بررسی پیامدهای توافق هسته‌ای در طول ۱۰ تا ۲۵ سال آینده

به گزارش ایلنا، متن مقاله حسین موسویان در روزنامه سکیوریتی تایمز به این شرح است:

2 آوریل 2015، ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 به چارچوب اولیه یک تفاهم دست یافتند که شفافیت و اجرای اقدامات سازنده در برنامه هسته‌ای ایران در ازای برداشتن همه تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای و به رسمیت شناختن حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم را ضمانت کرد.

این مذاکرات برای دستیابی به یک توافق جامع هسته‌ای تا 30 ژوئن در حال ادامه است.

این توافق یک گام در راستای پایان دادن به 12 سال بحث و مجادله در مورد برنامه هسته‌ای ایران است.

مدت زمان باقی‌مانده تا ضرب‌الاجل مذاکرات بسیار پیچیده و دشوار خواهد بود. هنوز هیچ یک از ابعاد توافق و موضوعاتی که دو طرف بر روی آن توافق کرده‌اند٬ مشخص نیست و تا زمانی که توافق حاصل و اجرایی شود؛ باید منتظر ماند.

برنامه هسته‌ای ایران در طول ۱۰ تا ۲۵ سال آینده

غنی‌سازی:
کاهش دو سوم از تعداد کل 19 هزار سانتریفیوژ؛ محدودسازی غنی‌سازی اورانیوم به 3.67 درصد. کاهش مقدار کنونی 10 هزار کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با درصد پایین (LEU) به 300 کیلوگرم اورانیوم 3.67 درصد و نساختن تأسیسات جدید با هدف غنی‌سازی اورانیوم.

تأسیسات فردو:
هیچ‌گونه غنی‌سازی در این سایت هسته‌ای انجام نخواهد شد و این مکان به یک مرکز تحقیقات فیزیک هسته‌ای تبدیل می‌شود.

تأسیسات هسته‌ای نطنز:
این تنها سایت هسته‌ای است که ایران غنی‌سازی را با تعداد 5 هزار و 60 سانتریفیوژ (IR-1) و 1000 سانتریفیوژ (IR-2) و تحت نظارت دوربین‌های ‌آژانس ادامه خواهد داد.

راکتور اراک:
ایران پلوتونیوم تولید نخواهد کرد و تمام مقدار سوخت هسته‌ای مصرف شده این راکتور را تا آخر عمر آن به یک کشور دیگر منتقل می‌کند.

هم‌چنین ایران در آینده هیچ‌گونه راکتور آب سنگین و تأسیسات بازفرآوری سوخت هسته‌ای مصرف شده نخواهد ساخت.

نظارت و بازرسی:
ایران علاوه بر اجرای بیش‌ترین میزان بازرسی‌های بین‌المللی؛ پروتکل الحاقی را اجرا خواهد کرد و همه نگرانی‌های آژانس در رابطه با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران را رفع خواهد کرد.

پس از گذشت مدتی از اجرای توافق توسط ایران پرونده هسته‌ای ایران از شورای امنیت به آژانس باز خواهد گشت.

در10 تا 25 سال آینده تأسیسات هسته‌ای ایران بنا بر نیازهای داخلی و با همکاری نزدیک با آژانس گسترش خواهد یافت.

اعتمادسازی و موضوع منع اشاعه هسته‌ای:

1 دیپلماسی:
دلیل موفقیت مذاکرات، شکست سیاست دشمنی و تهدید جنگ توسط یک کشور دارای سلاح هسته‌ای علیه کشوری که تسلیحات هسته‌ای ندارد بوده است.

2 اجرا و تقویت مفاد پیمان (NPT):
حق غیرقابل انکار دولت‌های عضو پیمان NPT برای استفاده از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و البته انجام بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی‌ها برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای کشورهاست.

حال آن که تفاهم لوزان سخت‌ترین و گسترده‌ترین مکانیزم‌های بازرسی در تاریخ موضوع منع اشاعه را شامل می‌شود.

3 اعتمادسازی:
حل پرونده هسته‌ای ایران و رفع نگرانی‌های قدرت‌های جهانی و برخی کشورهای منطقه در مورد ماهیت، ابعاد و اهداف برنامه هسته‌ای ایران به صورت تدریجی باعث ایجاد اعتماد در منطقه و جهان در این مورد خواهد شد.

4: الگوی منع اشاعه:
توافق جامع هسته‌ای می‌تواند به عنوان یک الگو در خاورمیانه و کشورهای دیگر باشد و باعث ایجاد شفافیت،‌ بازرسی و راستی‌آزمایی در برنامه هسته‌ای کشورها در آینده شود.

5- حرکت به سوی منطقه عاری از تسلیحات هسته‌ای:
این توافق هسته‌ای در واقع منعکس کننده نیازهای داخلی یک کشور و البته انجام بازرسی از مواد شکافت‌پذیر خام و روند غنی‌سازی آن برای اطمینان از این است که از این مواد در ساخت تسلیحات هسته‌ای استفاده نخواهد شد.

روابط ایران با کشورهای غربی و منطقه:

ایران و آمریکا:
مذاکرات هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی باعث برگزاری نشست‌های دوجانبه میان آمریکا و ایران در سطح وزیران امور خارجه برای نخستین‌بار طی 35 سال گذشته شده است.

این موضوع باعث ایجاد تغییرات عمده‌ای میان دو طرف در حوزه ارتباط و مذاکره شده است. این می‌تواند آغاز راهی برای ایجاد روابط احتمالی میان آمریکا و ایران برای حل نزاع‌های موجود در افغانستان، سوریه، یمن و عراق با افزایش تلاش‌های دوجانبه علیه تروریسم و گسترش آن باشد.

ایران و غرب:
روابط ایران و غرب در هشت سال دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد تضعیف شده بود و بالاخره پس از انتخاب حسن روحانی، رییس‌جمهور میانه‌رو ایران شاهد آن هستیم که دو طرف از این کما بیرون آمده‌اند. قدرت‌های غربی که در مذاکرات نیز حضور دارند اقداماتی را در این مدت کوتاه برای ترمیم روابط خود با ایران انجام داده‌اند؛ موضوع مهمی که نباید آن را فراموش کرد. برای ایجاد امنیت در خاورمیانه حضور ایران الزامی است و با این رویکرد، ایران و قدرت‌های اروپایی می‌توانند گام‌های سازنده‌ای در مقابله با گروه‌های جدید تروریستی هم‌چون داعش و القاعده و مدیریت خاورمیانه بردارند.

ایران و منطقه:
حل پرونده هسته‌ای ایران می‌تواند مقدمات لازم برای گفت‌وگو میان کشورهای حوزه خلیج فارس را فراهم کند.

موضوعات کنونی مهم خاورمیانه که ایران می‌تواند با کشورهای منطقه برای رفع آن تلاش کند حل فاجعه‌های حقوق بشری سوریه، مبارزه علیه گسترش افراطی‌گری، ثبات عراق، امنیت انرژی در خلیج فارس و پایان دادن به نزاع و درگیر‌ی‌ها در یمن است.