مدل تهاتر نفت در برابر کالا درباره روابط تجاری تهران و آنکارا صدق نمی‌کند/ تلاش برخی افراد وابسته به سازمان گولن برای فعالیت در ایران

به گزارش خبرنگار سیاسی ایلنا، رضا هاکان تکین در نشست خبری خود عنوان کرد: امروز دومین سال اقدام نافرجام کودتا است و من می‌خواهم به اتفاقات آن شب بپردازم. هیچ شکی در این نیست که هماهنگی این کودتا با فتح الله گولن بوده است.

وی افزود: گولن با سازمانی که تشکیل داده بود در آن شب تلاش کرد مخالف اراده مردم ترکیه نظام را بدست بگیرد و به شکل کاملا بی‌رحمانه اقدام خودشان را عملی کردند. بطوریکه شاهد شهادت نیروهای نظامی و  مردم بی گناه در این اقدام بودیم.

سفیر ترکیه یادآور شد: در این حادثه ٢٥١ نفر شهید و ٢٢٠٠ نفر زخمی شدند. طی تحقیقات و بازپرسی‌ها مشخص شد از دو سال قبل از کودتا افرادی از داخل کشور با گولن در ارتباط بودند.

وی یادآور شد: طی تحقیقات و بازپرسی‌ها در دو سال گذشته منابع و شواهد متنوعی به وجود آمد و ارتباط کودتاچیان و گولن مشخص شد. اما برای شناخت فتح الله گولن و سازمان تروریستی او صرفا نگاه به ۱۹ جولای کفایت نمی‌کند.این مساله یک پیشینه نزدیک به ۳۰ سال دارد که وی تلاش برنامه‌ریزی‌شده‌ای برای نفوذ در ساختارهای حقوقی و قضائی و همچنین به دست گرفتن نهادهای اقتصادی ترکیه انجام داد.

هاکان تکین تاکید کرد: چه بسا در سراسر جهان نمونه‌ مشابه او که توانسته اینقدر چهره متفاوت از خود نشان دهد، وجود ندارد. این‌ها برای مثال از نهادهای آموزشی و دانشگاه‌ها که نهادهای معصومی هستند، آغاز کردند و برای به دست آوردن محبوبیت بین‌المللی مانور بسیاری روی گفت‌وگوی ادیان انجام دادند. همچنین در مدارسی که در اختیار داشتند، نیروهای خودشان را تربیت کردند و با تشکیل هلدینگ‌های اقتصادی برای برنامه‌های آتی منابع مالی به دست آوردند.

وی ادامه داد: پیش از دو سال گذشته سعی داشتند نیروهایشان را در بدنه حاکمیت وارد کنند اما امروز با پاکسازی که در حاکمیت ترکیه انجام شده می‌توانیم بگوییم که ستون فقرات این سازمان را شکسته‌ایم و بسیاری از افراد وابسته به این سازمان تروریستی سعی دارند با استفاده از قانون ابراز پشیمانی از این سازمان جدا شوند. البته در همینجا جا دارد از حمایت صریح و قاطع ایران در ساعات اولیه کودتا تشکر کنم. البته این موضوع برای ما باعث تعجب نشد چرا که ایران بسیار به ما نزدیک است و ما برایش ارزش بالایی قائل هستیم.

سفیر ترکیه در ایران عنوان کرد: دولت تهران هیچ گاه اجازه نداده که سازمان فتح الله گولن در ایران فعالیت کند. البته برخی از افراد وابسته به این سازمان ، تلاش کرده‌اند که به شکل فردی در ایران فعالیت کنند و ما برای جلوگیری از این موضوع با دولت ایران همکاری‌هایی داشته‌ایم؛ چرا که سازمان فتح الله گولن، سازمانی پنهان‌کاری است و تلاش می کند چهره خود را پنهان کند .

