خطیب نماز جمعه تهران:
ساماندهی یا حذف بانک‌های ناسالم اثر مؤثری بر اصلاح شبکه بانکی و تقویت ثبات اقتصادی دارد
امام جمعه موقت تهران با اشاره به انحلال بانک آینده، گفت: ناترازی یعنی کمتر بودن ارزش دارایی از بدهی. یک بانک ناتراز بانکی است که بدهی آن بیشتر از دارایی‌اش باشد. این وضعیت می‌تواند از مهم‌ترین عوامل فقدان ثبات در اقتصاد کلان باشد. ساماندهی یا حذف بانک‌های ناسالم، ضمن جلوگیری از رقابت ناسالم در بازار پول، اثر مؤثری بر اصلاح شبکه بانکی و تقویت ثبات اقتصادی دارد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، حجت الاسلام ابوترابی فرد در خطبه اول نماز جمعه این هفته تهران گفت: همه را به رعایت تقوای الهی توصیه می کنم.
وی گفت: برای رسیدن به مدارج عالی تقوا و آراستگی به کمالات انسانی، خدای متعال سه گوهر گرانبها را در اختیار بشر و جامعه انسانی قرار داده است که اگر این سه مشعل پرفروغ را بشناسیم و معرفت پیدا کنیم و در پرتو انوار آنها حرکت کنیم، بدون تردید عالی‌ترین مدارج کمال و سعادت برای انسان و جامعه بشری رقم زده خواهد شد.
وی ادامه داد: نخستین گوهر گرانبها و پرفروغ که با آراستگی به آن انسان به درجات عالیه دست پیدا می‌کند، مشعل پرفروغ عقل است که وجه تمایز انسان از سایر پدیده‌ها است و حیات عقلانی حیات انسانی است.
حجت‌الاسلام سید محمدحسن ابوترابی‌فرد، با اشاره به سرداران شهید گفت: شهید حاجی‌زاده دانشمند برجسته و پدر صنعت موشکی ایران و شهید سردار تهرانی‌مقدم، فرمانده شجاع و اقتدارآفرین هوافضای سپاه پاسداران، با همراهی همرزمان دلیر خود، برای ملت ایران، امت اسلام و محور مقاومت قدرت آفریدند و مسیر عزت و اقتدار ملت اسلام را هموار کردند. امیدوارم این ستاره‌های پرفروغ که در مدرسه عاشورا و مکتب اهل‌بیت تربیت شده‌اند، همواره الهام‌بخش امت اسلامی باشند.
امام جمعه موقت تهران همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به انحلال بانک آینده، گفت: ناترازی یعنی کمتر بودن ارزش دارایی از بدهی. یک بانک ناتراز بانکی است که بدهی آن بیشتر از دارایی‌اش باشد. این وضعیت می‌تواند از مهم‌ترین عوامل فقدان ثبات در اقتصاد کلان باشد. ساماندهی یا حذف بانک‌های ناسالم، ضمن جلوگیری از رقابت ناسالم در بازار پول، اثر مؤثری بر اصلاح شبکه بانکی و تقویت ثبات اقتصادی دارد.
خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۴۰۲/۰۷/۰۴، یعنی حدود دو سال قبل، وضعیت بانک آینده را بررسی و گزارش داد که شرایط این بانک بسیار نامطلوب است. بر اساس این گزارش، شاخص‌ها و نماگرهای بانک آینده—از جمله اضافه برداشت ۸۰ هزار میلیارد تومانی تا پایان خرداد ۱۴۰۲، سهم بالای مطالبات مشکوک‌الوصول و نسبت کفایت سرمایه منفی ۱۴۰ درصدی در سال ۱۴۰۱— نشان‌دهنده ساختار معیوب درآمدی، هزینه‌ای و ناترازی دارایی این بانک است. در گزارش همچنین آمده است که اقدام‌هایی مانند تجدید ارزیابی، بهبود جدی ایجاد نمی‌کند و روند نزولی و بحرانی شاخص‌ها نشان می‌دهد که با گذشت زمان، هزینه‌های حل‌وفصل ناترازی این بانک افزایش می‌یابد. در نهایت، توصیه شده است که اقدام فوری انتظامی و قضایی برای توقف روند بی‌انضباطی در بانک آینده انجام شود.
حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد ادامه داد: به دلایل مختلف از جمله خلأهای قانونی، امکان برخورد سریع با این بانک فراهم نبود. خوشبختانه با تصویب قانون جدید بانک مرکزی، ابزارهای اجرایی لازم برای برخورد با بانک‌های ناتراز در اختیار بانک مرکزی قرار گرفت. طبق اعلام رئیس‌کل بانک مرکزی، ۴۲ درصد از ناترازی کل نظام بانکی کشور و ۴۲ درصد از اضافه برداشت از بانک مرکزی، مربوط به بانک آینده است که موضوعی بسیار مهم و جای نگرانی جدی دارد.با خود می‌اندیشیدم، آیا تحریم‌ها تأثیری در شکل‌گیری این تخلف بزرگ داشته است؟ یا تحریم‌ها باید اراده ما را جدی‌تر و مصمم‌تر می‌کرد برای دفاع از سرمایه ملت ایران؟
خطیب موقت نماز جمعه تهران ادامه داد: کسری بودجه را از ذخایر بانک مرکزی تأمین می‌کنند و این به معنای رشد تورم است. دست‌اندازی مستمر دستگاه‌های اجرایی به منابع بانک‌ها، شبکه بانکی را ناکارآمد می‌کند.
وی ادامه داد: سیاست‌گذاری صحیح پولی و فراهم کردن زمینه لازم و نظارت کارآمد بر عملیات شبکه بانکی و کاهش سلطه مالی دولت با اصلاح سیاست نظارتی و سیاست بانکی و پولی بانک مرکزی امکان‌پذیر است. این امر نیازمند استقلال بانک مرکزی است تا برای حفظ ارزش پول ملی هدف‌گذاری کند.
وی گفت: پاسخگویی بانک مرکزی در قبال اقدامات و تصمیماتش رویکرد دیگری در این زمینه است که باید محقق شود. باید دست‌اندازی شبکه بانکی به منابع بانک مرکزی به‌سرعت متوقف شود.
خطیب موقت نماز جمعه تهران تصریح کرد: آنچه در ماجرای بانک آینده رخ داد بسیار تاسف‌بار است. همچنین باید برنامه‌ریزی درست جهت کاهش و قطع دست‌اندازی دولت به منابع بانک مرکزی رخ دهد که در سایه اصلاح نظام بودجه‌ریزی، افزایش بهره‌وری و جلوگیری از فرار مالیاتی و افزایش پایه‌های آن و نظارت بر انجام این روند رخ می‌دهد.
ابوترابی‌فرد گفت: اعمال نظارت دقیق برای جلوگیری از تکرار رویداد تلخ و پرآسیب بانک آینده لازم است تا دوباره با چنین مواردی روبه‌رو نشویم. اگر فرایند ادغام با سیاست‌گذاری هوشمندانه همراه باشد به نقطه آغازی برای خروج بانک‌های ناتراز از شبکه نظام بانکی کشور بدل می‌شود.
حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد اظهار کرد: بانک آینده در سال‌های اخیر به دلیل انباشت بالای زیان، بدهی گسترده به بانک مرکزی، پرداخت سودهای غیرمنطقی به سپرده‌گذاران و اعطای تسهیلات کلان به شرکت‌ها و افراد وابسته، به کانون ناترازی شبکه بانکی تبدیل شده بود و در نهایت مسیر ادغام با بانک ملی را طی کرد.
امام جمعه موقت تهران از شورای سران قوا، ریاست قوه قضاییه و نمایندگان دغدغه‌مند که زمینه اجرای این فرآیند توسط بانک مرکزی را فراهم کردند، قدردانی کرد.
وی ادامه داد: تجربه جهانی نشان می‌دهد که مهار تورم، حفظ ارزش پول ملی و رشد اقتصادی پایدار بدون اصلاح نظام بانکی و شبکه بانکی ناتراز، امکان‌پذیر نیست. اصلاح بانک‌ها و هدایت منابع به سمت تولید با ارزش افزوده بالا، نخستین گام و ضروری‌ترین اقدام برای تقویت اقتصاد کشور است.
حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد همچنین با اشاره به سیاست‌های مالی و ناترازی بودجه گفت: مدیران سازمان برنامه و بودجه و رئیس‌جمهور محترم مصمم به اصلاح بودجه هستند تا در پاسخ به رهنمود رهبر معظم انقلاب، پایه‌های اقتصاد کشور مستحکم شود؛ کاری سخت اما ضروری برای آینده اقتصاد ایران.
حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد گفت: یکی از معاونین محترم سازمان برنامه و بودجه اخیراً برای من بیان می‌کرد، می‌فرمود تنها مدیری که من با او جلسه گذاشتم و گزارش دادم و تبیین کردم که امروز ضرورت مدیریت هزینه‌هاست، این است که هرقدر می‌توانیم مانع افزایش هزینه‌های غیرضرور شویم و امروز مسئله اصلی ما ارتقای بهره‌وری از منابع است. توضیح دادم و پس از توضیحات من فرمود که من با شما در این حوزه کمال همکاری را می‌کنم، فقط رئیس فعلی دانشگاه تهران بود. واقعاً چقدر این جمله تاسف برانگیز بود.
