کودتای امارات علیه توافق ریاض بود/ هدف ابوظبی از اعلام استقلال، بایکوت دولت منصور هادی بود/ صف‌بندی‌های سیاسی به نفع انصارالله است

«سیدرضا صدرالحسینی»‌ تحلیلگر مسائل منطقه در تشریح دلایل و پیامدهای اعلام خودمختاری شورای انتقالی جنوب یمن،‌ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: برای بررسی اعلام خودمختاری شورای انتقالی جنوب یمن باید به این نکته توجه داشته باشیم که بحث سلطه شورای انتقالی بر مناطق جنوبی این کشور یک مساله قدیمی است و به عبارتی از سالیان گذشته اختلاف نظر میان عربستان و امارات در مورد فعالیت این شورا در جنوب یمن وجود داشته است. به یاد داریم که سعودی‌ها پس از تشکیل ائتلاف عربی و حمله به یمن تمام تلاش خود را کردند تا بتوانند دولت مستعفی عبدربه منصورهادی به هر طریقی که شده در جنوب یمن مستقر کنند اما به وضوح دیدیم که این اتفاق رخ نداد. تقسیم قدرت در یمن به این صورت است که امارات مناطق جنوبی را در اختیار داشت و نیروهای خود را در آنجا مستقر کرد و سعودی‌ها مناطق شمالی یمن را در اختیار داشتند و هر دو در نقاط مورد نظر در حال جنگ با انصارالله بودند. به همین دلیل هر آنچه امروز در جنوب یمن اتفاق می‌افتد تماماً متوجه اماراتی‌هاست و اساساً که متحدان عربستان در یمن هم همین خط را دنبال می‌کنند.

وی ادامه داد:‌ اعلام خودمختاری استان‌های جنوبی یمن توسط شورای انتقالی پس از سفر عیدروس الزبیدی (رهبر جدایی‌طلبان جنوب یمن) به ابوظبی اتفاق افتاد که باید آن را پرده جدیدی از کودتای امارات علیه توافق‌ ریاض و پیامدهای منفی حاکمیت وابسته و مدیریت جزیره‌ای و ناکارآمد آن در جنوب یمن را به نمایش می‌گذارد. وضعیت فعلی حاصل از به بن بست رسیدن سناریوهای نظام سلطه و همچنین پیروزهای‌ انصارالله است. توجه داشته باشید که جریان مقاومت یمن طی سال‌های اخیر توانست موفقیت‌های پی در پی و بزرگی را در مقابله به مثل با ائتلاف عربی رقم بزند اما از سوی دیگر سعودی‌ها و امارات متحده عربی به هیچ وجه حاضر نیستند شکست را بپذیرند. باید متوجه باشیم که اعلام خودمختاری در استان‌های جنوبی یمن از سوی شورای انتقالی که تحت فرمان و حمایت امارات کار می‌کنند یک موضوع قدیمی است. آنها به دنبال این هستند تا بتوانند مرزها و اوضاع حاکم بر کشور یمن را به قبل از سال ۱۹۹۰ میلادی ببرند و در این راستا شاهد هستیم که شورای انتقالی جنوب دست به اعلام خودمختاری در این مناطق زده است. این شورا هرچند تحت فشار به توافق ریاض تن داد، اما در عمل ثابت کرد که آن را نه ابزار مشروعیت‌بخشی به دولت مستعفی منصور هادی بلکه فرصتی برای تسهیل و تحقق هدف نهایی خود یعنی استقلال جنوب یمن تفسیر کرده است. ممانعت از ورود مقام‌های دولت مستعفی به عدن، تلاش برای خارج کردن برخی بنادر و شهرهای ساحلی از کنترل دولت مستعفی و ترغیب نیروهای آن به جدایی و پیوستن به شورای انتقالی در همین راستا قابل تحلیل است.

این کارشناس مسائل سیاسی در ادامه تصریح کرد: در ابتدا بحث مجلس انتقالی مطرح بود و پس از این مجلس به شورای انتقالی تغییر ماهیت داد. همین تبدیل ماهیت است که نشان می‌دهد اماراتی‌ها اساساً به دنبال تامین منافع خود از طریق به هم زدن ساختار جغرافیایی و سیاسی یمن هستند. پیروزی‌هایی که در استان جوف رقم خورد باعث شد تا معادله قدرت در یمن از هم فروبپاشد و در نهایت همین وضعیت موجب شد تا احاطه بر مناطق شمالی یمن با مشکل روبه‌رو شود. به همین دلیل است که اماراتی‌ها به هیچ وجه وارد معادلات در شمال یمن نشده و نمی‌شوند و از این رو بر مسائل جنوب یمن تمرکز دارند. مسئولیت‌پذیری و آمادگی دولت نجات ملی (صنعا) برای مدیریت شرایط مختلف سیاسی، امنیتی و اجتماعی، تفاوتِ حاکمیت مستقل، فراگیر و کارآمدِ شمال با حاکمیت عاریتی، وابسته و ملوک الطوایفی جنوب یمن را نمایان ساخته است؛ به طوریکه تفاوت ملموس در نحوه تعامل طرفین با سیل اخیر یمن و خسارات ناشی از آن شاهد این مدعاست. قطع برق، آشفتگی اوضاع خدماتی و بهداشتی، سرگردانی، بی‌پناهی ساکنان جنوب و نامشخص بودن وضعیت کرونا در حالی اتفاق افتاده است که دولت مستعفی و شورای انتقالی ضمن برخورداری از حمایت خارجی، درآمدهای نفت و گاز و بنادر یمن را نیز در اختیار دارند.

