌گوید: اگر در عکس‌ها و آثار با پرسپکتیو بازی کنیم به بیننده این امکان را می‌دهیم که در داخل اثر پرسه بزند و به اطراف نگاه کند.
همسفر شدن مجازی مخاطب با نقاش
این عکاس و نقاش درباره اولین اثرش گفته: دو شهر پاریس و لندن همیشه توسط نقاشان شگفت‌انگیز نقاشی شده، اما لس‌آنجلس اینطور نیست و خیلی از مردم ساختمان‌های آن را نمی‌شناسند. من برای پرداختن به این بناها جذب لس‌آنجلس شدم و این شهر اولین منطقه‌ای است که آن را نقاشی کردم.
تا پیش از دیوید هاکنی، هیچ هنرمندی لس‌آنجلس را نقاشی نکرده است
دیوید عاشق سفر است. او در سال ۲۰۱۲ آن زمان که نسبت به الان سن و سال کمتری داشت، با نصب دوربین‌های کوچک روی ماشین خود سفرهای سرخوشانه خود را ضبط کرد تا مناظر را ازهمه جهات به ثبت رساند. او می‌تواند از همین فیلم‌های ضبط شده به تنهایی نمایشگاهی برگزار نماید؛ بی‌آنکه آن‌ها را نقاشی کند؛ تا به این ترتیب دوستدارانش به عنوان همسفر با او همراه شوند.
به گفته دیوید هاکنی، تا پیش از او هیچ هنرمندی لس‌آنجلس را نقاشی نکرده است
هاکنی در قامت طراح صحنه
هاکنی صرفا یکی نقاش نیست او طراحی صحنه‌های متعددی را هم در کارنامه دارد. او در دهه هشتاد میلادی چندین اپرا را طراحی کرده که در قالب نمایشگاه لایت روم پیش روی مخاطبان قرار گرفته‌اند. یکی از ویژگی‌های او این است که با حضور در هر نمایشگاه خود، شخصا و به صورت جزیی با چشمی دقیقی جزییات را بررسی می‌کند تا در نهایت رویدادی بی‌نقص برگزار کند.
او درباره علاقه‌اش به اپرا اینگونه اظهارنظر می‌کند: «طراحی صحنه در اپرا چندان شناخته شده نیست اما این مقوله کمتر شناخته شده بخشی واقعی از کار و علاقه من است. من در سال ۱۹۸۷ دکورهای اپرای ۱۸۶۵ واگنر، ترسیتان و ایزولد را ساختم. آن زمان اگر این سازه را می‌دیدید، تصور می‌کردید در یک کشتی هستید.
طراحی صحنه برای توراندوت، اپرای غنایی شیکاگو، 1992
ناامیدی هاکنی از درک مخاطب
هاکنی در بخشی از صحبت‌هایش درباره علاقه مردم به کارهایش گفته: من می‌توانم ناامید شوم چون می‌بینم مردم واقعاً مسائل را از نزدیک بررسی نمی‌کنند و از فاصله نزدیک و با جزیی‌نگری آثارم را نمی‌نگرند؛ اما با این حال نمی‌توان انتظار داشت که همه مثل من به پیرامون خود بنگرند؛ لذا من کار خودم را انجام می‌دهم.
پیرمردی که قصد بازنشست شدن ندارد
دیوید هاکنی در ادامه درباره فعالیت‌های آینده‌اش نیز اینگونه توضیح داده است: من ۸۵ساله هستم؛ بنابراین نمی‌دانم چقدر دیگر فرصت دارم. اما خب ممکن است یک جوان به نمایشگاهم بیاید چیزی ببیند و تفکر کند. امیدوارم این نمایشگاه به جوانان و نسل‌های جدید ایده بدهد.
او در ادامه توضیحاتش گفت: شاید ایده نمایشگاه من برای یک جوان این باشد که فیلمسازی را با روشی کاملا جدید دنبال کند. به هرحال سینما در حال مرگ است و برای تداوم حیاتش به نگرش‌ها و شیوه‌های جدید نیاز است. اینکه شما فیلمی را در خانه روی یک صفحه بزرگ ببینید، می‌تواند نوع تازه‌ای از تئاتر باشد نه سینما. قاعدتا برای پرداختن به نوع جدیدی ازسینما باید از خانه بیرون برویم و پیرامون‌مان را خوب ببینیم.
اثری دیگر از دیوید هاکنی
جاستین ساتکلیف عکاسی که گزارش پیش‌رو را تهیه کرده می‌گوید: ممکن است تصور کنید که دیوید هاکنی در دهه نهم زندگی‌اش است و این آخرین نمایشگاه آخرین حرکت بزرگ اوست، اما او در واقع ایده‌های بیشتر و بزرگتری را در سر می‌پروراند.
