سجادپور در گفتوگوی ویژه خبری:
ادامه روند گذشته مذاکرات بسیار تلخ بود/ بیانیه لوزان، توافقی سیاسی است

یک استاد دانشگاه با طرح این پرسش که چرا آن زمان که تحریم های هستهای داشت علیه ایران اعمال می شد، هیچ بحثی نبود، گفت: اما الآن در مذاکرات هستهای برای برداشتن تحریمها، بر روی تک تک کلمات و واژهها تمرکز میکنیم.
به گزارش ایلنا، سیدکاظم سجادپور استاد روابط بینالملل در برنامه شب گذشته گفتوگوی ویژه خبری گفت: واقعیت این است که فضای حاکم بر تحریمها در پایان مذاکرات به هم میریزد همان طور که هم اکنون به طور رسمی به هم ریخته است.
وی با اشاره به اینکه پیش از این هر کشوری تحریمهایی را که علیه ایران انجام میداد هزینهای برایش نداشت، اظهار داشت: الآن این فضا دیگر نیست و تحریمهایی که دشمنان ایران در سالهای گذشته علیه ملت ایران ایجاد کردهاند به هم ریخته است.
سجادپور گفت: بر اساس توافق لوزان تحریمهای شورای امنیت که در چند قطعنامه علیه ایران به اجرا گذاشته شده است، با صدور یک قطعنامه جدید برچیده میشود.
وی افزود: تحریمهای اتحادیه اروپا هم که در شورای وزیران اتحادیه اروپایی علیه ایران تصویب شد در بیانیهای لغو خواهد شد.
این استاد روابط بینالملل گفت: اما در ارتباط با تحریمهایی که آمریکا علیه کشورمان به اجرا گذاشته٬ میتوان این گونه گفت که برخی تحریمهایی که در اختیار رئیس جمهور آمریکاست لغو میشود و تحریمهایی که کنگره علیه ایران اعمال کرده رئیس جمهور آمریکا نمیتواند آنها را لغو کند زیرا قوه مجریه این کشور مجری این مصوبات است.
سجادپور افزود: در مذاکرات هستهای کنونی دو طرف در حال بررسی ایده جمهوری اسلامی ایران برای چگونگی یکجا شدن لغو این تحریمها هستند.
وی گفت: مسلم است که قطعنامههای شورای امنیت سریعتر از بقیه تحریمها لغو میشود و این نقطه عطفی است که تاکنون در شورای امنیت بیسابقه بود.
سجادپور افزود: 30 سال است آمریکا ایران را تحریم کرده و مذاکرات کنونی درباره موضوع هستهای و برداشتن تحریمهای مرتبط با آن است و در صورت توافق، این تحریمها لغو می شود نه همه تحریمهایی که بخشی از آنها از سال 1980 میلادی علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال شده است.
در مذاکرات هستهای بر روی تک تک کلمات و واژهها تمرکز میکنیم
وی گفت: آن زمان که تحریمهای هسته ای داشت علیه ایران اعمال میشد هیچ بحثی از آن نبود اما الآن در مذاکرات هستهای بر روی تک تک کلمات و واژهها تمرکز میکنیم.
بیانیه لوزان، توافقی سیاسی است
استاد روابط بینالملل تصریح کرد: متن بیانیه لوزان را از نظر حقوقی نباید بررسی کنیم و درباره کلمات و واژههای آن بحث نماییم باید بدانیم که این بیانیه، توافقی سیاسی است که چارچوب توافق حقوقی در حال مذاکره را مشخص میکند.
سجادپور گفت: باید مجموع آن چیزی را که بدست میآوریم ببینیم نه آنکه هر یک از کلمات چه بار معنایی دارند.
این استاد روابط بینالملل خاطرنشان کرد: در پایان مذاکرات 1+5 متعهد میشوند که تحریمها را بردارند و هم اکنون دو طرف در حالی که هیچ اعتمادی به هم ندارند در حال مذاکره هستند تا نهایت دقت حقوقی سیاسی را به کار ببرند.
در ادامه این برنامه توکل حبیبزاده استاد حقوق بینالملل با تأیید متفاوت شدن فضای کنونی با قبل، گفت: باید در نظر داشته باشیم که هزینههایی که قرار است ما در نتیجه مذاکرات بدهیم بسیار زیاد است و نمیتوانیم صرفاً به شکستن فضای تحریمهای کنونی بسنده کنیم.
وی با تأکید بر کنجکاوی و دقت نظر بیشتر به مذاکرات و کلمات و واژهها افزود: با بررسی بیانیه لوزان متوجه میشویم که همه قطعنامههای شورای امنیت در زمینه تحریم جمهوری اسلامی ایران با یک قطعنامه جدید برطرف میشود و این نقطه مثبت مذاکرات است.
حبیبزاده گفت: با این حال در این بیانیه تأکید شد که در این قطعنامه جدید یک سری اقدامات محدودیتساز توافق شده برای دوره زمانی مشخص در نظر گرفته میشود و این خود باعث ایجاد نگرانی است زیرا مشخص نیست این محدودیتهای جدید چه هستند و فضای صدور قطعنامه جدید روشن و شفاف نیست.
