اول اوت روز نجوم زنان است

اول اوت هر سال به عنوان "روز نجوم زنان" (Woman Astronomers Day) گرامی داشته میشود. این روز فرصتی است تا به دستاوردها و مشارکتهای ارزشمند زنان در طول تاریخ علم نجوم ادای احترام شود و همچنین الهامبخش نسلهای آینده دختران و زنان برای ورود به این عرصه شگفتانگیز باشد. انتخاب این تاریخ به افتخار تولد ماریا میچل (Maria Mitchell) در سال ۱۸۱۸ صورت گرفته است؛ او اولین زن اخترشناس حرفهای در آمریکا بود که در سال ۱۸۴۷ یک ستاره دنبالهدار را کشف کرد و به دلیل همین کشف به شهرت رسید.
تاریخچه پنهانمانده زنان در نجوم
علم نجوم، از دوران باستان تا به امروز، همواره مورد علاقه بشر بوده است. با این حال، مشارکت زنان در این زمینه، اغلب در سایه قرار گرفته و کمتر به رسمیت شناخته شده است. در گذشته، بسیاری از زنان ستارهشناس، تنها به عنوان "دستیار" مردان، چه پدران، برادران یا همسرانشان، شناخته میشدند، حتی اگر بخش عمده کار علمی را خودشان انجام داده باشند. با وجود موانع اجتماعی و محدودیتهای دسترسی به آموزش رسمی و موقعیتهای شغلی، زنان بیشماری به پیشرفت این علم کمک کردهاند.
پیشگامان فراموشنشدنی
ماریا میچل: همانطور که ذکر شد، او نه تنها یک ستارهشناس برجسته بود، بلکه از حامیان سرسخت آموزش زنان نیز به شمار میرفت.
کارولین هرشل (Caroline Herschel): خواهر ویلیام هرشل، او نیز یک ستارهشناس آلمانی-بریتانیایی بود که هشت ستاره دنبالهدار و چندین سحابی را کشف کرد و اولین زنی بود که حقوق نجومی دریافت کرد.
آنی جامپ کنن (Annie Jump Cannon): او یک سیستم طبقهبندی ستارهای را توسعه داد که تا به امروز مورد استفاده قرار میگیرد و بیش از ۳۰۰,۰۰۰ جرم آسمانی را طبقهبندی کرد.
هنریتا سوان لیویت (Henrietta Swan Leavitt): او رابطه بین دوره تناوب و درخشندگی ستارگان متغیر قیفاووسی را کشف کرد که ابزاری حیاتی برای اندازهگیری فواصل کیهانی فراهم آورد.
سسیلیا پین-گاپوشکین (Cecilia Payne-Gaposchkin): او در پایاننامه دکترای خود در سال ۱۹۲۵، به درستی نشان داد که ستارگان عمدتاً از هیدروژن و هلیوم تشکیل شدهاند، کشفی که انقلابی در نجوم ایجاد کرد.
آلنوش طریان: در ایران، از آلنوش طریان به عنوان "مادر نجوم ایران" یاد میشود. او اولین زن استاد فیزیک در دانشگاه تهران بود و نخستین رصدخانه دانشگاهی ایران را تأسیس کرد. (در ایران، ۹ نوامبر، زادروز ایشان، به عنوان روز زنان منجم ایران نامگذاری شده است.)