توقف تولید، فلج حمل‌ونقل و التهاب بازار | بررسی تحلیلی از بحران سیمان ایران
سیمان این روزها نه‌تنها کمیاب، بلکه به کالایی پرتنش تبدیل شده است. ترکیب خاموشی کارخانه‌ها، توقف حمل‌ونقل و جولان دلالان، زنجیره‌ای را شکل داده که بازار ساخت‌وساز را در آستانه تابستان در وضعیت هشدار قرار داده است.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی سیوان لند : هم‌زمان با ورود پروژه‌های عمرانی و ساختمانی به فاز پرشتاب فصلی، دسترسی به مصالح کلیدی مانند سیمان تبدیل به چالشی بی‌سابقه شده است. طی بررسی‌های میدانی صنعت سیمان ایران با سه بحران هم‌زمان روبه‌روست: کاهش تولید ناشی از قطعی برق، اعتصاب رانندگان حمل‌ونقل و نقش مخرب دلالان در فرآیند توزیع. این بحران، فراتر از قیمت سیمان، تبعاتی جدی برای اجرای پروژه‌های عمرانی و ساختمانی داشته است.
اختلال در تولید؛ خاموشی در خطوط کلینکر
برق، اصلی‌ترین انرژی مصرفی در فرآیند تولید سیمان است؛ از خردایش سنگ گرفته تا پخت کلینکر در کوره‌های دوار. با تداوم قطعی‌های برق در برخی مناطق صنعتی کشور، بخشی از کارخانه‌های سیمان در هفته‌های اخیر ناگزیر به کاهش ظرفیت تولید یا توقف موقت خطوط شده‌اند. این کاهش تولید در شرایطی رخ می‌دهد که پروژه‌های ساخت‌وساز شهری، مسکن ملی و طرح‌های عمرانی دولتی با جدیت در حال اجرا هستند و نیاز به تأمین مستمر سیمان دارند.
در گفتگوهایی که با مدیران تولید در کارخانه‌های جنوب کشور انجام‌شده، تأکید شد که کاهش ظرفیت تولید تا ۴۰٪ در برخی خطوط گزارش شده؛ عددی که برای تأمین نیاز بازار داخلی بسیار بحرانی تلقی می‌شود.
اعتصاب رانندگان؛ حمل‌ونقل در مرز توقف کامل
در کنار کاهش تولید، زنجیره توزیع سیمان نیز با مشکل جدی مواجه شده است. بسیاری از رانندگان حمل بار سیمان طی هفته‌های گذشته در اعتراض به افزایش هزینه‌های جاری، قطعات یدکی و پایین بودن نرخ کرایه، فعالیت خود را متوقف کرده یا بارگیری از برخی کارخانه‌ها را نپذیرفته‌اند. نتیجه این وضعیت، انباشت محموله‌های تولیدشده در محل کارخانه‌ها و نبود سیمان در محل مصرف است؛ مسئله‌ای که مستقیماً بازار را دچار تنش قیمتی کرده است.
بازار سیاه سیمان؛ دلالان، بازیگران اصلی عرضه
خلأ نظارت در شرایط بحران، فضا را برای فعالیت واسطه‌ها و دلالان فراهم کرده است. بر اساس گزارش‌های میدانی، در بسیاری از مناطق، قیمت سیمان فله و پاکتی در بازار آزاد اختلاف چشمگیری با نرخ مصوب یا قیمت عرضه‌شده در بورس کالا دارد. برخی از این واسطه‌ها با خرید عمده از کارخانه‌ها و نگهداری محموله‌ها، با ایجاد کمبود مصنوعی، اقدام به فروش چندباره با قیمت بالاتر می‌کنند. این وضعیت نارضایتی مصرف‌کنندگان نهایی، از جمله پیمانکاران، سازندگان و انبوه‌سازان را به همراه داشته است.
چشم‌انداز بازار؛ ضرورت مداخله هوشمندانه دولت
کارشناسان معتقدند ادامه این روند می‌تواند پیامدهای جدی برای پروژه‌های عمرانی، هزینه ساخت مسکن و حتی برنامه‌های دولت در حوزه نهضت ملی مسکن داشته باشد و در همین راستا پیشنهاداتی برای کنترل این بحران ارائه داده‌اند؛ که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش سهمیه تولیدکنندگان در بورس کالا
- نظارت لحظه‌ای بر شبکه حمل‌ونقل
- تشدید بازرسی از انبارهای غیررسمی
- و حذف واسطه‌ها از زنجیره توزیع
سیوان‌لند در تحلیلی که در خردادماه منتشر کرده، پیشنهاد داده بود: «تا زمانی که اطلاعات توزیع و فروش در دست چند بازیگر محدود باشد، حتی افزایش تولید نیز به کنترل قیمت کمک نخواهد کرد.»
جمع‌بندی: سیمان؛ شاخصی از سلامت اقتصادی ساخت‌وساز
سیمان، بیش از آن‌که یک ماده ساختمانی ساده باشد، بازتاب‌دهنده اقتصادی پروژه‌های ساختمانی، تعادل بازار مسکن و میزان اشتغال‌زایی حوزه عمرانی است. همان‌طور که کاهش تولید فولاد یا افزایش قیمت مس، شاخصی برای ارزیابی تلاطم‌های صنعتی در جهان به شمار می‌آید، بحران سیمان نیز می‌تواند معیاری برای درک وضعیت کلی صنعت ساخت‌وساز در ایران باشد.
اگر این زنجیره سه‌گانه – تولید، حمل‌ونقل و توزیع – دچار اختلال باشد، قیمت نهایی ساخت‌وساز نیز از کنترل خارج خواهد شد.
نقش سیوان‌لند؛ رصدگری دقیق در دل زنجیره بحران
سیوان‌لند، به‌عنوان پلتفرم آنلاین تخصصی در حوزه صنعت ساختمان، نقشی کلیدی در تحلیل، پایش و شفاف‌سازی شرایط بازار مصالح ایفا کرده است. به گفته‌ی تحلیلگران این پلتفرم، داده‌های جمع‌آوری‌شده از سراسر کشور نشان می‌دهد که مشکل سیمان تنها بخشی از یک ناترازی بزرگ‌تر در زنجیره تأمین مصالح است. بر اساس گزارش سیوان‌لند، «در نبود ابزارهای نظارتی یکپارچه، اتصال مستقیم میان تولیدکننده و مصرف‌کننده نهایی می‌تواند بخشی از فضای دلالی را حذف کرده و قیمت‌ها را به تعادل نزدیک کند.»
و به همین دلیل هم سیوان لند با توسعه بازار آنلاین صنعت ساختمان، سعی کرده تا دست دلالان و واسطه‌ها را از صنعت ساختمان حذف کند و بستری را فراهم بیاورد تا مصرف‌کننده نهایی بتواند به‌طور مستقیم مصالح و جهیزات مورد نیاز خود را از تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان اصلی خریداری کند.