وی در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر موضع این کشور در قبال تحریم‌های آمریکا هم گفت: تا امروز که دهم جولای است، هنوز از طرف دولت ایالات متحده پیامی رسمی مبنی بر اینکه توقع چه اقداماتی از سوی ما در قبال ایران را دارند، گفته نشده است. اما در آینده نزدیک منتظر هیاتی از ایالات متحده هستیم تا درخواست‌هایشان را به ما منتقل کنند.

سفیر ترکیه در ایران تاکید کرد: می‌دانیم آمریکایی‌ها در تلاش هستند چه رویکردی را در قبال ایران پیش بگیرند. آنها می‌خواهند در حوزه اقتصادی تهران را در تنگنا قرار دهند، اما از طرف دیگر اظهارنظرهای آنها متناقض است. برای مثال اظهارنظری دارند مبنی بر اینکه می‌خواهند صادرات نفت ایران را به صفر برسانند اما پس از آن می‌گویند حاضرند در برخی موارد استثنا قائل شوند. اما سیاست ترکیه همواره در این خصوص آشکار است و در عالی‌ترین سطوح هم مطرح شده است.

وی با بیان اینکه ما تحریم‌های یکجانبه علیه ایران را نه تنها مشروع بلکه مفید هم نمی‌دانیم، گفت: کشوری هم نیستیم که سیاست‌هایمان را بر اساس نظر دیگران تعیین کنیم. در خصوص تحریم‌ها پیشینه ترکیه مشخص است؛ ما از ابتدا در کنار مردم ایران قرار گرفتیم.

سفیر ترکیه همچنین در خصوص تغییر سیاست خارجی این کشور پس از تغییر ساختار سیاسی گفت: سیاست خارجی ترکیه یکپارچگی و تداوم دارد. تنها تغییر این است که بعد از رفراندوم و گذار ترکیه از سیستم پارلمانی به سیستم ریاستی، قوه اجرایی قدرت بیشتری پیدا کرده و ما از این فرصت ایجاد شده استفاده خواهیم کرد.

وی همچنین در خصوص پاکسازی‌های گسترده در دو سال اخیر که منجر به بازداشت‌های گسترده شده است، گفت: ما وقتی در مورد پاکسازی عناصر وابسته به گولن صحبت می‌کنیم، منظورمان دقیقا آنهایی هستند که در ارتباط با این سازمان دستگیر شدند و به هیچ عنوان منظور یکدست کردن فضای سیاسی نیست. همانطور که در ابتدا نیز گفتم ما با نهادی مواجه هستیم که ساختار پیچیده‌ای دارد و در مبارزه با این سازمان راه دیگری پیش روی ترکیه وجود ندارد.

هاکان تکین یادآور شد: همانطور که گفتم آنها نفوذ زیادی در نهادها و مطبوعات داشتند و ما مجبوریم با این افراد برخورد کنیم. تنها هدف قضائی برای برخورد با خبرنگاران فقط شامل آنهایی می‌شد که با تروریست‌ها در ارتباط بودند و هدف محدود کردن آزادی رسانه‌ها نبوده با این حال سازمان گولن و همینطور (پ ک ک) PKK توانسته‌اند با پروپاگاندای رسانه‌ای خلاف این موضوع را در اذهان جامعه جا بیندازند. البته در فعالیت‌هایی که در دو سال گذشته داشتیم توانستیم تا حدی ماهیت این سازمان را در فضای بین‌المللی مشخص کنیم.

سفیر ترکیه همچنین در خصوص فعالیت‌های دولت این کشور در سوریه گفت: ما در مورد مذاکرات ایجاد منطقه بدون‌تنش در جنوب سوریه طرف مذاکره نبودیم و از اینکه آمریکا و روسیه در این خصوص تفاهمی انجام داده‌اند، اطلاعی نداریم و به ما مربوط هم نمی‌شود. اما در خصوص حوزه‌های بدون‌تنش که در مذاکرات آستانه انجام شد، تنها منطقه ادلب هنوز بر مبنای این تصمیم به عنوان منطقه بدون تنش شناخته می‌شود و در مناطق دیگر وضعیت فرقی نمی‌کند. اگر سوریه بخواهد در ادلب هم تحرکاتی انجام دهد، نتایج بسیار شدیدی به دنبال دارد و ما این را به دو شریک دیگرمان در روند آستانه یعنی روسیه و ایران تاکید کرده‌ایم.

