از اسپانسرهای «عشق ابدی» چه می‌دانیم؟

حدود یک ماه پیش، پرستو صالحی در یک لایو اینستاگرامی از رسانه‌های داخلی ایران بابت محکوم کردن برنامه‌ سطحی و پرزرق‌وبرق «عشق ابدی» تشکر کرد؛ البته تشکر او بیشتر شبیه به‌طعنه بود تا قدردانی. صالحی گفته بود به سازندگان ترکیه‌ای این برنامه اطلاع داده رسانه‌های ایرانی نه قرار است آن را تبلیغ کنند و نه انتظار داشته باشند حمایتی از آن کنند. حالا اما از همان بی‌توجهی رسانه‌ها به‌عنوان نوعی تأیید معکوس یاد می‌کند و با نگاهی از بیرون گود و از موضعی اپوزیسیونی می‌گوید: «کی می‌خواهید بفهمید که وقتی چیزی را می‌کوبید، مردم ‌می‌روند و باعلاقه می‌بینندش؟»

ظاهراً خانم صالحی این روزها تعداد بازدیدها را با میزان تأثیر اشتباه گرفته و فکر می‌کند هر چیزی که چند میلیون بار دیده شود، حتماً مهم و تأثیرگذار هم است. اما در دنیای امروز، وایرال شدن می‌تواند معنای دیگری هم داشته باشد، مثلاً اینکه یک چیز آن‌قدر عجیب، سطحی یا حتی زننده بوده که مردم کنجکاو شده‌اند ببینند. نه اینکه حتماً باارزش یا محترم باشد. آلودگی هوا هم همه‌جا هست، اما کسی بابت حضورش دست نمی‌زند! در این گزارش سراغ این رفتیم تا اطلاعاتی از گردانندگان عشق ابدی پیدا کنیم، کسانی که برنامه را در یک لوکیشن ثابت برای چند کشور ضبط می‌کنند و حتی اسپانسرهای یکسان هم دارند!

در صحبت‌های پرستو صالحی آمده که برنامه‌ «عشق ابدی» ابتدا توسط شرکتی به نام مدیا پیم (MedyaPim) ساخته شده و بعدها مسئولیت تولید آن به یک کمپانی دیگر به نام یاپیم (Yapım) سپرده شده است؛ هرچند نام کامل این شرکت دوم مشخص نیست و فقط با عنوان کلی «Yapım» معرفی شده. در زبان ترکی، کلمه‌ «Yapım» «یاپیم» به‌طورکلی به معنای تولید یا محصول است و در واقع مثل واژه‌ Production در انگلیسی، پسوندی رایج در اسم شرکت‌های تولید فیلم و برنامه‌سازی است. بنابراین وقتی کسی فقط از «یاپیم» حرف می‌زند، دقیقاً مشخص نیست منظور کدام شرکت است، چون ده‌ها شرکت با این پسوند وجود دارد. از همین‌جا می‌توان فهمید گردانندگان این برنامه نمی‌خواهند اسمشان را برای مخاطبان رو کنند! اما دو شرکت ترکیه‌ای بیشترین گمان را برای ساخت این رئالیتی‌شو دارند. 

مدیا پیم

شرکت ترکیه‌ای مدیا پیم (MedyaPim) یکی از بازیگران قدیمی و مطرح صنعت تولید محتوای تلویزیونی و رئالیتی‌شوهای فرمت‌محور است که از سال‌ها پیش در این حوزه فعالیت می‌کند. این شرکت با تمرکز بر تولید برنامه‌هایی با قالب ثابت و قابل بازتولید در کشورهای مختلف، سعی دارد فرمت‌هایی بسازد که بدون توجه به تفاوت‌های فرهنگی و اجتماعی، به‌سرعت و به‌آسانی در بازارهای متنوع منطقه‌ای مثل کشورهای عربی و حتی ایران اجرا شوند. مدیا پیم با مدیریتی قوی به رهبری فاتح آکسوی، تهیه‌کننده و کارگردان باسابقه و همراهی مراد سایگی به‌عنوان مدیرعامل، موفق شده است بیش از ۱۰ هزار ساعت محتوای تلویزیونی تولید کند و جایگاه خود را در بازار داخلی و بین‌المللی تثبیت کند. این شرکت در سال‌های اخیر با همکاری گروه‌های رسانه‌ای بزرگ مانند MBC، پروژه‌های مشترک و قراردادهای گسترده‌ای منعقد کرده که نشان از اهمیت و نفوذ آن در منطقه دارد.

اما نکته‌ مهم درباره‌ مدیا پیم، رویکرد قالب‌محور آنهاست، یعنی همان فرم و ساختاری که برای همه کشورها یکی است؛ یک‌خانه ثابت، طراحی مشابه و سبک اجرایی تقریباً یکسان. این رویکرد ممکن است سرعت و سهولت تولید را افزایش دهد، اما در عوض، تفاوت‌ها و حساسیت‌های فرهنگی هر کشور را نادیده می‌گیرد و این مسئله می‌تواند باعث ایجاد نارضایتی و نقدهای جدی از سوی مخاطبان شود، در نتیجه می‌توان گفت مدیا پیم به‌جای خلق محتوای بومی و منطبق با ویژگی‌های فرهنگی هر کشور، ترجیح داده قالبی ثابت و قابل‌انتقال ارائه دهد؛ همان چیزی که شاید بزرگ‌ترین ضعف و اشتباه این نوع تولیدات باشد و در مواردی باعث شود برنامه‌هایی مانند «عشق ابدی» نتوانند با فرهنگ و ارزش‌های جامعه مخاطب خود هماهنگ شوند. همین مدل نگاه فرمول‌زده و ماشینی‌ست که باعث شده «عشق ابدی» از همان ابتدا با حال‌وهوای زندگی واقعی در ایران بیگانه به‌نظر برسد؛ فرمی کپی‌شده که با چشم‌پوشی کامل از تفاوت‌ها، می‌خواهد عشق را در قالبی بفروشد که بیشتر از هر چیز، شبیه فانتزی‌های ترکیه‌ای پرزرق‌وبرق است تا واقعیت ملموس زندگی ایرانی. 