صدرالحسینی افزود: شکی وجود ندارد که اعلام خودمختاری در استان‌های جنوبی از سوی مردم یمن پذیرفته نخواهد شد؛ اما نکته اینجاست که امارات هم به این راحتی‌ها از مساله یمن جنوبی چشم پوشی نخواهد کرد. بر اساس مستندات تاریخی و همچنین راهبردهای نظامی، سیاسی و اقتصادی امارات باید به این نتیجه برسیم که ابوظبی نگاه ارضی و مالکیتی به مناطق جنوب دارد. آنها مناطق جنوب یمن را از حیث جغرافیایی و دسترسی‌های منطقه‌ای یکی از مهمترین نقاط استراتژیک منطقه و یمن می‌دانند به همین ترتیب شکی وجود ندارد که اماراتی‌ها سناریویی مهم‌تر و بلندمدت‌تر از احاطه بر یمن جنوبی در سر دارند. بدون تردید طی روزهای آینده نیروهای نظامی تحت حمایت منصور هادی با نیروهای شورای انتقالی یمن که تحت حمایت امارات قرار دارند درگیر خواهند شد اما مساله این است که این درگیری به نفع چه کسی خواهد شد؟ به یاد داریم که طی ماه‌های اخیر مکررا اعلام شد که اماراتی‌ها از یمن خارج شدند ولی این موضوع فقط یک فریب رسانه‌ای بود؛ چراکه اماراتی‌ها به هیچ وجه از یمن خارج نشدند بلکه فقط تغییر تاکتیک دادند. اماراتی‌ها سعی کردند تا بتوانند مراکز فرماندهی خود در جنوب یمن را تقویت کنند و نیروهای نظامی خود را که آسیب زیادی دیده بودند به کشورشان بازگردانند و پس از خارج کردن نیروهای خود اقدام به ورود مزدورانی کردند که ازسودان، الجزایر و برخی دیگر از کشورهای آفریقایی خریداری کرده بودند.

این کارشناس مسائل غرب‌آسیا خاطرنشان کرد: این جای‌گیری نیروها باعث شد تا امارات به دروغ به همه بفهماند که از جنوب یمن خارج شده است اما باید متوجه باشیم که اماراتی‌ها نه تنها از جنوب یمن خارج نخواهند شد بلکه راهبرد بلندمدت برای این منطقه دارند. ابوظبی چشم خود را به جزائر جنوب یمن به خصوص سقطری دوخته است و به دنبال آن است که بتواند با تجربه‌ای که از بحث توریسم دارد، این جزایر را به نفع خود مصادره کند و بحث توریسم را در این جزایرِ بکر یمن اجرایی کند. این در حالی است که ایالات متحده و بریتانیا به عنوان بازیگران خارجی دخیل در بحران یمن هیچ موضعی نگرفتند و تنها در حال نظاره امور هستند. به نظر نمی‌آید که لندن و واشنگتن بخواهند در این پرونده به صورت علنی و مستقیم ورود کنند؛ چراکه بحران یمن می‌تواند بهترین بازارِ خرید و فروش تسلیحات برای هر دو کشور باشد. لذا در وضعیت فعلی باید ببینیم موضع سازمان ملل و فرستاده ویژه او به یمن چگونه خواهد بود؛ چراکه این وضعیت به خوبی به ما ثابت می‌کند که صلح در یمن و آتش بس سراسری با ابهام‌های بسیار زیادی روبه‌رو است.

وی در پایان گفت: صف‌بندی‌های سیاسی جنوب و تقابل نظامی دولت مستعفی با شورای انتقالی در کنار سوء مدیریت و تزلزل شدید پایگاه مردمی آنان، به نفع آینده مردم یمن و انصارالله خواهد بود و موضع مردمی، دفاعی و بازدارندگی انصارالله را بیش از پیش تقویت خواهد کرد. این در حالیست که بر اساس داده‌های کنونی اروپایی‌ها به دنبال آن هستند تا بتوانند یک سناریوی جدید در شمال یمن کلید بزنند تا بتوانند توازن و همچنین مسکوت بودن اوضاع در یمن را به نفع خود هدایت کنند. بنابراین طی روزهای آینده احتمال درگیری میان دولت مستعفی منصور هادی که تحت حمایت عربستان قرار دارد با شورای انتقالی جنوب یمن که از سوی امارات رهبری می‌شود وجود دارد اما موضوع اصلی این است که افت قیمت نفت و عدم فروش این کالای استراتژیک از سوی عربستان در بازارهای بین‌المللی می‌تواند معادلات را به نفع اماراتی‌ها رقم بزند. به گونه‌ای که سعودی‌ها از لحاظ اقتصادی توان آتش افروزی بیش از حد را ندارند.