وی  در خصوص عملیات نظامی این کشور در عمق ۳۵ کیلومتری شمال عراق هم گفت: سیاست اصولی ما این است که اگر در کشورهای همسایه تهدیدی علیه ترکیه وجود داشته باشد، با آن کشور برای برخورد با آن تهدید رایزنی کنیم، اما اگر ظرفیت برخورد وجود نداشته باشد، نمی‌توانیم فعالیت‌های تروریستی را در کنار مرزهایمان تحمل کنیم.

هاکان تکین خاطرنشان کرد: حضور پ ک ک در شمال عراق سابقه‌ای ۳۰ ساله دارد و مناطقی که این گروه به عنوان قرارگاه استفاده می‌کند، خالی از نیروهای دولت مرکزی عراق است، پس پیش‌بینی و تصور اینکه دولت عراق بتواند در کوتاه‌مدت تحرکی در آن مناطق داشته باشد، وجود ندارد. ما بارها مطرح کردیم که برای مقابله با گروه‌های تروریستی می‌توانیم با عراق همکاری کنیم اما اگر این توان در دولت مرکزی وجود نداشته باشد، مستقل عمل می‌کنیم.

هاکان تکین در خصوص تنش میان ترکیه و اتحادیه اروپا پس از کودتا و تهدید این اتحادیه برای پایان مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا هم گفت: برخی تلاش کردند فعالیت‌های ترکیه برای مقابله با کودتا را وارونه جلوه دهند و اتحادیه اروپا هم با رویکرد خود نشان داد کارنامه روشنی در خصوص برخورد با کودتاگران در ترکیه ندارد. آنها به جای اینکه از حقوق مردم و دولت قانونی که از طرف کودتاچیان مورد حمله قرار گرفته بود، حمایت کنند از حقوق کودتاچیان حمایت کردند.

وی در خصوص مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا هم گفت: برخی محافل در اروپا برای ایجاد مانع به دنبال بهانه هستند و هر بهانه‌ای که رفع می‌شود بهانه جدیدی پیدا می‌کنند. حالا کودتا هم فرصت خوبی برایشان ایجاد کرده است. البته ما علی‌رغم این برخورد به ناحق، روابط خودمان را با اروپا ادامه خواهیم داد.

سفیر ترکیه در خصوص بحران مهاجرت در اروپا و انگشت اتهامی که به سمت ترکیه در خصوص سوءاستفاده از این بحران دراز شده است، گفت: در خصوص ورود مهاجران به قلمرو اتحادیه اروپا شاهد این موضوع هستیم که آنها تنها در مواردی که منافع خودشان به خطر می‌افتد، وارد عمل می‌شوند. این اتحادیه پس از هفت سال که از بحران سوریه می‌گذرد هیچ اقدام فوری در این خصوص انجام نداده و حالا که پناهجویان وارد اروپا شده‌اند با وجود آنکه از امکانات و ثروت بالایی برخوردارند، وحشت کرده‌اند و اجلاس برگزار می‌کنند. ترکیه به عنوان کشوری که میزبان ۳.۵ میلیون پناهجو است و در این خصوص هم هنوز کمک مالی که قول شده بود را دریافت نکرده نمی‌توانن مورد اتهام‌زنی اتحادیه اروپا قرار بگیرد.