وی ادامه داد: چرا مدیران کشور همراهی نمی‌کنند؟ مدیران محترم، خدا شاهد است امروز مطالبه شهدای جنگ ۱۲ روزه این است که بهره‌وری را افزایش دهید، نه بودجه خود را؛ هرقدر می‌توانید از منابعی که دارید بهتر استفاده کنید. هرقدر می‌توانید حتی یک ریال مصرف از بیت‌المال را کاهش دهید. هرقدر می‌توانید امکان افزایش درآمد و خلق ثروت را فراهم کنید.
امام‌جمعه موقت اظهار کرد: ناترازی بودجه یکی از مسائل اصلی و از مشکلات مهم نظام بانکی ماست. کسری بودجه را از شبکه بانکی تأمین می‌کنند، کسری بودجه را از ذخایر بانک مرکزی تأمین می‌کنند. این یعنی رشد تورم؛ دست‌اندازی مستمر دستگاه‌های اجرایی به منابع بانک‌ها و منابع بانک مرکزی، بی‌انضباطی پولی را نهادینه می‌کند یعنی شبکه بانکی ما را ناکارآمد می‌سازد.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد سیاست‌گذاری صحیح پولی و فراهم آوردن زمینه و بستر عملیاتی برای اجرای سیاست‌های پولی و نظارت کارآمد بر عملیات شبکه بانکی و کاهش سلطه مالی دولت، متوقف بر اصلاحات نهادی بانک مرکزی در دو حوزه سیاست پولی و سیاست نظارت بانکی است. همچنین رعایت اصول شفافیت در سیاست‌گذاری، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و این مهم، یعنی تحول در بانک مرکزی کشور، مرهون استقلال بانک مرکزی است.
خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: مرکز بانک مرکز ی باید از استقلال برخوردار باشد. او باید برای حفظ ارزش پول ملی هدف گذاری کند. اگر بانک مرکزی استقلال نداشت، نمی‌تواند هدف‌گذاری کند. او باید برنامه‌ریزی کند و برنامه خود را شفاف اعلام کند. او باید پاسخگو باشد. اگر استقلال نداشت، پاسخگو نیست. استقلال بانک مرکزی امکان اصلاحات نهادی، سیاسی و سیاستی و همچنین سیاست‌گذاری پولی مناسب و اجرای مؤثر آن سیاست‌ها را بر اقتصاد فراهم می‌آورد.
وی ادامه داد: تبیین رسالت محوری بانک مرکزی در حفظ ارزش پول ملی و بیان صریح اهداف رسمی، توضیح دقیق اولویت‌ها، شفافیت عملیاتی و نهایتاً پاسخگویی بانک مرکزی در قبال تصمیمات و عملکردهای آن، از رویکردهای ضروری است. رویکرد دیگر، جایگاه ویژه و استقلال بانک مرکزی است که این مهم باید محقق شود. اگر در گام نخست، دست‌اندازی شبکه بانکی به منابع بانک مرکزی به سرعت متوقف شود آن‌گونه که در بانک آینده رخ داده و بسیار تأسف‌بار است زیرا باید در قدم اول این روند متوقف شود. در گام دوم، برنامه‌ریزی درست جهت کاهش و قطع دست‌اندازی دولت به منابع بانک مرکزی ضروری است.
حجت الاسلام ابوترابی فرد گفت: این امر در سایه اصلاح نظام بودجه‌ریزی، در سایه بهره‌وری، در سایه کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمدهای مالیاتی، در سایه جلوگیری از فرار مالیاتی و افزایش پایه‌های مالیاتی به دست می‌آید. از سویی با تأکید بر ضرورت و اهمیت رصد بانک‌های ناتراز و اعمال نظارت دقیق برای جلوگیری از تکرار این رویداد تلخ، بانک مرکزی نباید اجازه دهد در آینده با چنین مسائلی روبه‌رو شویم. از نگاه ناظران، اگر فرایند گریز، فیصله و ادغام بانک آینده در بانک ملی با سیاست‌گذاری هوشمندانه و تقویت نظارت بانکی همراه باشد، می‌تواند نقطه آغازی برای اصلاحات جدی در شبکه بانکی کشور و الگویی موفق برای خروج بانک‌های ناتراز و پرریسک از نظام بانکی کشور باشد.