آی یاپیم

یکی از نام‌های دیگری که گفته می‌شود، ممکن است پشت‌صحنه گرداندن «عشق ابدی» باشد، شرکت آی یاپیم است. کمپانی‌ای که با تولید سریال‌های پرطرفداری مثل عشق ممنوع، ایزل، چوکور و کارا سودا نه‌تنها در ترکیه بلکه در سطح جهانی خودش را معرفی کرده است. این شرکت در سال ۲۰۰۵ توسط کرم چاتای (Kerem Çatay) تأسیس شد. البته تولید رئالیتی‌شویی که این‌چنین در بدیهیات می‌ماند، شاید همسو با تولیدات، این شرکت نباشد؛ اما باز هم بعید نیست پول باعث شود تا این شرکت هم وارد ساخت این مدل شده باشد. 

پولی که حیف شد

چند ثانیه‌ پایانی سریال «عشق ابدی» نام هشت برند مختلف به‌عنوان اسپانسر نمایش داده می‌شود که بیشتر آن‌ها متعلق به کشور ترکیه هستند. این برندها در حوزه‌های مختلفی فعالیت دارند که عمده تمرکز آن‌ها بر طراحی و تولید پوشاک زنانه، شامل لباس‌های شب، مجلسی و روزمره است، همچنین چند برند تخصصی در زمینه طراحی جواهرات لوکس و دست‌ساز حضور دارند و یک برند نیز در حوزه مشاوره برندینگ و تولید محتوا فعالیت می‌کند. از میان این برندها، تنها یک برند ایتالیایی با نام SOCIETA’ دیده می‌شود که در زمینه تولید پوشاک زنانه با استفاده از پارچه‌های طبیعی و طراحی‌های مینیمال فعالیت دارد.

بیشتر برندهای حاضر در این مجموعه، متعلق به استانبول و مناطق مختلف ترکیه هستند که با توجه به محل تولید سریال، استفاده از برندهای محلی منطقی به نظر می‌رسد. افراد مؤسس برخی از این برندها نیز معرفی شده‌اند که نشان از تأکید بر هویت و منشأ برندها دارد. حوزه‌های فعالیت این برندها عمدتاً شامل طراحی لباس زنانه با تأکید بر لباس‌های شب و مجلسی، پوشاک روزمره، جواهرات لوکس و خدمات مشاوره برندینگ است. نکته‌ مهم در این میان، هزینه‌هایی است که این برندها برای حضور به‌عنوان اسپانسر پرداخت کرده‌اند. با درنظرگرفتن جایگاه این سریال در پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب و شبکه‌های ماهواره‌ای بین‌المللی، اسپانسرینگ چنین پروژه‌ای نیازمند سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی بوده است. این هزینه‌ها، جدا از درآمد حاصل از پخش یوتیوب یا بازدیدهای میلیونی هر قسمت، نشان‌دهنده‌ سازوکار اقتصادی گسترده‌تری در پشت تولیدات تصویری پربیننده است. حضور برندها در چنین پروژه‌ای نه‌تنها به‌عنوان ابزار تبلیغاتی عمل می‌کند، بلکه بخشی از ساختار مالی و تداوم تولید نیز به شمار می‌آید.

درآمد عشق ابدی در ظاهر

در بخش بررسی درآمد برنامه «عشق ابدی» از بستر یوتیوب، توجه داریم که این پلتفرم به‌ازای هر هزار بازدید، مبلغی بین دو تا هفت دلار به تولیدکنندگان محتوا پرداخت می‌کند. در این گزارش، درآمد تنها تا قسمت بیستم برنامه موردبررسی قرار گرفته است، زیرا در این قسمت، یک فینال برگزار می‌شود. همچنین در کانال یوتیوب «عشق ابدی» علاوه بر بارگذاری خود قسمت‌های برنامه، محتواهای جانبی دیگری نیز منتشر شده که به درآمدزایی کمک می‌کنند، اما این بخش‌ها در محاسبات لحاظ نشده‌اند. هر قسمت از برنامه حدود یک ساعت و نیم طول دارد که این مدت‌زمان، تبلیغات زیادی پخش می‌شود و هزینه‌ آن‌ها جزء مواردی است که نمی‌توان آن‌ها را حساب کرد. برای تبدیل درآمد دلاری به ریال، با توجه به داده‌های ارائه‌شده توسط شبکه اطلاع‌رسانی طلا و ارز، نرخ دلار برابر با ۸۳ هزار تومان در نظر گرفته شده است. براین‌اساس حداقل و حداکثر درآمد یوتیوب از بازدیدهای این 20 قسمت با توجه به بازه پرداخت دو تا هفت دلار به‌ازای هر هزار بازدید برآورد شده است. این روش محاسبه، تصویری کلی و تقریبی از درآمد برنامه «عشق ابدی» از طریق یوتیوب ارائه می‌دهد.