مهمترین ویژگی «پدر حقوق کار ایران»

آنچه مسلم است، این استاد فقید دانشگاه تهران نقش بسیار مهمی در تنظیم حقوق کار در ایران داشته تا جاییکه از وی به عنوان «پدر حقوق کار ایران» نام می‌برند. جدای از تلاشی که در راستای برقراری عدالت کارگری از سوی دکتر عراقی صورت گرفت، منش و شخصیت ایشان نیز نقش بسیار مهمی در ماندگار کردن نام این استاد فقید داشته است. داتیکان ضمن تسلیت به جامعه حقوقی و کارگری ایران، در گفتگو با چندتن از همکاران و دانشجویان دکتر عراقی یاد و خاطره ایشان را گرامی می‌دارد.

دکتر صفایی در ابتدا ضمن تسلیت به خاطر فوت دکتر عراقی درباره شخصیت علمی ایشان گفت: «ایشان از اساتید برجسته دانشکده حقوق بودند که سال‌ها در خدمتشان بودیم. از نظر علمی در سطح بسیار بالایی بوده و از شاگرد اولی‌های دانشکده حقوق به شمار می‌رفتند.»

استاد صفایی در ادامه به نقش و جایگاه دکتر عراقی در حقوق کار ایران اشاره کرد و در این خصوص اظهار داشت: «دکتر عراقی در حقوق کار ایران بسیار تلاش کردند و در تهیه برخی لوایح هم نقش داشتند. از نظر بیان نحوه تدریس ایشان بسیار رسا بود. دانشجویان نیز بسیار از ایشان راضی بودند و روابط خوبی با ایشان داشتند.»

این استاد بازنشسته دانشگاه تهران در پایان بیان داشت: «از خصوصیات بارز دکتر عراقی این بود که ظلم را بر نمی‌تابیدند و با آن مقابله می‌کردند. در دانشکده حقوق من خودم شاهد بودم که با ظلم مقابله می‌کردند. در هر صورت فوت ایشان باعث تاسف است، من از فوت ایشان بسیار متآثر شدم و ضایعه بزرگی برای جامعه حقوقی ایران است. دکتر عراقی استاد بی‌نظیری بودند که نمونه ایشان را امروزه نداریم.»

دکتر الماسی که از خبر فوت مرحوم دکتر عراقی بسیار متأثر شده بود، در ابتدا گفت: «هفته پیش ما به همراه دکتر تخشید به منزل ایشان رفتیم و حالشان نامساعد بود، با این حال تصور نمی‌کردیم به این زودی از میان ما برود.»

استاد الماسی در ادامه گفت: «دکتر عراقی صمیمی ترین دوست ما بود. یکسال قبل از ما در دانشکده حقوق بود، با اینکه از ما بزرگتر بود ولی در دوران دانشجویی هم رابطه نزدیکی باهم داشتیم. ضمن اینکه ایشان اولین رئیس دانشکده حقوق دانشگاه تهران نیز محسوب می‌شوند. به هر حال فوت ایشان، ضایعه بزرگی برای دانشکده حقوق دانشگاه تهران و جامعه حقوقی کشور به شمار می‌رود.»

کامبیز نوروزی نیز همچون دکتر الماسی از خبر فوت استاد پیشین خود بسیار متأثر شد و در این خصوص گفت:  «به سختی از این خبر متأثر شدم. ایشان یکی از بهترین اساتید من بودند، کسی بود که در ایران رشته حقوق کار را رونق بخشید و تفکراتش در زمینه حقوق کار همواره سرآمد بود.»

نوروزی در ادامه به مهمترین دغدغه دکتر عراقی که همان عدالت بود اشاره کرد و در این زمینه گفت: «دیدگاه دکتر عراقی در حوزه حقوق کار، دیدگاهی بر اساس عدالت در حقوق کار و حمایت از طبقات فرودست جامعه بود.» نوروزی در ادامه به شخصیت علمی و اخلاقی دکتر عراقی اشاره کرد و در این خصوص گفت: « از نظر مرتبت انسانی مرحوم عراقی از نوادر دانشکده حقوق بود، متأسفانه جای ایشان نیز مانند بسیاری دیگر از اساتید فقید خالی خواهد بود و نمی‌دانم تا چه زمانی این روند ادامه خواهد داشت. متأسفانه فقر علمی رشته حقوق به قدری گسترده شده که هر یک از اساتید قدیم دانشکده حقوق که ما را ترک می‌کنند، پیدا کردن جانشینی برای آن‌ها امری تقریبا ناممکن شده است.»