وی با اشاره به تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران افزود: باید دانست که اولاً این تحریمها همزمان با اجرای تعهدات هستهای ایران متوقف خواهند شد یعنی زیرساخت تحریمها حفظ میشود و این بدان معناست که اجرای آنها خاتمه مییابد و به طور موقت تعلیق میشود.
حبیبزاده خاطرنشان کرد: مصوبه اتحادیه اروپا در تحریمها علیه ایران لغو نمیشود و با متوقف شدن اجرایش زیرساختهای آن باقی میماند.
این استاد حقوق بینالملل با بررسی بندهای دیگر بیانیه لوزان گفت: نکته دیگری که باید به آن توجه شود این است که متوقف شدن این تحریمها همزمان است با راستیآزمایی تعهدات هستهای ایران از سوی آژانس بینالمللی انرژی هستهای و این نکتهای بسیار مهم است.
حبیبزاده تصریح کرد: بر اساس این بیانیه، یکی از تعهدات جمهوری اسلامی ایران روشن کردن موضوعات حال و آینده است تا آژانس اجرای تعهدهای ایران را راستیآزمایی کند و پس از آن تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا لغو شود.
وی این سؤال را مطرح کرد که آیا بالأخره راستیآزمایی برنامه صلحآمیز هستهای جمهوری اسلامی ایران از سوی آژانس صورت خواهد گرفت؟
حبیب زاده یکی دیگر از ابهامات موجود در بیانیه لوزان را حفظ تحریمهای اقتصادی و مالی دانست و گفت: این در حالی است که بسیاری از تحریمهای کشورمان در حوزه انرژی است و لغو یا ادامه آن در این بیانیه به طور دقیق دیده نشده است.
وی با اشاره به اینکه تحریمهای اولیه آمریکا که از اول انقلاب اسلامی علیه ایران وضع شده همچنان ادامه خواهد یافت، افزود: تحریمهای ثانویه مد نظر مذاکرهکنندگان و لغو تحریمهای مرتبط با موضوع هستهای در دستور کار است.
حبیبزاده با بیان اینکه تحریمهای وسیعی در زمینههای مختلف از جمله تروریسم، حقوق بشر و هستهای علیه کشورمان وضع شده است، خاطرنشان کرد: در هیچ کدام از این تحریمها، تحریم خالص هستهای وجود ندارد و مشخص نیست که بعد از این با چه سازوکاری میشود این مسئله را برطرف کرد.
باید قدر زحمات تیم هستهای را بدانیم
استاد حقوق بین الملل گفت: نمیخواهیم زحمات تیم مذاکرهکننده هستهای را زیر سؤال ببریم اما باید واقعیات متن بیانیه لوزان برای مردم تبیین شود.
حبیبزاده افزود: تیم مذاکرهکننده زحمات زیادی میکشد به ویژه اینکه جنگ دیپلماسی حتی از جنگ نظامی بالاتر است و باید قدر زحمات آنان را بدانیم اما این نگاه منافاتی ندارد در اینکه واقعیات را تبیین نکنیم.
وی تأکید کرد: باید بپذیریم مبنای قضاوت در مذاکرات هستهای بیانیه لوزان است اما استفاده از عبارت توافق سیاسی درباره بیانیه لوزان از نظر حقوقی معنا ندارد.
حبیبزاده گفت: بر مبنای بیانیه لوزان، متن نهایی برجام پایهریزی میشود بدین معنا که ما به هر حال در بیانیه لوزان تعهدات بسیار شفافی دادهایم که نمونه آن ساختار فردو و بازطراحی اراک است.
وی افزود: نمیتوان گفت که این بیانیه یک توافق سیاسی است بلکه از نظر حقوقی میتوان آن را بررسی کرد و بر مبنای آن تصمیم گرفت.
مذاکرات از سه ضلع ماهیتی فنی، حقوقی و سیاسی برخوردار است
سجادپور استاد روابط بین الملل نیز گفت: این مذاکرات چندجانبه و در چارچوب سازمان ملل متحد برگزار میشود که از سه ضلع ماهیتی فنی، حقوقی و سیاسی برخوردار است.
وی افزود: همه تحریمها علیه ایران برای این بود که قدرت راهبردی ایران را تخلیه کند، ایرانی که اکنون با ثباتترین کشور در دریای بیثبات خاورمیانه است.
بیانیه لوزان با یک توافق حقوقی متفاوت است
سجادپور گفت: بیانیه لوزان با یک توافق حقوقی متفاوت است و اینکه در متن گفته میشود «تصمیمی میگیریم» مشخص است که تصمیم هستهای مسئلهای سیاسی است چرا که ایران بارها ثابت کرده که فناوری هستهایاش صلحآمیز است.
وی ادامه داد: بیانیه لوزان از جمیع جهات قابل دفاع است اگر چه در هر مذاکراتی فضای داد و ستد حاکم است اما این بیانیه بیش از اینکه حقوقی باشد پایه سیاسی دارد.