وی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص مذاکرات این کشور با آمریکا برای استرداد فتح‌الله گولن گفت: ترکیه از فردای کودتا مذاکرات جدی با آمریکا برای استرداد گولن انجام داده و شواهد مطمئنی را نیز در این خصوص به آمریکایی‌ها داده‌ایم، اما اکنون بعد از دو سال پاسخی که دریافت می‌کنیم این است که سیستم قضائی آمریکا مستقل است و دولت نمی‌تواند در این خصوص دخالت کند. این در حالی است که آمریکا با رویکردی متضاد در خصوص شهروندان ترکیه که با اتهام قضائی بازداشت شده‌اند، عمل کرده و خواستار آزادی آنهاست.

سفیر ترکیه در پاسخ به خبرنگار ایلنا، در خصوص صحبت رئیس‌جمهور این کشور مبنی بر مبادلات تجاری با ارز ملی گفت: اولین کشوری که ایران برای محقق شدن تجارت با پول ملی با آن وارد مذاکره شد،‌ ترکیه بود. مشابه این اقدام با روسیه و چین نیز انجام شده اما ما موافقتنامه‌ای را امضا کردیم که به مرحله اجرا رسیده است.

وی با بیان اینکه تجارت با پول ملی از دو زاویه اهمیت دارد؛ گفت: اگر ما با ارز ملی خودمان تجارت کنیم، از موج فراز و فرودهای دلار و یورو در امان هستیم و ارزمان را محافظت کرده‌ایم. این موضوع سبب می‌شود مبادلات تجاری دو کشور از تحریم‌های آمریکا هم مصون باشد.

سفیر ترکیه با اشاره به مدلی که روسیه برای تجارت با ایران پیش خواهد گرفت که همان تهاتر نفت در برابر کالاست، گفت:‌ این مدل در خصوص روابط تجاری ایران و ترکیه صدق نخواهد کرد؛ چراکه وقتی ما به ارقام تجارت بین خودمان نگاه می‌کنیم عدم تعادلی به نفع تهران وجود دارد. مثلا به ارقام تجارت در سال ۲۰۱۷ نگاه کنید ۳.۲ میلیارد دلار صادرات ما به ایران بوده است در حالی که صادرات ایران به ترکیه بالغ بر ۷.۵ میلیارد دلار بوده است. در نهایت تفاوتی که وجود دارد باعث می‌شود امکان تهاتر در مبادلات تجاری دو کشور وجود نداشته باشد.

وی در خصوص برنامه دیدار سران سه کشور ایران، ترکیه و روسیه گفت: در آخرین نشستی که سران این سه کشور در ماه آوریل در ترکیه برگزار کردند مقرر شد تا نشست بعدی در تهران باشد اما تاریخ مشخصی برای آن تعیین نشد. فکر می‌کنم پس از پایان تابستان این نشست برگزار شود.

وی افزود:‌البته سیر تحولات ترکیه قطعا زمان نشست را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

هاکان تکین در پاسخ به سوال دیگری در خصوص امکان همکاری بانک‌های ترکیه با ایران پس از اعمال تحریم‌ها هم گفت:‌ همانطور که پیش‌تر گفتم ما هنوز نمی‌دانیم که خواست آمریکا از ترکیه چه خواهد بود تا پس از آن در خصوص همکاری‌های مشترک تصمیم بگیریم اما این را می‌دانم که ترکیه در کنار باقی کشورها به دنبال راهی است که تاثیر تحریم‌های آمریکا را بر روابطش با ایران را تا حد امکان کاهش دهد.

سفیر ترکیه تاکید کرد: باید این نکته را هم متذکر شوم که اقتصاد ترکیه مبتنی بر بازار آزاد است و یکپارچه با نظام جهانی حرکت می‌کند و شما هم بر حاکمیت آمریکا در نظام مالی جهان واقف هستید، پس به خصوص در حوزه روابط بانکی ما نمی‌توانیم طوری عمل کنیم که گویی هیچ مانعی وجود ندارد.