رئیس جمهوری ترکیه در قطر به دنبال تعمیق روابط اقتصادی است/ بازتعریف مناسبات با کویت در دستور کار آنکارا

«سیدرضا صدرالحسینی» تحلیلگر مسائل بین‌الملل در تشریح دلایل و ابعاد سفر رئیس جمهوری ترکیه به قطر و کویت در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: با نگاهی دقیق به اقدام‌های سال‌های اخیر ترکیه و به ویژه به بن‌بست رسیدن سیاست‌های این کشور در سوریه به نظر می‌رسد که حزب عدالت و توسعه به دنبال آن است تا نفوذ خودش را در میان کشورهای اسلامی گسترش دهد. این پروژه به رغم آنکه منتقدان بسیار زیادی دارد اما برای آنکارا یک راهبرد حیاتی و بسیار مهم به شمار می‌آید و این کشور در حال قبض و بسط این سیاست در ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی است. توجه داشته باشید که راهبرد مورد نظر آنکارا در سوریه و لیبی آنگونه که انتظارش را داشت به سرانجام نرسیده است و به همین دلیل این کشور به دنبال آن است تا بتواند فاز جدیدی از اقدام‌های خود را در منطقه قفقاز و قره‌باغ کلید بزند. در این میان باید توجه داشت که یکی از دلایل مهم ترکیه برای ورود به منازعات جدید تامین منافع اقتصادی و مسائل ژئوانرژی است. همه‌گیری ویروس کرونا به علاوه تورم و افت قیمت لیر موجب شده تا ورود گردشگر به این کشور کاهش پیدا کند و همین مساله درآمدهای ترکیه را با مشکل روبه‌رو کرده است.

وی ادامه داد: به همین دلیل گمان می‌کنم که سفر رئیس‌جمهوری ترکیه به قطر و کویت نه تنها در فاز سیاسی بلکه در حوزه اقتصادی هم مولفه‌هایی را در خود دارد که بسیار مهم است؛ چرا که آنکارا در شرایط کنونی به شدت نیازمند سرمایه‌گذاری‌های خارجی است و قطر یکی از متحدان ترکیه در حوزه اقتصادی به حساب می‌آید. از منظری دیگر چسبندگی ایدئولوژیک میان آنکارا و دوحه موضوعی است که به وضوح آن را در پرونده لیبی شاهد هستیم و حالا هم آنکارا سعی دارد از این مولفه به نفع خود در پرونده‌های دیگر استفاده کند. احتمال دارد که آنکارا در مورد قفقاز و پرونده قره‌باغ با قطر وارد مذاکره و مناسبات مختص به خود شود اما مسائل لیبی بیش از هر چیز روابط دو کشور را به یکدیگر نزدیک کرده است. توجه داشته باشید که دولت فائز السراج که در طرابلس مستقر است دارای ریشه‌های اخوانی است و ترکیه و قطر هم از این مساله به نفع خود استفاده می‌کنند.

این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: در سوی دیگر معادله لیبی عربستان، امارات، مصر و برخی از کشورهای اروپایی حضور دارند که دقیقاً نقطه مقابل منافع ترکیه و قطر را تشکیل می‌دهند. بدیهی است بخشی از این همکاری و شراکت که میان آنکارا و دوحه شکل گرفته برای مقابله با تفکر عربستان سعودی، امارات، مصر و بحرین است؛ چراکه این چهار کشور در بحران شورای همکاری خلیج فارس به عنوان دشمنان دوحه تلقی می‌شوند و ترکیه از این تضاد به نفع خود استفاده می‌کند تا بتواند پرونده‌های لیبی، سوریه و حتی قره‌باغ را به نفع خود تمام کند. توجه داشته باشید که برخی از سیاست‌هایی که از سوی آنکارا در منطقه و شمال آفریقا اعمال شده دارای پیامدهای تخریبی است و بسیاری از کشورهای اروپایی نسبت به این موضوع هشدار دادند و به دنبال آن هستند تا به صورت معقول با مواضع این کشور مقابله کنند.

وی در پایان با اشاره به سفر رئیس‌جمهوری ترکیه به کویت خاطرنشان کرد: در مورد سفر رئیس‌جمهوری ترکیه به کویت باید بگوییم که ستون فقرات این سفر ابلاغ پیام تسلیت به شیخ احمد الصباح، امیر جدید کویت است. از سوی دیگر ترکیه به عنوان یک کشور اسلامی به دنبال آ‌ن است تا بتواند با سایر دولت‌های اسلامی منطقه وارد دوران جدیدی از روابط شود. کویت به عنوان یک کشور میا‌نه‌رو در دهه‌های گذشته تمرکزش را بر روی اعتدال و دوری از مداخله در پرونده‌های منطقه‌ای قرار داده است و به همین جهت بسیاری از کشورهای اسلامی و غیراسلامی حالا که امیر جدید قطر به روی کار آمده، به دنبال آن هستند تا بتوانند وی را با سیاست‌های خود هماهنگ کنند. ایشان باید مراقب باشند تا بر اساس تحرکاتی که از سوی سایر کشورهای عربی و غیر عربی انجام می‌شود وارد یک معادله خطرناک نشوند. ترکیه هم به دنبال آ‌ن است تا بتواند با امیر جدید قطر وارد مناسبات تنگاتنگ شود تا در نهایت بازیگری خود در حاشیه خلیج فارس را علاوه بر محیط قطر در محیط کویت هم افزایش دهد.