این حقوقدان در پایان اظهار داشت: « دکتر عراقی مرد بزرگ و کم‌نظیری در دانشکده حقوق بود. اخلاق ایشان بسیار دلنشین و با تواضع بود. در هر صورت ضایعه فوت دکتر عراقی را به تمام دوستان ایشان تسلیت می‌گویم و شک ندارم نام و خاطره ایشان در اذهان تمامی کسانی که با مرحوم عراقی در ارتباط بوده و یا در جستجوی عدالت کارگری بودند باقی خواهد ماند.»

نعمت احمدی در ابتدا با متفاوت خواندن رابطه خود با دکتر عراقی نسبت به دیگر شاگردان ایشان گفت: «تفاوت من با دیگران نسبت به استاد عراقی این است که همشهری بودیم. ایشان نهایت لطف را به من داشت و متأسفانه این خبر بسیار تأسف بار بود. دکتر عراقی عموما در جلسات ما حضور داشت و شخصیتی بسیار آرام داشت.» احمدی در ادامه به شخصیت علمی دکتر عراقی اشاره کرد و در این خصوص گفت: «آقای دکتر عراقی از اساتید پرکار و کم حاشیه دانشکده حقوق بود. ایشان با انتخاب حقوق کار، به عنوان حوزه تخصصی نقش بسیار مهمی در حقوق کار ایران ایفا کرد و بدون شک صالحترین فرد در زمینه حقوق کار محسوب می‌شود.»

شاگرد سابق دکتر عراقی در ادامه به بیان خاطره‌ای از مرحوم عراقی اشاره کرد و در این زمینه اظهار داشت: «در سال 52 که سال‌های پر التهاب دانشگاه بود، به صورت غیر رسمی یک گروهی در دانشگاه تشکیل دادیم که متشکل از دانشجویان دانشکده‌های مختلف بود. ما در آن سال به دلایل متعددی از جمله حضور انور سادات در کمپ دیوید و ملاقات با کمیته اسرائیل، تصمیم گرفتیم امتحانات را تعلیق کنیم. از این رو یکی از دانشجویان که بیمار بود و مرتب به بیمارستان می‌رفت را بهانه کردیم تا بتوانیم به هدفمان برسیم. روزی که قرار بود برگه‌های امتحانی را بدهند، ما به این دانشجو گفتیم که نسبت به سؤالات اعتراض کند و ما ادامه کار را بر عهده می‌گیریم. این دانشجو نیز به محض دریافت برگه امتحان رو به من کرد و گفت «نعمت من اعتراض خودم را اعلام می‌کنم و بقیه کارها با تو است» این اتفاق در مقابل دکتر کاتوزیان و دکتر عراقی رخ داد و من را از میان دانشجویان جدا کردند و این دکتر عراقی بود که آمد با من صحبت کرد و با صبوری و آرامی من را نصیحت کرد.»

نعمت احمدی در پایان به شیوه تدریس دکتر عراقی اشاره کرد و گفت: «با اینکه تدریس ایشان سنتی بود ولی دایره تحقیقات را طوری ترسیم می‌کرد که بتوانیم کمبود اطلاعات از جمله اینترنت را حس نکنیم. به خاطر دارم برای یک آیین‌نامه من را به وزارت کار فرستاد تا رأیی که تازه صادر شده بود را بگیرم و به کلاس ببرم تا در آنجا این رأی مورد بررسی قرار گیرد. اینها نشانه‌هایی از نوگرایی بود که دکتر عراقی تلاش می‌کرد از همه طرق برای فهم مطالب به ما دانشجویان آموزش دهد.»

منبع: داتیکان_فرود نودهی