حبیب زاده نیز گفت: در متن بیانیه ابهاماتی وجود دارد که نباید در متن نهایی باقی بماند.
وی افزود: به عنوان نمونه در بیانیه لوزان سخن از توقف تحریمهاست نه لغو کامل آن.
سجادپور نیز گفت: البته طرف غربی در مذاکرات اخیر در برخی موارد فراتر از خواستههای بیانیه لوزان درخواست کرده است که البته به دبه کردن تعبیر شد اما در هر صورت بیانیه مبنای مذاکرات است ولی به معنای تک تک کلمات متن نهایی نیست.
حبیب زاده در ادامه گفت: مردم باید بدانند که اگر توافقی صورت گیرد بلافاصله تحریمها برداشته میشود و اتفاقاً موضوع ابهامی مهم در اینجاست که با اجرای تعهدات ایران و راستیآزمایی آژانس تحریمها کی برداشته میشود.
ادامه روند گذشته درباره ایران بسیار تلخ و وحشتناک بود
سجادپور نیز گفت: نباید در هیچ یک از موارد مرتبط با مذاکرات در مردم امید واهی ایجاد کرد و نباید همه چیز به مذاکرات گره زده شود.
وی افزود: البته نباید این مسئله مهم را در نظر گرفت که ایران با توجه به قطعنامههای شورای امنیت که به عنوان یک مسئله امنیتی به آن نگاه میشد در توافق نهایی از این حالت خارج میشود چرا که اگر روند گذشته درباره ایران ادامه می یافت بسیار تلخ و وحشتناک بود هرچند مردم مقاومت میکردند.
حبیبزاده در ادامه با بیان اینکه آژانس تا کنون نگاه بیطرفانهای نسبت به ایران نداشته است افزود: مشکل ما در اینجاست که دوباره آژانس که یکی از طرفهای دعوای ماست در محور قرار میگیرد.
سجادپور پاسخ داد: آژانس شامل سه ضلع تکنیکی، سیاسی و حقوقی است و با توجه به اینکه طرف مقابل ما 1+5 است با حل مشکل با 1+5 تأثیر آن را در حل مشکلات با آژانس خواهیم دید.
استاد حقوق بینالملل افزود: باید ابهامات سند پیشرو را مطرح کنیم و چنانچه تا کنون نیز مطرح نشده بود مشخص نبود مذاکرات به کجا میرفت.
حبیبزاده با اشاره به اینکه اعضای تیم مذاکره افرادی قابل احترام هستند گفت: فعالیتهای ما نشاندهنده اوج قدرت ماست و از آنجا که این قدرت را داریم باید ابهامات سند را بررسی کنیم.
وی افزود: تجربه برخورد آژانس با ما نشان میدهد که رفتار آژانس قابل اعتماد نیست زیرا آژانس در ابتدا قرار نبود سیاسی عمل کند اما درباره ما سیاسی شد، در حالی که آژانس نهادی تخصصی و فنی در زمینه نظارت بر فعالیت هستهای کشورهاست.
این استاد حقوق بینالملل گفت: از آنجا که آژانس بینالمللی انرژی اتمی سیاسی شده پس موضوع PMD نیز مهم است.
حبیب زاده افزود: نکته نگرانکننده آن بحث نظارتی است که در قالب موافقتنامه نوشته شده است و به نظر میرسد نظارتی که برای ما طراحی شده فراتر از نظارت های معمول و بیشتر از پروتکل است.
سجادپور استاد روابط بین الملل دیگر کارشناس این برنامه گفت: چنانچه مسائل باز و به شکل جزئی به موضوعات پرداخته گردد باید راه حل هم برای آن ارائه و البته در روند مذاکرات هر چقدر بیشتر بحث شود بهتر است.
وی با بیان اینکه ما دو انتخاب بیشتر پیش راهمان نبود، افزود: یکی اینکه مسیر گذشته را ادامه دهیم و راه بعدی مذاکره است.
سجادپور گفت: علت اینکه آنها با ایران مذاکره کردند و خطوط قرمز خود را شکستند این بود که ایران قدرت خود را در بازی سیاسی به آنها تحمیل کرد تا جایی که اوباما میگوید انرژی هستهای با غرور ملی ایرانیان گره خورده است.
وی افزود: این مذاکرات در رابطه با پذیرش قدرت منطقهای و هستهای ماست و برای طرح و بحث بر روی موضوعات مورد نظر باید جنبههای سیاسی، فنی و حقوقی را در نظر داشت.
سجادپور گفت: آژانس و سازمانهای جهانی در برخی جاها سیاسی عمل میکنند.
وی با اشاره به اینکه در بعد تکنولوژی و سیاسی ظرفیت ما خوب است افزود: البته نباید از توان دیپلماتیک و حقوقی نیز چشمپوشی کنیم.
موضوع مذاکرات هستهای فراجناحی و ملی است
سجادپور گفت: موضوع مذاکرات هستهای فراجناحی و ملی است که به همین شکل باید به آن پرداخته شود.